Fréttablaðið - 18.12.2019, Blaðsíða 10

Þegar kæra á hendur
forseta Bandaríkjanna er til
meðferðar skal forseti hæsta-
réttar vera í forsæti; skal
enginn sekur fundinn nema
tveir þriðju viðstaddra þing-
manna veiti því samþykki.
n Landráða, tryggðarofs
n Mútuþægni
n Alvarlegra glæpa
Hver og einn þingmaður getur
lagt fram ákærur á hendur for-
seta til embættismissis vegna:
Öldungadeildarþingmenn
Ákærum
hafnað
Einfaldur
meirihluti
nefndarinnar
51%
Semja
lagafrumvarp um
embættismissi
Upplýsa
forsetann
Atkvæðagreiðsla
(opin)
Lokaður
kviðdómur
öldungadeildar
Ákærum
hafnað með
kosningum
Einfaldur
meirihluti
fulltrúadeildar
51%
Ákærum
hafnað og
forseti ekki
sakfelldurTveir þriðju
öldungadeildar-
innar sakfella
forsetann
67%
Fulltrúadeild rökræðir og
greiðir atkvæði um ákærur
Sakfelling og brottvikning
Donalds Trumps úr embætti
Fulltrúadeild Bandaríkjaþings
Fulltrúadeild
Bandaríkjaþings
Öldungadeild
Bandaríkjaþings
Öldungadeild Bandaríkjaþings
Ákærur gefnar út og
sendar öldungadeildinni
Réttarhald öldungadeildarinnar
1
3
4
5
6
7
8
BANDARÍKIN Möguleg brottvikning
Donalds Trump Bandaríkjafor-
seta fyrir embættisglöp hefur vakið
miklar umræður í f jölmiðlum.
Demókratar á Bandaríkjaþingi hafa
kynnt ákærur á hendur Trump til
embættismissis þar sem hann er
sakaður um tálmun og misbeitingu
valds þegar hann setti þrýsting á
stjórnvöld í Úkraínu í þeim tilgangi
að ráðast gegn pólitískum andstæð-
ingum sínum í komandi forsetakosn-
ingum að ári.
Búist er við að fulltrúadeild
þingsins greiði atkvæði um ákær-
urnar í dag. Verði þær samþykktar
verður Trump þriðji forsetinn í sögu
Bandaríkjanna sem verður ákærður
fyrir brot í embætti og þarf að svara
til saka fyrir öldungadeild þingsins.
Jerry Nadler, formaður dómsmála-
nefndar fulltrúadeildarinnar, sagði
að forsetinn yrði að njóta fulls trausts
þjóðarinnar. Brygðist hann því og
setti sjálfan sig framar þjóðinni, færi
hann gegn stjórnarskrá landsins, lýð-
ræðinu og þjóðaröryggi.
Töluverðar líkur eru á að fulltrúa-
deildin samþykki ákæruna. Til þess
þarf einfaldan meirihluta og Demó-
kratar eru þegar í meirihluta. Þaðan
færi ákæran til öldungadeildar þings-
ins, en þar eru þingmenn Repúblik-
ana, flokks forsetans, í meirihluta.
Stjórnarskrá Bandaríkjanna er
nokkuð nákvæm um hvaða feril
skal viðhafa við mögulegan emb-
ættismissi forseta. „Öldungadeildin
hefur ein vald til að dæma í kæru-
málum til embættismissis. Þegar
hún heldur fundi í þeim tilgangi
skal vinna eið eða drengskaparheit.
Þegar kæra á hendur forseta Banda-
ríkjanna er til meðferðar skal for-
seti hæstaréttar vera í forsæti; skal
enginn sekur fundinn nema tveir
þriðju viðstaddra þingmanna veiti
því samþykki.“
Það er talið mjög ólíklegt eins og
staðan er í dag að tveir þriðju þing-
manna öldungadeildarinnar dæmi
forsetann fyrir embættisglöp.
Einungis tvö mál hafa farið alla
leið til atkvæða í öldungadeildinni.
Það var mál Andrews Johnson for-
seta árið 1868 og Bills Clinton for-
seta á árunum 1998-99. Hvorugt
málið náði samþykki tveggja þriðju
öldungadeildarþingmanna en ákær-
urnar sjálfar höfðu mikil áhrif á
valdatíð þeirra og dró mikinn kraft
og athygli frá öðrum málum. Richard
Nixon forseti sagði af sér árið 1974
og kom því í veg fyrir að honum yrði
vikið frá fyrir embættisglöp. Hann
hafði þá tapað verulegum stuðningi
eigin flokks svo að hann átti fárra
kosta völ.
Meðfylgjandi mynd sýnir langan
feril mögulegrar brottvikningar
Bandaríkjaforseta fyrir embættis-
glöp. david@frettabladid.is
Embættismissir ólíklegur
Eftir að meirihluti fulltrúadeildar Bandaríkjaþings hefur samþykkt ákærur á hendur forsetanum fer
málið til öldungadeildarinnar sem þykir ólíkleg til að samþykkja að víkja honum frá fyrir embættisglöp.
Flokkur Sæti
n Demókratar 233
n Repúblikanar 197
n Annað 5
Samtals 435
Flokkur Sæti
n Repúblikanar 53
n Demókratar 45
n Annað 2
Samtals 100
n Skoðar ásakanir
n Skrifar og ræðir ákærur
til embættismissis
2 Dómsmálanefnd fulltrúadeildarinnar
n Stýrt af forseta Hæstaréttar
n Söfnun sönnunargagna
og skýrslutaka
Bandaríkjaþing sem fer með löggjafarvald á
alríkisstigi starfar í tveimur deildum, efri deildin
nefnist öldungadeild en sú neðri fulltrúadeild.
