Fréttablaðið - 27.12.2002, Qupperneq 8

8 27. desember 2002 FÖSTUDAGUR
Skífan varar við ofbeldi:
Tölvuleikir bannaðir innan 16
TÖLVULEIKIR „Við höfum sett var-
úðarmiða á tölvuleiki sem inni-
halda ofbeldi. Að vissu leyti er
þetta óðs manns æði en við
erum að bregðast við umræð-
unni sem geisaði fyrir sköm-
mu,“ segir Haraldur Jónsson
framkvæmdastjóri verslunar-
sviðs Skífunnar.
Haraldur vísar til þess að
ýmsir heimta strangt eftirlit og
skilvirkt á tölvuleikjum líkt og
er í kvikmyndum. Hængurinn
er hins vegar sá að meðan með-
alkvikmynd er tveir tímar getur
dæmigerður tölvuleikur inni-
haldið 200 klukkustundir. Slíkt
eftirlit gæti því reynst dýrt.
Auk þess sæki unglingar leiki
ótæpilega á Netið og engin leið
sé að hafa eftirlit með því.
Sá leikur sem mesta athygli
vakti í tengslum við ofbeldisum-
ræðuna sem var fyrir um mán-
uði var Grand Theft Auto Wise
City en þar getur leikmaðurinn
gengið í skrokk á konu, nauðgað
henni og drepið. Þessi leikur er
nú, meðal margra annarra,
merktur: „Inniheldur gróft of-
beldi. Börn yngri en 16 mega
hvorki kaupa né spila þennan
leik.“ ■
Rafræn stjórnsýsla:
Víkkuð út til fleiri stofnana
STJÓRNSÝSLA Fjármálaráðuneytið
hefur uppi áform um að víkka út
notkunarmöguleika rafrænna skil-
ríkja. Skilríkin hafa verið notuð í
samskiptum fyrirtækja við tollinn
en nú stendur til að ráðast í verk-
efni þar sem hægt verður að nota
sömu skilríki til að telja fram til
skatts.
Jóhann Gunnarsson, formaður
verkefnisstjórnar um upplýsinga-
samfélagið, segir að stjórnvöld
séu að vinna sig áfram í að auka
notkunarmöguleika rafrænna
samskipta í stjórnsýslunni og
auka öryggi þeirra með því að ráð-
ast í tilrauna- og frumherjaverk-
efni.
Nú þegar eru um þúsund fyrir-
tæki sem nota rafræn skilríki til að
skipta við tollinn. Jóhann segir
þetta sérlega vinsælt meðal minni
fyrirtækja þar sem þetta sé tiltölu-
lega ódýr lausn, að hluta vegna
þess að tollurinn hefur greitt fyrir
rafrænu skilríkin.
Fyrirmyndir í uppbyggingu
kerfis utan um rafræn skilríki og
rafrænar undirskriftir segir Jó-
hann sóttar til grannlanda sem séu
komin aðeins lengra í uppbygg-
ingu sinna kerfa en Íslendingar. ■
Norður-Kórea fer
sínu fram
Bandaríkjaforseti lætur Norður-Kóreu í friði þrátt fyrir skýlausar ögranir. Ástæðan er ekki bara
sú að hann vilji ljúka sér fyrst af í Írak.
WASHINGTON, SEOUL. AP. George W.
Bush Bandaríkjaforseti virðist ekki
áfjáður í að fara í hart við Norður-
Kóreu út af kjarnorkumálum, þótt
Norður-Kóreustjórn fari hreint ekki
í felur með áform sín um að koma
sér upp kjarnorkuvopnum. Talið er
fullvíst að stríð á Kóreuskaga
myndi kosta gífurlegt mannfall í
röðum Bandaríkjamanna í Suður-
Kóreu.
Í stefnuræðu sinni í janúar síð-
astliðnum, stuttu eftir að bandaríski
herinn hafði sigrast á talibana-
stjórninni í Afganistan, sagði Bush
Bandaríkjaforseti að þrjú lönd í
heimi væru „öxull hins illa“ vegna
þess að þau væru annað hvort með
gereyðingarvopn í fórum sínum eða
að reyna að útvega sér gereyðingar-
vopn.
Síðan hefur Bush jafnt og þétt
hert róður sinn fyrir því, að afvopna
þurfi Írak og helst að skipta um
stjórn þar í leiðinni.
Hins vegar hefur hann hvorki
beint spjótum sínum að Íran né
Norður-Kóreu. Þó þykjast Banda-
ríkjamenn fullvissir um að Íranar
séu að koma sér upp kjarnorku-
vopnum. Og Norður-Kóreumenn
hafa á síðustu vikum opinberlega
ögrað Bandaríkjunum með yfirlýs-
ingum um að þeir ætli að hefja þró-
un kjarnorkuvopna á ný og telji sig
hafa fullan rétt til þess.
