Morgunblaðið - 27.11.2019, Blaðsíða 12

12 FRÉTTIRErlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. NÓVEMBER 2019
París. AFP. | Ríki heims missa af
tækifærinu til að koma í veg fyrir
mjög alvarlegar afleiðingar lofts-
lagsbreytinga ef ekki verður gripið
til tafarlausra aðgerða til að minnka
losun gróðurhúsalofttegunda, að því
er fram kemur í nýrri skýrslu Um-
hverfisverndarstofnunar Sameinuðu
þjóðanna, UNEP.
Stofnunin segir að losun gróður-
húsalofttegunda þurfi að minnka um
7,6% að meðaltali á hverju ári til
2030 til að koma í veg fyrir að hlýnun
jarðar verði meiri en 1,5 stig miðað
við áætlaðan hita á jörðinni fyrir iðn-
byltinguna. Sú blákalda staðreynd
blasi hins vegar við að losunin hafi
aukist að meðaltali um 1,5% á ári á
síðustu tíu árum.
Metmagn gróðurhúsalofttegunda,
eða 55,3 milljarðar tonna, mældist í
andrúmsloftinu á síðasta ári, þremur
árum eftir að 195 ríki undirrituðu
Parísarsamninginn um aðgerðir til
að stemma stigu við loftslagsbreyt-
ingum. Alþjóðaveðurfræðistofnunin,
WMO, sagði í fyrradag að magn
koltvíoxíðs í andrúmsloftinu hefði
verið meira en nokkru sinni fyrr og
147% meira en það var fyrir
iðnbyltinguna, samkvæmt rann-
sóknum vísindamanna.
Töf jók vandann
Markmið Parísarsamningsins er
að hlýnunin verði „vel undir“ tveim-
ur stigum og helst 1,5 °C ef mögu-
legt er. Stefnt er að því að losun
gróðurhúsalofttegunda nái hámarki
„eins fljótt og auðið er“ og minnki
síðan. Umhverfisverndarstofnun SÞ
segir að jafnvel þegar loforð aðildar-
ríkja samningsins séu tekin með í
reikninginn stefni í að hlýnun jarðar
verði 3,2 stig. Vísindamenn hafa sagt
að svo mikil hlýnun hafi mjög alvar-
legar afleiðingar fyrir þjóðir heims.
Stofnunin sagði að þótt horfurnar
væru slæmar teldi hún enn mögu-
legt að ná því markmiði að hlýnunin
yrði ekki meiri en 1,5 stig en viður-
kenndi að til þess þyrfti að gera for-
dæmislausar breytingar á hagkerfi
heimsins, sem byggðist enn að miklu
leyti á notkun olíu og jarðgass.
Í skýrslu umhverfisverndarstofn-
unarinnar kemur einnig fram að ef
ríki heims hefðu byrjað að minnka
losun gróðurhúsalofttegunda árið
2010 hefði þurft að minnka losunina
um aðeins 0,7% til að halda hlýnun-
inni undir tveimur stigum og 3,3% til
að ná 1,5 stiga markmiðinu.
200
250
300
350
400
20181005200095901984
230
250
270
290
310
330
20181005200095901984
1.400
1450
1.500
1550
1.600
1650
1.700
1750
1.800
1850
20181005200095901984
miðað við magnið
fyrir iðnbyltinguna (1750)
CO
2
CO
2
CH
4
CH
4
N
2
O
N
2
O
Koltvíoxíð
Hundraðshluti
lofttegunda sem valda
gróðurhúsaáhrifunum
Metan Nituroxíð
milljónahlutar
Enginmerki eru um aðmagn gróðurhúsalofttegunda í andrúmsloftinuminnki, að sögnWMO
milljarðshlutar milljarðshlutar
66% 17 6
aðrar
lofttegundir
Metmagn gróðurhúsalofttegunda á síðasta ári
Heimild: Alþjóðaveðurfræðistofnunin,WMO
11
407,8 ppm 331,1 ppb1.869 ppb
344.3
1.653
303,5
+147% +259% +123%
Losunin eykst enn og nú
stefnir í 3,2 stiga hlýnun
 Minnka þarf losun gróðurhúsalofttegunda um 7,6% á ári Windhoek. AFP. | Namibíumenn
ganga að kjörborði í dag og talið er
að stjórnarflokkurinn SWAPO og
Hage Gottfried Geingob forseti haldi
velli en missi fylgi vegna vaxandi
óánægju með efnahagsástandið sem
hefur versnað þótt landið sé á meðal
þeirra Afríkuríkja sem eru með
mestar náttúruauðlindir.
