Fréttablaðið - 02.02.2020, Qupperneq 9

15-50%
afsláttur af
umgjörðum
ÚTSALA
Gleraugnaverslunin þín
MJÓDDIN
S:587 2123
FJÖRÐUR
S: 555 4789
Þessi fyrirsögn hljómar vissulega drungalega. Maður sér fyrir sér kuflklæddan öldung með staf
hrópa þessi orð í húsasundi um nótt,
augun hvít og beinaber spádómsfing­
ur á lofti. Kaldur gustur á eftir. Svo
hverfur hann tuldrandi inn í nóttina.
Manni finnst samt einhvern veg­
inn eftir þennan janúarmánuð sem
nú er nýliðinn að fá orð séu betur við
hæfi en þessi. Þau eru auðvitað sönn.
Ekkert er sannara, eins nöturlegt
og það er. Svo er þetta líka tilvitnun
í Bubba. Eins og skáldið söng: Við
munum öll deyja. Við munum stikna.
Við munum brenna.
Ég veit ekki með það — stikna og
brenna er svolítið tens — en svona
líður manni þó samt í öllu falli eftir
þennan janúar. Lönd brenna. Vírus
úr leðurblökum er að breiðast út.
Jörð rís við Grindavík. Óveðrin hafa
herjað á okkur eins og fylkingar
Saurons. Á tímabili hefur maður
hugsað hvort það sé yfirleitt upp á
þetta land púkkandi í janúar, eða
heiminn yfirleitt, því alls staðar virð­
ist allt einhvern veginn vera í köku.
Jú, jú, bjartar hliðar voru einhverjar
í janúar — afmælisveislur og ball —
en heildarmyndin var samt svona:
Mikið nefrennsli, stormar, hóstar
og endalaus váleg tíðindi. Svona tíð
minnir mann auðvitað á það fyrst
og fremst hvað við, manneskjurnar,
erum litlar og máttvana. Hendum
inn í jöfnuna, ofan í böl tíðarinnar,
hamfarahlýnun og vaxandi spennu
í heimspólitíkinni og þar hafiði það:
Full ástæða er til mikillar auðmýktar
og hógværðar gagnvart hinum til­
vistarlegu kringumstæðum sem
okkur hafa verið skapaðar um þessar
mundir sem mannkyni.
Maður er bara þakklátur, svei mér,
því alltaf skal hún læðast aftan að
manni, lífhræddum eins og maður
er, sú hugsun, heyri maður fregnir
af fuglaflensu, svínaflensu, kóróna­
vírus, ebóla eða einhverjum öðrum
andstyggilegum sjúkdómum, að
svona geti siðmenningin — líf homo
sapiens — hreinlega endað. Vírus
stökkbreytist. Allir kafna. Þögul hús.
Tómir bílar. Hvítt suð í sjónvörpun­
um. Dagblöð fjúka á götunum. Búið.
Tófan tekur við.
Stressað blóm
Þetta er auðvitað bráðskemmtilegt.
Maður er þetta eilífðar smáblóm í
þjóðsöngnum. Þetta skjálfandi litla
gras í kvæði eftir Matthías. Jörð rís
við Grindavík og maður er í þeirri
sömu andrá farinn að sjá fyrir sér
opnar eldspúandi sprungur á þvers
og kruss um Reykjanesið og mann
sjálfan hlaupandi með börnin í
fanginu, með nefrennsli, undan
hvissandi hrauni í átt að sjó. Eða
eitthvað. Stormurinn bylur á húsinu
í enn einni haustlægðinni og maður
liggur andvaka uppi í rúmi og sér
fyrir sér að í hverri andrá muni allar
rúður springa og maður þurfi, öskr­
andi og æpandi — með nefrennsli
— að koma fjölskyldunni í skjól og
bjarga verðmætum. Svo springur allt
húsið og maður er fjúkandi úti á götu
í náttbuxunum.
Fjölmiðlar ala á þessu. Það virðist
liggja í eðli þeirra. Um leið og land
rís rjúka þungbúnir fréttahaukar á
vettvang. Fer ekki Grindavík undir
hraun? Lokast ekki örugglega land­
ið? Hvað ef eldgosið verður eitrað og
eiturgufur leggjast yfir höfuðborg­
arsvæðið? Er til aðgerðaráætlun?