Ástæða þess hve Bush fer sér
hægt gagnvart Norður-Kóreu er
ekki bara sú að hann vilji ljúka sér
af í Írak fyrst.
Í febrúar síðastliðnum, aðeins
þremur vikum eftir ræðuna um
„öxul hins illa“, átti Bush viðræður
við Kim Dae-jung, forseta Suður-
Kóreu. Heimildarmenn bandarísku
fréttastofunnar AP, sem vita hverju
fram fór á milli þeirra, segja að
Bandaríkjaforseta hafi sett hljóðan
þegar hann heyrði lýsingar Kims á
þeirri hræðilegu eyðileggingu og
gífurlega mannfalli sem fylgja
myndi nýrri styrjöld á Kóreuskaga.
Kim vitnaði í matskýrslu banda-
ríska herráðsins frá 1994, þar sem
leiddar eru líkur að því að ef styrj-
öld brytist þar út á ný myndu 80 til
100 þúsund Bandaríkjamenn týna
lífinu.
Í Suður-Kóreu eru nú staddir
37.000 bandarískir hermenn auk
tugþúsunda óbreyttra bandarískra
borgara. Flestir eru þeir í höfuð-
borginni Seoul, sem er rétt sunnan
við landamæri Norður-Kóreu.
Auðvelt væri fyrir Norður-Kóreu
að valda gífurlegu manntjóni í
höfuðborginni með vopnum sín-
um.
Í nýju Kóreustríði má búast við
því að hundruð þúsunda manna
annað hvort týni lífinu eða hrekist
að heiman, líkt og gerðist í stríð-
inu þar árin 1950-53. Í því stríði
féllu 33.000 bandarískir hermenn.
Árið 1994 voru Bandaríkin ný-
búin að uppgötva að Norður-
Kóreumenn voru að reyna að
koma sér upp kjarnorkuvopnum.
Sú uppgötvun olli mikilli spennu.
„Við héldum öll að við værum á
leiðinni í stríð,“ sagði yfirmaður
bandaríska herliðsins í Suður-
Kóreu á þeim tíma.
Skömmu síðar gerðu Banda-
ríkjamenn samning við Norður-
Kóreu sem fól í sér að Norður-
Kórea hætti öllum áformum um að
útvega sér kjarnorkuvopn. Í stað-
inn skyldu þeir fá margvíslega að-
stoð frá Bandaríkjunum, þar á
meðal kjarnaofna sem einungis
átti að vera hægt að nota til orku-
framleiðslu, ekki til vopnafram-
leiðslu.
Í síðustu viku sögðust Norður-
Kóreumenn ekki skuldbundnir
lengur af þessu samkomulagi.
Þeir væru því byrjaðir að þróa
kjarnorkuvopn á ný. Suður-Kórea
hélt því fram nú í vikunni að Norð-
ur-Kórea hefði gert 70 tilraunir
með kjarnorkuvopn frá því árið
1998.
Nú stefna Bandaríkjamenn
frekar að stríði við Íraka, en halda
að sér höndum gagnvart Norður-
Kóreu. Bush sýnir ekki minnsta
áhuga á að ræða einu sinni við
Norður-Kóreustjórn um ágrein-
ingsmál þeirra. ■
Viðtakendur húsaleigu-
bóta:
Fjölgaði um
tíu prósent
HÚSALEIGUBÆTUR 4.611 leigjendur
fengu greiddar húsaleigubætur á
síðasta ári að því er fram kemur í
skýrslu samráðsnefndar um húsa-
leigubætur. Þeim sem fengu greidd-
ar húsaleigubætur hafði fjölgað um
9,8% frá árinu á undan. Til saman-
burðar fengu 1.249 leigjendur
greiddar húsaleigubætur árið 1995
þegar þær voru fyrst greiddar.
97 sveitarfélög greiddu húsa-
leigubætur á síðasta ári. Flest
þeirra 27 sem ekki greiddu þær eru
fámenn dreifbýlissveitarfélög. ■
Íslendingabók:
Dómsmál
fellt niður
DÓMSMÁL Þrotabú Genealogia Is-
landorum hefur fallið frá málssókn
og afsalað sér öllum kröfum á hend-
ur Íslenskri erfðagreiningu og Frið-
riki Skúlasyni ehf. vegna gerðar
ættfræðigrunnsins Íslendingabók-
ar. Sömuleiðis hefur Þorsteinn Jóns-
son fallið frá málssókn á hendur
fyrirtækjunum vegna sama máls.
