Skessuhorn - 11.09.2019, Síða 15

MIÐVIKUDAGUR 11. SEPtEMBER 2019 15
Einar Eylert Gíslason fyrrver-
andi bóndi, ráðunautur og bú-
stjóri, er látinn 86 ára að aldri. Ein-
ar var fæddur 5. apríl 1933 á Akra-
nesi. Foreldrar hans voru Gísli Ey-
lert Eðvaldsson hárskerameistari
og Hulda Einarsdóttir kaupkona.
Einar lauk búfræðiprófi frá Hvann-
eyri, var síðan í verklegu búfræði-
námi í Danmörku og Svíþjóð og út-
skrifaðist sem búfræðikandídat frá
Hvanneyri 1955. Einar var ráðu-
nautur í nautgriparækt fyrir Naut-
griparæktarsamband Borgarfjarð-
ar 1955-58, bóndi á Stóra-Hrauni í
Kolbeinsstaðarhreppi 1958-60, bú-
stjóri og tilraunastjóri fjárræktar-
búsins á Hesti í Borgarfirði 1960-74
en fluttist eftir það norður í Skaga-
fjörð þar sem hann bjó og starfaði
alla tíð síðan. Hann gerðist fyrst
héraðsráðunautur hjá Búnaðarsam-
bandi Skagfirðinga 1974-84 en var
jafnframt bóndi á Syðra-Skörðugili
1974-2000. Hann stundaði sauð-
fjárrækt, hrossarækt og loðdýra-
rækt.
Einar á Skörðugili lét mikið til sín
taka í félagsstörfum fyrir bændur og
var raunar frumkvöðull á því sviði.
Meðal annars sat hann í stjórn Fé-
lags hrossabænda, sat í stjórn Sam-
bands íslenskra loðdýraræktenda,
var framkvæmdastjóri Hrossarækt-
arsambands Skagfirðinga, vann að
stofnun Loðdýraræktarfélags Skag-
firðinga og var stofnandi og for-
maður Félags hrossabænda í Skaga-
firði. Einar var aðalhvatamaður að
stofnun fóðurstöðvarinnar Mel-
rakka hf. á Sauðárkróki, vann að
stofnun Félags sauðfjárbænda í
Skagafirði og var aðalhvatamað-
ur að stofnun Landssamtaka sauð-
fjárbænda og sat í stjórn félagsins
fyrstu árin.
Útför Einars Eylerts Gíslasonar
verður gerð frá Glaumbæjarkirkju í
Skagafirði föstudaginn 13. septem-
ber klukkan 14.mm/ Ljósm. Eiðfaxi.
Alls bárust 44 athugasemdir vegna
tillögu að breyttu aðalskipulagi
Reykhólahrepps vegna legu nýs
Vestfjarðarvegar. Sveitarstjórn
samþykkti sem kunnugt er í vetur
að svokölluð Þ-H leið yrði sett inn
á aðalskipulag, en þar er gert ráð
fyrir vegagerð um teigsskóg.
Í 33 athugasemdum af 44, eða
75%, taka þeir sem þær rita það
skýrt fram að þeir séu mótfallnir
Þ-H leiðinni. Ástæðurnar eru fyrst
og síðast umhverfissjónarmið, að
því er fram kemur í athugasemd-
unum og mjög margir vísa til nátt-
úruverndarlaga máli sínu til stuðn-
ings. telja margir þeirra sem eru
mótfallnir Þ-H leiðinni að hún
hafi í för með sér langmest nei-
kvæð umhverfisáhrif, hvort sem lit-
ið er til lífríkis teigsskógar sjálfs,
plöntu- og fuglalífs þar á svæð-
inu eða fjarðanna sem áætlað er
að þvera. Sömuleiðis vöktu nokkr-
ir máls á því að þverun fjarðanna
kæmi í veg fyrir nýtingu þeirra í
framtíðinni, nema tryggð væru full
vatnaskipti fjarðanna og þeir þver-
aðir með stórum brúm sem væru
skipagengar, en ekki uppfyllingu
langt út á firðina. Langflestir þeirra
sem tóku afstöðu til annarra leiða
lýsa yfir stuðningi við leið D2, með
jarðgöngum undir Hjallaháls.
Meðal þeirra sem eru mótfallnir
Þ-H leið eru Landvernd, Náttúru-
fræðistofnun og Ungir umhverf-
issinnar. Skipulagsstofnun leggur
áherslu á að móta þurfi stefnu um
endurheimt þess votlendis sem tap-
ast og Veðurstofa Íslands kallar eft-
ir upplýsingum um hvort gert hafi
verið ráð fyrir eins metra hækkun
sjávarmáls á öldinni í hönnunar-
ferlinu, eins og kveðið er á um í
nýjum viðmiðunarreglum Vega-
gerðarinnar.