Eru til súrefnisgrímur? Og hvað ef
Wuhan­veiran kemur á sama tíma
til landsins og það verður líka þrí­
hliða kjarnorkustyrjöld milli Banda­
ríkjanna, Íran og Norður­Kóreu?
Og sífrerinn í Síberíu bráðnar og
andrúmsloftið fyllist af hláturgasi?
Verður til nóg af mat í niðursuðu­
dósum? Hver verður staðan á bráða­
deildinni?
Framheili vaknar
Fjölmiðlar verða auðvitað að spyrja.
Þeim ber að taka hlutina alvarlega,
velta upp verstu mögulegu atburða­
rásum og greina þær í hörgul. Það
er hægt að hafa skilning á því. Það
breytir hins vegar ekki hinu, að í
svona tíð getur hin ofurdramatíska
nálgun fréttamiðla um allan heim
orðið svo yfirþyrmandi að hún verð­
ur nánast spaugileg. Hamfarafíkn
virðist skapast. Í gegnum myrkrið og
snjókófið tekst manni blessunarlega
á stundum að rýna í eitthvað sem
kalla má staðreyndir — gimsteina
sem glitra einhvers staðar í haugi
fyrirsagnanna — og viti menn, þær
veita manni ró. Þessi kórónaveira
er litlu skæðari en venjuleg inflú­
ensuveira. Vissulega getur allt farið
í steik, en þetta er alla vega það sem
er vitað núna. Og þótt land rísi við
Grindavík eru sérfræðingar rólegir.
Dramatík endar oftast með því að
framheili vaknar. Skynsemi talar.
Febrúar kemur. Sól hækkar á lofti.
Vissulega munum við öll deyja, ein­
hvern tímann. Það er ekkert nýtt
við það. Ákaflega ólíklegt er hins
vegar að við munum öll deyja í einu,
í stormi, eldgosi eða út af veirusýk­
ingu. Og veröldin er alltaf hættuleg.
Maður getur alltaf lent í einhverju
mjög andstyggilegu. Á endanum
snýst tilveran mest um hina ein­
földustu hluti. Halda áfram. Anda.
Brosa. Og síðast en ekki síst:
Muna að þvo sér um hendurnar.
Þá er maður nokkuð góður.
Við munum öll deyja
Þann 31. janúar 2020 yfirgaf Bretland Evrópusambandið. Við misstum þar með einn úr
fjölskyldunni og þetta var sorgar­
stund fyrir okkur íbúa Evrópusam­
bandsins – og svo sannarlega fyrir
marga breska ríkisborgara. Samt
sem áður höfum við ávallt borið
virðingu fyrir þessari fullvalda
ákvörðun 52 prósenta breskra
kjósenda. Við hlökkum til að hefja
nýjan kafla í samskiptum okkar.
Fyrsti febrúar var sögulegur
dagur en um leið lítt dramatískur,
þökk sé útgöngusamningnum sem
við gerðum við Bretland en hann
gerði okkur kleift að tryggja „snyrti­
legt Brexit“. Þetta er lausn sem
lágmarkar rask á högum borgara
okkar, fyrirtækja, stjórnsýslu – sem
og samstarfsaðila á heimsvísu. Enn,
að minnsta kosti.
Bretland segir sig frá hundruðum
alþjóðasamninga
Samkvæmt útgöngusamningnum
tekur nú við aðlögunartímabil
til ársloka hið minnsta. Á meðan
tekur Bretland þátt í tollabanda­
lagi og innri markaði ESB og fram­
fylgir lögum okkar, þótt það sé ekki
lengur hluti af ESB. Bretland mun
einnig hlíta alþjóðasamningum
Evrópusambandsins, eins og hefur
verið tekið skýrt fram í opinberri
orðsendingu okkar til alþjóð­
legra samstarfsaðila, þar á meðal
Íslands.