Geingob, sem er 78 ára, hefur
gegnt forsetaembættinu í eitt kjör-
tímabil en vinsældir hans hafa
minnkað meðal ungs fólks vegna
mikils atvinnuleysis og versnandi
lífskjara. Óánægjan hefur verið vatn
á myllu Panduleni Itula, 62 ára fyrr-
verandi tannlæknis, sem er í
SWAPO en býður sig fram sem óháð
forsetaefni.
Stjórnmálaskýrendur segja að
Itula kunni að taka fylgi af Geingob
en einnig af forsetaefnum stjórnar-
andstöðuflokka. Þeir telja að Gein-
gob nái endurkjöri en fylgi hans
verði minna en í síðustu forsetakosn-
ingum þegar hann fékk tæp 87% at-
kvæðanna. Fylgi helsta forsetaefnis
stjórnarandstöðuflokkanna, Mc-
Henrys Venaanis, var þá aðeins tæp
5%.
Með tvo þriðju þingsæta
SWAPO hefur verið við völd í
Namibíu frá því að landið fékk sjálf-
stæði frá Suður-Afríku árið 1990 og
flokkurinn hefur verið með tvo
þriðju sæta á þingi landsins frá 1994.
Flokkur Venaanis, Lýðræðishreyf-
ingin, hefur ekki átt upp á pallborðið
hjá kjósendunum vegna tengsla
hans við stjórn hvíta minnihlutans í
Suður-Afríku áður en Namibía fékk
sjálfstæði. Hinir stjórnarandstöðu-
flokkarnir eru veikir og sundraðir
vegna deilna milli þjóðernishópa.
Alþjóðabankinn spáði efnahags-
bata í Namibíu í ár en sú spá rættist
ekki og samdrátturinn hélt áfram á
fyrri helmingi ársins. Hann hófst
vegna lágs verðs á útflutningsvörum
Namibíu og óvenju mikilla þurrka í
landinu. Skuldir ríkisins jukust en
Geingob hélt áfram að auka útgjöld-
in og fjölga ríkisstarfsmönnum.
Stjórnarandstæðingar hafa sakað
hann um að búa aðeins til vinnu í
ráðuneytunum handa félögum sínum
í stjórnarflokknum.
„Fólkið fær enga atvinnu,“ sagði
Ndeshihafea Nghipandulwa, 18 ára
framhaldsskólanemi sem bauð sól-
gleraugu til sölu á götu í höfuðborg-
inni Windhoek. „Við viljum nýjan
forseta til að koma á breytingum.“
Afsagnir vegna mútumáls
Traustið á Geingob minnkaði fyrr
í mánuðinum þegar WikiLeaks birti
gögn sem bentu til þess að embættis-
menn stjórnarinnar hefðu þegið
mútur af íslensku sjávarútvegsfyrir-
tæki og tveir ráðherrar hennar
sögðu af sér vegna málsins. Forset-
inn hefur haldið því fram að upp-
ljóstrunarvefurinn hafi birt gögnin
svo skömmu fyrir kosningarnar til
að skaða stjórnarflokkinn.
Óttast kosningasvik
Stjórnarandstaðan hefur áhyggj-
ur af því að rafrænar kosningavélar,
sem verða notaðar í stað kjörseðla,
auki hættuna á kosningasvikum.
Dómstóll hafnaði beiðni Itula um að
vélarnar yrðu bannaðar. Namibía
varð fyrst Afríkuríkja til að nota raf-
rænar kosningavélar árið 2014.
Íbúar Namibíu eru um 2,45 millj-
ónir og um 1,4 milljónir eru á kjör-
skrá. Valið stendur á milli ellefu for-
setaefna og fimmtán flokkar bjóða
fram í þingkosningunum.
AFP
Vilja breytingar Stuðningsmenn stjórnarandstöðuflokksins Lýðræðishreyf-
ingarinnar, McHenrys Venaanis, á kosningafundi hans í Windhoek.
Forsetinn talinn
halda velli en
missa fylgi
 Þing- og forsetakosningar í skugga
efnahagsþrenginga í Namibíu
AFP
Endurkjörinn? Hage Gottfried
Geingob forseti á kosningafundi.
Mikil misskipting
» Namibía er á meðal þeirra
ríkja í Afríku sem eru með
mestar náttúruauðlindir.
» Þar eru m.a. miklar úran- og
demantanámur og gjöful fiski-
mið eru við strendur landsins.
» Namibía er í öðru sæti á
lista yfir lönd þar sem efna-
hagslegi ójöfnuðurinn er mest-
ur, á eftir Suður-Afríku.
» Um 40% þéttbýlisbúa í
Namibíu búa í kofaskriflum,
samkvæmt opinberum gögn-
um frá árinu 2016.
Sími: 411 5000 • www.itr.is
Fyrir líkama og sál
Laugarnar í Reykjavík
Frá
morgnifyrir alla
fjölskylduna
í þínu
hverfi t i l kvölds