Fréttablaðið - 07.11.2019, Blaðsíða 48

VERTU
NáTTúRUAFL
Vegan
Án viðbætts sykurs
og sætuefna
án gervi bragð-
og litarefna
án pálmaolíu
7 . N Ó V E M B E R 2 0 1 9 F I M M T U D A G U R36
Þægileg afþreying
BÆKUR
Innflytjandinn
Ólafur Jóhann Ólafsson
HHHHH
Útgefandi: Veröld
Fjöldi síðna: 398
Ólafur Jóhann Ólafsson (f. 1962)
er höfundur sem árlega er aug-
lýstur með sterkum lýsingarorðum,
ósjaldan í efsta stigi. Persónur hans
eru sagðar „frábærlega vel teikn-
aðar“, söguþræðirnir „mergjaðir“
og ritverk hans „virkilega heillandi“
svo teknar séu nokkrar tilvitnanir
úr dómum um hans fyrri verk sem
birtar eru á bakhlið hans nýjustu
bókar. Innflytjandinn nefnist hún
og er fimmtánda bók Ólafs Jóhanns
á ríflega þremur áratugum.
Að þessu sinni er þó ekki
ástæða til háf leygra lýs-
inga. Innf lytjandinn er
fremur látlaus sakamála-
saga. Á bestu sprettunum
er bókin ekki ósvipuð
sumum síðari verkum
Arnaldar Indriðasonar en
stendur þeim þó nokkuð
að baki bæði hvað varðar
persónusköpun og sögu-
fléttu. Aðalpersónan Hildur
er ríflega miðaldra, vel stæð
ekkja, búsett í New York.
Hún kemur til landsins
með duftker vinar síns til
að uppfylla hans hinstu ósk
en dregst þá inn í lögreglu-
rannsókn á hvarfi ungrar
konu. Inn í það blandast lát
ungs karlmanns af erlendum
uppruna og þegar fram í sækir
lítur út fyrir að málin tvö teng-
ist á einhvern hátt. Athyglin
sem konuhvarfið fær saman-
borið við það hversu lítill
gaumur er gefinn að dauðsfalli
innf lytjandans á sér auðsæja
samsvörun í fremur nýliðnum
atburðum hér á landi. Framvinda
málanna tveggja og lyktir verða þó
með nokkuð öðrum hætti í sögunni
heldur en raunverunni. Engu að
síður hnykkir íslenskum lesendum
sjálfsagt mörgum við samlíking-
una sökum þess hve skammt er um
liðið frá því að þjóðin sat agndofa
yfir fréttum af hvarfi ungrar konu
í Reykjavík.
Í kynningarviðtölum hefur nokk-
uð verið látið með það að bókin fjalli
um stöðu innf lytjenda á Íslandi.
Vissulega koma málefni þeirra
hér við sögu en sú úrvinnsla ristir
ekki djúpt. Er þó ljóst að höfundur
hefur sett sig inn í menningar- og
trúarumhverfi múslima á Íslandi
og að nokkru leyti einnig aðbúnað
hælisleitenda og innflytjenda. Hins
vegar hnitast sagan ekki síður um
persónulegt líf Hildar án þess þó að
sá þráður nái raunverulegri festu
í heildarvefnaðinum. Hildur er
kona sem lifað hefur áreynslulitlu
lífi vestur í Ameríku við efnahags-
lega velsæld (líkt og höfundurinn
sjálfur), en á það á hættu eftir lát
eiginmanns síns að fjölskylda hans
– auðugir arabar – sölsi til sín hluta
af arf leifð hans. Hún stendur líka
í brasi vegna matargagnrýni sem
hún hefur skrifað undir dulnefni
fyrir erlent tíðindarit án þess að sú
hliðarsaga gangi almennilega upp í
heildarsamhenginu heldur.
Persónugallerí sögunnar er fjöl-
mennt og á köflum erfitt að halda
þræði. Stíllinn einkennist af samtöl-
um og sviðsmyndum þar sem borg-
arlandið er áberandi. Inn á milli
eru skáldlegir sprettir. Vetrarveð-
ur, ófærð og samgönguerfiðleikar
endurspegla hindranir í framvindu
sögunnar, hvort sem um er að ræða
óþjált regluverk hins opinbera eða
teppur í sálarlífi aðalpersónunnar. Í
gegnum gestsauga Hildar er brugðið
upp mynd af íslensku samfélagi
á fyrri hluta 21. aldar, eins og það
kemur henni (eða höfundi sjálfum?)
fyrir sjónir í samskiptum við fólk en
einnig eins og það birtist í umræðu
samfélagsmiðlanna sem seint verða
taldir til gullaldarbókmennta. Er
það býsna nöturleg lýsing á köflum
en kunnugleg engu að síður.