Með þessu aðlög u nar t íma­
bili er komin ákveðin samfella
í ferlið. Þetta var ekki auðsótt, í
ljósi umfangs verkefnisins. Með
því að kveðja sambandið er Bret­
land sjálf krafa að kveðja hundruð
alþjóðasamninga sambandsins
sem hafa verið gerðir til hagsbóta
fyrir aðildarríki þess. Þetta eru
samningar um jafn fjölbreytileg
málefni og fríverslun, loftferðir,
sjávarútveg og borgaralegt sam­
starf um kjarnorkumál.
Nýtt samband við gamlan vin
Nú þurfum við að endurskilgreina
tengsl okkar við Bretland. Sú vinna
hefst eftir að ESB­löndin samþykkja
samningsumboð framkvæmda­
stjórnarinnar. Í því eru sett fram
markmið okkar og metnaður til að
vera í því nánasta sambandi sem
mögulegt er, við land sem verður
áfram bandamaður okkar, félagi og
vinur.
Evrópusambandið og Bretland
eru tengd í gegnum sameiginlega
sögu, staðsetningu, menningu, sam­
eiginleg gildi og grunnreglur og trú
á reglufast fjölþjóðasamstarf. Sam­
band okkar mun endurspegla þessar
tengingar og sameiginleg gildi. Við
viljum mun meira en bara versl­
unar­ eða viðskiptasamband. Við
viljum til að mynda starfa saman
að öryggis­ og varnarmálum, sem
er málaflokkur þar sem Bretland
hefur reynslu og innviði er koma
að mestu gagni sem hluti af stærri
heild. Í brigðulum heimi áskorana og
umbreytinga verðum við að ráðgast
hvert við annað og vinna saman,
bæði tvíhliða og í alþjóðasamstarfi
eins og hjá Sameinuðu þjóðunum,
A lþjóðav iðsk ipt astof nu ninni,
NATO eða G20.
Kannski er það klisja en sannleik­
urinn er sá að við þurfum að bregð­
ast við alþjóðlegum áskorunum
samtímans – loftslagsbreytingum,
tölvuglæpum, hryðjuverkum og
ójöfnuði – í sameiningu. Því meira
sem Bretland getur unnið í takt við
ESB og í takt við aðila um allan heim,
því fleiri möguleika eigum við til að
takast á við þessa hluti með skil­
virkum hætti.
Sterkari saman
Kjarni Evrópusambandsins er hug­
myndin um að við séum sterkari
þegar við stöndum saman. Að besta
leiðin til að ná sameiginlegum mark­
miðum sé sú að samnýta úrræði
okkar og framtakssemi. Brexit
breytir þessu í engu og við munum
hér eftir sem hingað til starfa eftir
þessari hugsjón, sem 27 ríki. Í sam­
einingu munu aðildarríkin enn
mynda innri markað með 450 millj­
ónir borgara og meira en 20 milljónir
fyrirtækja. Í sameiningu höldum við
áfram að vera stærsta viðskiptaein­
ing í heimi. Í sameiningu verðum við
enn sem fyrr stærsti veitandi þróun­
araðstoðar í heimi.
Félagar okkar geta verið þess
fullvissir að við svíkjumst ekki
Við skorumst ekki undan
Guðmundur
Steingrímsson
Í DAG
undan skuldbindingum okkar. Við
störfum áfram eftir samningunum
sem tengja okkur við alþjóðlega
bandamenn. Þar á meðal er EES­
samningurinn, sem við höfum
unnið eftir í aldarfjórðung með
okkar nánustu samstarfsríkjum:
Íslandi, Noregi og Liechtenstein.
Við munum enn sem fyrr stuðla að
og þróa marghliða rammasamstarf
um heim allan.
Við erum staðfastur málsvari
reglufasts f jölþjóðsamstarfs og
vinnum með vinum okkar að því
að búa til öruggari og sanngjarnari
heim. Það má stóla á Evrópusam­
bandið sem endranær. Við skorumst
ekki undan.
Josep Borrell
utanríkismála-
stjóri Evrópu-
sambandsins
Michel Barnier
aðalsamninga-
maður ESB við
Bretland
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 9M Á N U D A G U R 3 . F E B R Ú A R 2 0 2 0