Umhverfisstofnun er jákvæð fyr-
ir Þ-H leið, Samgöngufélagið seg-
ir hana skynsamlega og raunhæfa
og Vesturbyggð fagnar skipulags-
breytingunni, segir um brýna sam-
göngubót að ræða fyrir íbúa og fyr-
irtæki á Vestfjörðum.
Landeigendur á Skálanesi eru
mótfallnir legu Þ-H leiðar þar
sem hún liggur um Melanes og
kveðast ekki munu heimila efnis-
töku eða frekara rask á landareign
sinni en þegar hefur orðið. Þeir láta
þó fylgja bráðabirgðauppdrátt að
breyttri veglínu þar sem undirlendi
Skálaness er hlíft, sem er að mestu
birkivaxið og víða mjög blautt.
Landeigendur í Gröf og á Hall-
steinsnesi eru mótfallnir Þ-H leið
og varpa fram hugmynd að nýrri
leið sem þeir kalla D3, með 2,8 km
göngum undir Hjallaháls í 100-110
m hæð. „Sú leið gæti orðið góð sátt
milli manns, náttúru og kostnaðar,“
eins og segir í athugasemd Gunn-
laugs Péturssonar fyrir hönd fólks-
ins frá Gröf. Einnig er í þeirri at-
hugasemd vakin athygli á plöntu
sem kallast ferlaufungur og hefur
fundist á svævðinu. Sú er alfriðuð,
á válista og því óheimilt að skerða
búsvæði hennar. Þá er sömuleiðis
gagnrýnt að gögn um gróður- og
sérstaklega fuglalíf á svæðinu séu af
verulega skornum skammti. Lífríki
svæðisins hafi ekki verið rannsakað
nægilega vel. Í athugasemd landeig-
enda á Hallsteinsnesi lýsa þeir sig
mótfallna Þ-H leið og taka heils-
hugar undir athugasemdir Gunn-
laugs og fólksins frá Gröf. kgk
Yfirgnæfandi meirihluti
athugasemda gegn Þ-H leið
Einar á Skörðugili fallinn frá
inn 3X og Marel. En þar sem tækn-
in vinnur í báðar áttir nefndi Garð-
ar einnig dæmi um hið gagnstæða.
Annars vegar Atla Örvarsson sem
framleiðir tónlist fyrir kvikmynda-
iðnaðinn í Hollywood, en býr og
starfar á Akureyri. Hins vegar nýtt
gagnaver á Blönduósi. Hvatti hann
að endingu stjórnvöld til að efla ný-
sköpun, tryggja hvarvetna gott net-
samband, byggja fleiri tónlistar- og
menningarhús og almennt að ala
ungt fólk upp í tækni.
Kennsla breytist hratt
Álfhildur Leifsdóttir, kennari í Ár-
skóla á Sauðárkróki, fjallaði um
tækni í skólastarfi. „Hefðbund-
ið nám snerist um bóklestur en
nú snýst allt um að vera flinkur að
afla þér þekkingar, eða öllu held-
ur að vita hvar upplýsinga er að
leita. Nemendur í dag hafa allir að-
gang að ótrúlega fjölbreyttum upp-
lýsingum í gegnum netið. Þann-
ig hafa skilyrði þeirra sem glíma
við ýmsa námsörðugleika batn-
að, þeir standa jafnfætis þeim sem
hafa getu til „gamaldags“ utanbók-
arlærdóms.“ Þá nefndi Álfhildur
kosti þess að nota sýndarveruleika
í kennslu. „Þú getur verið með hóp
barna staddur í flóttamannabúðum
eða horft ofan í lungu reykinga-
manns, allt með aðstoð tækninnar.
Því má setja að tæknin sé að koma
í stað blýants og blaðs og landa-
mæri í þessum skilningi eru horf-
in. Þessu fylgir því óneitanlega
breyting á kennsluháttum og það
er hlutverk kennarans og skólanna
að kenna börnum að nýta tæknina.“
Sagði hún að kennsla í forritun ætti
að vera skyldufag í skólum þar sem
þeir sem stjórna tækninni eru þeir
sem kunna að forrita. Benti hún á
mikilvægi fjarnáms, en þar er eina
sem til þarf þokkaleg nettenging
og tölva. „Símenntun opnar á fjöl-
margar námsleiðir í hinum dreifðu
byggðum. Nám þarf að vera í takti
við tíðarandann og það án staðsetn-
ingar. Það eru því ekki síst kenn-
ararnir sem þurfa að vera í stöð-
ugri endurskoðun,“ sagði Álfhildur
Leifsdóttir.