✿ Langur ferill til embættismissis Bandaríkjaforseta
FRAKKLAND Verkalýðshreyfingin
í Frakklandi hélt í gær áfram
baráttu sinni gegn fyrirhuguðum
breytingum Emmanuels Macron,
forseta landsins, á eftirlauna-
kerfinu. Hundruð þúsunda mót-
mælenda fylltu götur Parísar þar
sem miklar truf lanir urðu á sam-
göngum og lá skólahald einnig
víða niðri.
Mótmæli og verkföll hafa staðið
yfir í tæpar tvær vikur en verka-
lýðshreyfingin vill stöðva áform
Macrons um að hækka eftirlauna-
aldurinn úr 62 árum í 64 ár. Meiri
kraftur var settur í aðgerðir gær-
dagsins með það að markmiði að
fá forsetann til að falla frá áform-
um sínum fyrir jól.
Um f jórðungur grunnskóla-
kennara í opinberum skólum
lagði niður störf í gær og litlu færri
menntaskólakennarar. Þá fór um
þriðjungur starfsmanna opinbera
járnbrautafélagsins SNCF í verk-
fall en meðal lestarstjóra var þátt-
takan 75 prósent. Miklar truflanir
urðu einnig á samgöngum innan
Parísar en átta af fjórtán línum
neðanjarðarlestakerfisins voru
lokaðar.
Lögregla beitti táragasi á mót-
mælendur í miðborg Parísar þar
sem unnin voru skemmdarverk á
verslunum.
Edouard Philippe forsætis-
ráðherra sagði í franska þinginu
að lýðræðisleg andstaða verka-
lýðsfélaga væri fullkomlega lög-
mæt. Hins vegar hefðu stjórn-
völd greint með skýrum hætti frá
áformum sínum og ríkisstjórnin
væri ákveðin í að framfylgja
þeim. Markmiðið væri að koma á
fjárhagslegu jafnvægi innan eftir-
launakerfisins.
Philippe Martinez, leiðtogi
verkalýðsfélagsins CGT, sagði hins
vegar að þegar öll verkalýðsfélög
væru á móti breytingunum yrðu
stjórnvöld að opna augun og hugsa
málið upp á nýtt. – sar
Verkalýðshreyfingin vill stöðva áform Macrons fyrir jól
Fjölmenn mótmæli fóru fram í París
og víðar í gær. NORDICPHOTOS/GETTY
PÓLLAND Áform pólskra stjórn-
valda um breytingar á dómskerfi
landsins gætu orðið til þess að Pól-
land yfirgefi Evrópusambandið
(ESB). Þetta kemur fram í yfirlýs-
ingu frá hæstarétti landsins.
Verði frumvarp stjórnarflokksins
Laga og réttlætis, sem nú er til með-
ferðar hjá pólska þinginu, samþykkt
yrði opnað á þann möguleika að
þeir dómarar sem efast um lögmæti
breytinganna verði reknir úr starfi.
Í yfirlýsingu hæstaréttar segir
að mótsagnir í pólskum lögum og
lögum ESB muni að öllum líkindum
leiða til íhlutunar af hálfu stofnana
ESB. Fyrirhuguð lagasetning stríði
gegn sáttmálum ESB og muni til
lengri tíma þýða að Pólverjar þyrftu
að yfirgefa sambandið.
Þá lýsir hæstiréttur yfir áhyggj-
um af því að forseti landsins og
bandamaður Laga og réttlætis,
Andrzej Duda, geti með breyting-
unum valið nýjan forseta réttarins
áður en forsetakosningar sem fyrir-
hugaðar eru í maí næstkomandi
fara fram.
Frá því að Lög og réttlæti komst
til valda 2015 hefur f lokkurinn
sætt gagnrýni frá ESB fyrir pólitísk
afskipti af dómskerfinu. Flokkur-
inn telur hins vegar að umræddar
breytingar séu nauðsynlegar til að
auka skilvirkni kerfisins.
Christian Wigand, talsmaður
framkvæmdastjórnar ESB, sagði í
samtali við Reuters fréttastofuna að
það væri mjög skýr stefna að vernda
þyrfti dómskerfi aðildarríkja frá
pólitískum afskiptum.
„Framk væmdastjórnin mun
halda áfram að fylgjast náið með
ástandinu. Við verðum áfram reiðu-
búin til að ræða við pólsk stjórnvöld
um leiðir til að leysa úr þessum
málum,“ sagði Christian.
Í yfirlýsingu ESB frá því í fyrradag
sagði að rannsakað yrði hvort laga-
frumvarpið ógnaði sjálfstæði dóms-
kerfisins í Póllandi. – sar
Gæti þýtt
að Pólland
fari úr ESB
Frá mótmælafundi í Kraká um
síðustu helgi. NORDICPHOTOS/GETTY
Við verðum áfram
reiðubúin til að
ræða við pólsk stjórnvöld
um leiðir til að leysa úr
þessum málum.
Christian Wigard, talsmaður
Framkvæmdastjórnar ESB
1 8 . D E S E M B E R 2 0 1 9 M I Ð V I K U D A G U R8 F R É T T I R ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð