Vinnumarkaður - 01.06.1995, Side 22

20
Greinargerð um aðferðir og hugtök
gegn þessu með því að ráða spyrla sem hafa reynsiu frá fyrri
könnunum, þjálfa þá og fara vandlega yfir spurningalistann
áður en könnun hefst. Frá og með nóvember 1992, þegar
spurt var með aðstoð tölvu, jókst öryggi við framkvæmd
viðtala til mikilla muna.
Urvinnsluskekkjur. Skráningarskekkjur geta orðið þegar
handskrifaðar upplýsingar eru skráðar í tölvur. Þessu stigi
í gagnaúrvinnslunni var sleppt frá og með nóvember 1992
þegar áðumefnt tölvuforrit var tekið í notkun. I þeirri
könnun og könnuninni í apríl 1993 var eigi að síður haldið
áfram að skrá upplýsingar um störf og atvinnugrein á
spurningablöð.
Skekkjur geta slæðst inn vegna flokkunar einstakra
„opinna“ spurninga, þar sem svörin eru skráð eins og þau
koma en ekki flokkuð strax eftir svarmöguleikum. Hér ber
einkum að nefna flokkun á starfsstéttum, atvinnugreinum og
menntun. Slíkar skekkjur geta stafað af ófullnægjandi upp-
lýsingum í frumgögnum, óljósum leiðbeiningum í flokkunar-
kerfum og mistökum flokkunarfólks.
Reynt hefur verið eftir megni að halda úrvinnsluskekkjum
í lágmarki með nákvæmri endurskoðun gagna og kerfis-
bundinni villuleit með aðstoð tölvuforrita. Þá má geta þess
að Hagstofan hefur gefið út tvö alþjóðleg flokkunarkerfi
aðlöguð að íslenskum aðstæðum, þ.e. Islenska atvinnu-
greinaflokkun, ISAT 95 og Islenska starfaflokkun, ISTARF
95. Þessi útgáfa hefur auðveldað mjög alla flokkun á
atvinnugreinum og starfsstéttum.
Sniðskekkjur. Ofullnægjandi skipulagning og hönnun
könnunar getur leitt til niðurstaðna sem eru ekki í samræmi
við raunveruleikann. Orðalag spuminga getur valdið mis-
skilningi, mismunandi röð spuminga getur leitt til mis-
munandi svara og reynsla svarenda af fyrri könnunum getur
haft áhrif á svör þeirra. Sé könnun ekki framkvæmd á sama
hátt í hvert skipti er hætta á að samanburður milli ára verði
erfiðari en ella.
Reynt hefur verið eftir megni að vanda til spurningalistans
og nota sömu starfsaðferðir í öllum könnunum. Þess ber þó
að geta að kannanirnar fyrstu þrjú árin vora framraun á sviði
vinnumarkaðsrannsókna hér á landi. Þótt spumingalistinn
hafi verið óbreyttur að stofni til allan tímann hafa átt sér stað
ýmsar breytingar á orðalagi og röðun spuminga á tímabilinu
1991-1993. Bætt hefur verið inn fjölmörgum spurningum
frá fyrstu könnuninni.
Vinnumarkaðskannanir Hagstofunnar eru aðeins gerðar
tvisvar á ári. Það getur leitt til ónákvæmni við mat á stærðum
sem eru bundnar árstíðasveiflum. Mat á meðalatvinnuleysi
á ári er dæmi um slíka stærð þar sem atvinnuleysi einnar
viku í apríl og einnar viku í nóvember er notað til að meta
meðalfjölda atvinnulausra allt árið. Ef sveiflur í skráðu
atvinnuleysi undanfarinna tuttugu ára era skoðaðar virðist
þó sem meðaltal mánaðanna apríl og nóvember gefi all góða
mynd af meðalatvinnuleysi hvers árs (sjá mynd 2.1). A
þessu tuttugu ára tímabili var munurinn á meðaltali þessara
mánaða og meðaltali alls ársins mest 316 einstaklingar.
Yfirleitt var meðalatvinnuleysi í apríl og nóvember nokkra
lægra en ársmeðaltalið, einkum fram til ársins 1988. Eftir
1988 hefur meðalfrávik þessara mánaða frá ársmeðaltalinu
verið innan við 1%.
Þótt alltaf sé hætta á umtalsverðum frávikum er ekki
tilefni til að ætla annað en að skekkjur í vinnumarkaðs-
könnunum Hagstofunnar af þessari ástæðu séu innan
viðunandi marka.
Mynd 2.1. Frávik meðalatvinnuleysis í aprfl og nóvember frá ársmeðaltali hvers árs 1975-1994
Figure 2.1. Deviation of April/November average unemployment ratesfrom annual unemployment rates 1975-1994
Heimild: Vinnumálaskrifstofa félagsmálaráðuneytis. Source: Ministry ofSocial Affairs-Office ofLabour.