Útvegur - 01.08.2000, Síða 20

18
Fjármunamyndun
2. Fjármunamyndun
2. Capitalformation
Tafla 2.1 í töfluhluta og myndir 2.1 og 2.2 hafa að geyma
upplýsingar um Ijármunamyndun í sjávarútvegi árin 1990-
1999.
Venjan er að skipta sjávarútvegi í veiðar og vinnslu og er
það gert í þessu riti. Rétt er þó að taka fram að þessi skipting
hefiir riðlast nokkuð á undanfomum árum þar sem vinnsla
hefur í auknum mæli færst um borð í skipin og telst þá með
veiðum. Það sem hér er nefnt fiskvinnsla á því eingöngu við
um landvinnslu.
Samkvæmt bráðabirgðatölum Þj óðhagstofnunnar var mun
minna íjárfest í fiskveiðum árið 1999 en árið 1998.
Fjárfestingarnar námu um 2.400 milljónum árið 1999 en
4.874 milljónum árið 1998, sem er samdráttur um rúm 50%.
Þessi mikla niðursveifla skýrist aðallega af því að nrörg
fiskiskip voru seld úr landi á árinu 1999, eða fyrir um 4-5
milljarða.
A tímabilinu 1990-1999 hefur ijármunamyndun í fisk-
veiðum verið mjög nrismunandi frá einu ári til annars.
Fj árfestingar voru mj ög miklar árið 1992 en þá komu nokkur
stór skip til landsins. Mun minna var ljárfest árið eftir en
ljármunamyndun jókst síðan aftur árið 1994. Arin 1995-
1999 hafa síðan skipst á lægðir og kúfar annað hvert ár þegar
ljárfestingar tengdar loðnuveiðum hafa sveiflast til. Arið
1997 var ljármunamyndun lítil eftir stórt stökk upp á við árið
1996. Fjárfestingin árið 1996 verður helst skýrð með mikilli
ljárfestingu vegna fjölgunar í loðnuflotanum samfara mjög
góðri loðnuveiði. Mikil aukning íjármunamyndunar í fisk-
veiðum 1998, úr 1.764 millj. krí 4.874 millj. kr., skýrist aftur
á móti fyrst og fremst af miklum endurbótum á loðnuskipum
erlendis. Eins og fyrr segir varð samdrátturinn nú á árinu
1999 vegna þess mikla ljölda skipa sem seldur var úr landi.
Fjárfesting í vinnslu sjávarafurða hefur verið mjög mikil
nokkur undanfarin ár, mest árið 1998. Þá var tjárfest fyrir
5.250 milljónir króna samkvæmt tölum Þjóðhagsstofnunar,
um 21% meira að raungildi en árið áður. Þessi aukning
skýrist að verulegu leyti af meiri ijárfestingu tengdri loðnu-
bræðslu. A árinu 1999 dróst ijárfesting í fiskvinnslu aftur
saman og er helsta skýringin sú að minni íj árfestingar tengdar
loðnubræðslu voru á síðasta ári heldur en á metárinu 1998.
Fjárfest var fyrir um 4.500 milljónir króna sem er um 14%
samdráttur frá fyrra ári.
Fjármunamyndunin í fiskvinnslunni á árunum 1990-1995
virðist tæpast háð breytingum á samsetningu flotans (sjá
myndir) og endurspeglar það væntanlega hve mikið hefur
verið fjárfest í fúllvinnsluskipum síðustu árin. Þetta virðist
hins vegar ekki eiga við um árin 1995-1999 þar sem sveiflur
í fjármunamyndun veiða og vinnslu fylgjast að. Skýringin er
sú að sveiflur þessara ára eru að mestu leiti til komnar vegna
sveiflna í ijárfestingum tengdum loðnuveiðum og -vinnslu,
eins og nefnt var hér að ofan. Loðnuvinnslan fer fram í landi
og Ijárfesting í vinnslu og veiðum fylgist þar að.
Mynd 2.1 Fjármunamyndun í sjávarútvegi 1990-1999. Magnvísitala 1990=100
Figure 2.1 Capital formation in the fishing sector 1990-1999. Volume index 1990 =100
1993 1994 1995 1996 1997
1999
Fiskveiðar
Fisheries
| | Fiskvinnsla
Fish processing
0
1990 1991
1992
1998