Málalokin voru samþykkt á skipta-
fundi þrotabús Genealogia Island-
orum, sem og kaup Íslenskrar
erfðagreiningar á ættfræðibóka-
safni og ýmsum öðrum ættfræði-
gögnum þrotabúsins, auk höfundar-
og hugverkaréttinda að öllum út-
gefnum ættfræðiritum Genealogia
Islandorum, Ættfræðistofu Þor-
steins Jónssonar ehf. og Sögusteins
ehf. Kaupverðið er 10 milljónir
króna. ■
Neyslan:
Meira vín,
minni mat
VERSLUN Neytendur keyptu meira
áfengi og minni mat í nóvember
síðastliðnum en í nóvember á
síðasta ári samkvæmt smásölu-
vísitölu Samtaka verslunar og
þjónustu.
Sala á matvöru og annarri
dagvöru var 2,7% minni í nóv-
ember en fyrir ári síðan. Sölu-
aukning í áfenginu á sama tíma
nam hins vegar tveimur pró-
sentum.
Samtök verslunar og þjón-
ustu draga þá ályktun að sam-
dráttur hafi orðið í neyslu lands-
manna sem fjölgaði um 2.000 á
árinu. ■
FRANKLÍN STEINER
Franklín Steiner, sem eitt sinn var dæmdur
fyrir fíkniefnasölu og telur sig lagðan í ein-
elti af lögreglunni í heimabæ sínum, Hafn-
arfirði, hafði erindi sem erfiði í Héraðs-
dómi Reykjavíkur.
Lögreglan:
Dæmd fyrir
handtöku
Steiners
DÓMSMÁL Héraðsdómur Reykjavík-
ur hefur dæmt ríkið til að greiða
Franklín Steiner 120 þúsund króna
bætur fyrir ólögmæta handtöku
lögreglunnar í Hafnarfirði í fyrra.
Dómarinn í málinu sagði lagaleg
skilyrði handtökunnar ekki hafa
verið fyrir hendi. Lögreglan hafi
byggt á almennum grunsemdum
um fíkniefnamisferli og sögusögn-
um. Handtakan hefði ekki verið í
þágu rannsóknar tiltekins máls og
því ólögmæt.
Ekki var talið að sex ára sonur
Franklíns, sem var með í för þegar
faðirinn var handtekinn, hafi beðið
tjón vegna handtökunnar. Kröfu
Franklíns um einnar milljónar
króna skaðabætur drengnum til
handa var því hafnað. Fyrir sjálfan
sig krafðist Franklín ríflega einnar
milljóna króna í bætur og upp í
kostnað.
Dómarinn sagðist við ákvörðun
bótaupphæðarinnar sérstaklega
líta til þess að Franklín hefur áður
mátt þola ólöglega handtöku lög-
reglunnar í Hafnarfirði og fékk
fyrir það dæmdar 40 þúsund króna
bætur.
Sakarkostnaður í málinu fellur á
ríkið, sem veitti Franklín gjafsókn.
Þar með talinn er 180 þúsund króna
þóknun lögmanns Franklíns. ■
FORBOÐNIR ÁVEXTIR
Skífan hefur sérmerkt þá leiki sem inni-
halda ofbeldi og hér er einn sem er of
ungur til að komast í hasarinn.
FYLGST MEÐ ÚR FJARLÆGÐ
Myndin er tekin þegar Bush Bandaríkjafor-
seti kom til Suður-Kóreu í febrúar. Hann
fékk að kíkja yfir landamærin til Norður-
Kóreu.
AP
/E
SR
I
FJÁRMÁLARÁÐUNEYTIÐ
Ætlar að vinna að því að byggja upp ör-
uggt umhverfi rafrænna skírteina og undir-
skrifta.
AP
ORÐRÉTT
Í POSTULÍNSBÚÐ
Halldór er svolítið eins og fíll-
inn og nú er hann eins og reiður
fíll.
Egill Helgason um Halldór Ásgrímsson.
Silfur Egils, 22. desember.
EN HVER TÓK TIL OG ELDAÐI?
Það má ekki gleyma að dverg-
arnir skutu skjólshúsi yfir Mjall-
hvíti.
Ármann Jakobsson um Mjallhvítarlík-
inguna og Reykjavíkurlistann. Silfur Egils,
22. desember.
EINANGRAÐUR STAÐUR
GRENIVÍK
Ég segi það satt að það var ekki
fyrr en í 50 ára afmæli Guðrúnar
Ögmundsdóttur fyrir rúmi ári,
sem ég heyrði borgarstjórann
segja að hún væri samfylkingar-
maður.
Valgerður Sverrisdóttir. Valgerdur.is, 22.
desember.