Agnes kom inn
í líf þeirra
Eva Björk Harðardóttir oddviti
Skaftárhrepps fjallaði um áhrif
tækninnar á mannlíf og atvinnu
í hinum dreifðu byggðum. „Við
þurfum að leyfa fjórðu iðnbylting-
unni að taka yfir. En til þess þurfa
innviðir að vera í lagi. Við þurfum
til dæmis þriggja fasa rafmagn til að
geta notfært okkur nýjustu tækni,
og enn vantar ljósleiðara í dreif-
býli. Í þessu felst mikil misskipt-
ing.“ Þakkaði Eva Björk fyrir átaks-
verkefnið Ísland ljóstengt, sem nú
er farið að sjá fyrir endann á. Mark-
aðsöflin ráða hins vegar enn för, til
dæmis í þrífasavæðingu rafmagns á
landinu. Eva Björk fór yfir hvern-
ig ýmsir máttarstólpar samfélag-
anna hafa horfið samhliða fækkun í
sveitum. Nefndi hún lækna, presta
og lyfsala sem dæmi. Þessu fylgdi
áskorun fyrir samfélagið sem eftir
stendur. Skaftárhreppur hafði árið
2013 frumkvæði að kaupum á henni
Agnesi, en það er tæki með ýmsum
búnaði, þar sem hinir ýmsu sér-
fræðingar geta vitjað fólks þótt fjöll
og lækir skilji að. „Með Agnesi var
hægt að draga úr sjúkraflutningum,
betri nýting fékkst á tíma sérfræð-
inga og í dag er Agnes stór hluti af
samfélaginu okkar í Skaftárhreppi,
því með tækninni er unnt að fram-
kvæma fjarheilbrigðisþjónustu og
bæta lífsgæði íbúa. Nú þurfum við
ekki að ferðast í sex tíma til að fá
tíu mínútna viðtal við sérfræði-
lækni sem gerir jafnvel ekki annað
en ávísa lyfseðli. Þannig hefur Ag-
nes sparað á ýmsan hátt og jafnvel
bjargað mannslífum.“ tók hún þó
fram að tækið kæmi þó aldrei í stað
nærveru læknis eða annars heil-
brigðisstarfsfólks, en fámennið úti-
lokaði að þetta ágæta fólk gæti búið
í sveitinni.
Inn í framtíðina
Sævar Freyri Þráinsson, bæjarstjóri
á Akranesi, hélt erindi fyrir hönd
Vestlendinga. Hann kaus að lýsa
framtíðarsveitarfélaginu Akranesi
árið 2040 og um margt útópískri
sýn sinni á hvernig hlutirnir gætu
átt eftir að breytast. Sló hann menn
dáldið út af laginu, eins og Sigurð-
ur Ingi Jóhannsson sveitarstjórnar-
ráðherra sagði í ávarpi næstur á eft-
ir: „Hann Sævar Freyr kom mér í
smástund út fyrir þægindaramm-
an,“ sagði ráðherrann og uppskar
hlátur. Sagði Sævar að stór hluti
starfa muna eiga eftir að breytast
eða leggjast af á þessum árafjölda
til 2040. „Hér verða sjálfkeyrandi
bílar og bílaframleiðendur eiga eft-
ir að fara á hausinn vegna þess að
það mun leggjast af að hvert og eitt
heimili eigi og reki bíl. Þú munt
bara panta sjálfkeyrandi bíl þegar
þú vilt fá flutning frá A til Ö. Börn
barna okkar munu aldrei eignast bíl,
tryggingafélög munu því tapa töl-
unni og fjölmargt þessu líkt á eftir
að breytast. Fólk á ekki að vona að
ekkert breytist, heldur spila með í
breytingunum. tæknin mun breyta
svo ótalmörgu. Það sem engu að
síður verður erfiðast við fjórðu
iðnbyltinguna er að breyta okkur
mannfólkinu. Margir voru seinir að
nýta sér kosti tölvutækninnar, þeg-
ar þriðja iðnbyltingin reið yfir. Hins
vegar mun fjórða iðnbyltingin ger-
ast miklu hraðar og þá verður fólk
að vera móttækilegt fyrir breyting-
unum.“ Sævar sagði að tæknin muni
lengja lífaldur fólks og eftir tvo ára-
tugi geti þeir sem fæðast vænst þess
að lifa í að minnsta kosti hundr-
að ár. „Við þurfum fyrst og fremst
gagnrýna hugsun, lipurð og áræðni
til að mæta þeim áskorunum sem
fjórða iðbyltingin hefur í för með
sér,“ sagði Sævar Freyr og benti á
að menntakerfið þyrfti fyrst og síð-
ast að sýna snerpu í þeim breyting-
um sem framundan eru. mm
Skýringarmynd af fjarbúnaðinum Agnesi á Kirkjubæjarklaustri sem oddviti Skaftárhrepps lýsti í erindi sínu.