Athygli lesanda er með öðrum
orðum beint að nokkrum auðsæjum
samfélagsmeinum en ekki verður
sagt að stungið sé á þeim. Þannig er
þessi bók í ætt við þægilega lyftu-
tónlist – hún líður áfram án mikilla
tilþrifa eða afhjúpana og veldur litlu
ónæði.
Ólína Kjerúlf Þorvarðardóttir
NIÐURSTAÐA: Þægileg afþreying.
Afhjúpar fátt og ógnar engu frekar
en lyftutónlistin.
BÆKUR
Vetrargulrætur – sögur
Ragna Sigurðardóttir
Útgefandi: Mál og Menning
Fjöldi síðna: 254
Í sagnasafninu Vetrargulrætur –
sögur reiðir rithöfundurinn Ragna
Sigurðardóttir fram fimm sögur þar
sem oftast er horft til fortíðar. Þótt
persónurnar séu skapaðar í ólíkum
tíma og rúmi eiga þær ýmislegt
sameiginlegt og er listin, eða öllu
heldur listsköpunin, þráður í f lest-
um sögunum.
Vetrargulrætur hefst í íslenskum
samtíma og lýkur á 18. öld. Í fyrstu
sögunni fær lesandi að kynnast
Hildi, myndlistarkonu sem hefur
störf á frístundaheimili um
miðjan vetur og
glímir við af leið-
ingar áfalls. Ragna
eyðir ek k i meira
púðri í samtímann og
í næstu sögu stekkur
hún með lesanda
nær þrjátíu ár aftur í
tímann, til Hollands
þar sem ungur lista-
maður fylgist örvænt-
ingarfullur með unn-
ustu sinni sökkva í
þunglyndi yfir vetrar-
mánuðina.
Í þriðju sögunni fær
lesandi að k y nnast
Ástu, listakonu og hús-
móður í höfuðborginni
á sjötta áratug síðustu aldar. Eigin-
maður Ástu er fyrirferðarmikill
í listaheiminum en hennar list-
sköpun líður fyrir hans.
Sögusvið fjórðu sögunnar er
millistríðsárin og hefst sagan í
Kaupmannahöfn. Tvær vinkonur
frá því á háskólaárunum reyna að
feta sig í nýju heimsum-
hverfi þar sem önnur
er á f lótta undan nas-
istum en hin er örugg
y f i r st ét t a rkona . Í
f immtu og síðustu
sögunni er blindur
unglingspiltur á átj-
ándu öld í aðalhlut-
verki þar sem hann
leitar að fegurð í lífi
sínu.
Þ a ð k e m u r
kannski ekki á óvart
hve mik ið r ý mi
listin, þá helst mál-
aralistin, fær í sög-
unum sem birtast
í Vetrargulrótum,
enda er Ragna sjálf listakona.
Persónur verksins leita að rými til
þess að skapa, þroskast og lifa. Síð-
asta sagan sker sig kannski einna
helst úr þar, enda hafði sveitar-
ómagi á átjándu öld eflaust hvorki
tíma né rými fyrir annað en list-
sköpun hugans.
Sumar sögurnar eru sterkari en
aðrar, líkt og gerist gjarnan þegar
sögur koma saman. Þá eru það helst
fyrstu tvær sögurnar sem eru heldur
líkar í stíl og bragði þar sem báðar
aðalpersónurnar eru helteknar af
annarri manneskju úr eigin lífi.
Vetrargulrætur inniheldur í
heildina vel smurðar sögur. Text-
inn er ljóðrænn á köflum sem gefur
honum fallegan brag á sama tíma
og höfundur hefur greinilega unnið
heimavinnuna og skapað sann-
færandi sagnasvið. Textinn vekur
með lesanda áhuga, samúð og sorg
enda vinnur höfundur með minni
úr fortíð og nútíð sem eru kunn
lesendum, á borð við aðþrengdar
eigin konur á 19. öld, gyðinga á
flótta, undirokaða sveitarómaga og
konur sem þjást af kulnun í starfi.
Bryndís Silja Pálmadóttir
NIÐURSTAÐA: Ljómandi gott sagnasafn
ofið aftur í tímann.
Aftur til fortíðar í fimm þáttum
Ragna Sigurðardóttir rithöfundur horfir til fortíðar. FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
0
7
-1
1
-2
0
1
9
0
5
:0
2
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
4
2
C
-0
2
E
0
2
4
2
C
-0
1
A
4
2
4
2
C
-0
0
6
8
2
4
2
B
-F
F
2
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
B

F
B
0
5
6
s
_
6
_
1
1
_
2
0
1
9
C
M
Y
K