Læknablaðið - des. 2018, Blaðsíða 15

LÆKNAblaðið 2018/104 547
Y F I R L I T S G R E I N
lega vel með þeim einstaklingum sem eru útsettir fyrir rafvaka-
truflunum eða nota önnur lyf samhliða sem geta haft raflífeðlis-
fræðileg áhrif á hjarta. Rétt er að hafa í huga að jafnvel sólarhringur
getur liðið frá inntöku og þar til hjartsláttartruflanir koma fram.48
Ákjósanlegasta meðferðin er ekki þekkt en yfirlitsgreinar hafa lýst
meðferð með lyfjakolum, rafvendingu eða gangráði auk helstu
lyfjameðferða sem notaðar eru við hjartsláttartruflunum.73 Vegna
vaxandi misnotkunar ópíóíða hefur eftirlit með lyfjaávísunum
aukist hér á landi og því er nauðsynlegt að vera vakandi fyrir því
að einstaklingar leiti í lyf sem geta gefið sams konar vímuáhrif.
49,50,53 Ýmis einkenni tengd ofskammti lóperamíðs virðast saklaus
í fyrstu en gætu verið banvæn ef heilbrigðisstarfsfólk er ekki á
varðbergi. Misnotkun lóperamíðs ætti því að vera á mismuna-
greiningarlistanum fyrir sjúklinga með óútskýrð yfirlið, hjart-
sláttartruflanir, ópíóíðafráhvarfseinkenni og neikvæða lyfjaleit í
þvagi, sérstaklega ef einnig er saga um ópíóíðafíkn. Einnig er rétt
að huga að samhliða notkun lyfja sem hemla P-gp, CYP3A4 og
CYP2C8 og geta þannig aukið hættuna á vímuáhrifum og hjart-
sláttartruflunum af völdum lóperamíðs. Eins og áður sagði vekur
það athygli að tilfellalýsingar greina ekki frá garnastíflu og sjald-
an er minnst á hægðatregðu.
Í ljósi ofanritaðs er mikilvægt að veita upplýsingar um með-
ferðarúrræði og eiga þannig möguleika á að afstýra eitrunaráhrif-
um og ótímabærum dauðsföllum af völdum lóperamíðs. Að lok-
um má nefna að þó ekki hafi borist tilkynningar um ofskammta af
lóperamíði til Eitrunarmiðstöðvar Landspítala þýðir það ekki að
misnotkun lóperamíðs sé ekki til staðar hér á landi.
Mynd 5. Línurit yfir notkun þeirra 6 einstaklinga sem á einhverjum tímapunkti not-
uðu ≥1200 DDD á ári sem samræmist meira en tvöföldum hámarksdagskammti sé um
daglega notkun að ræða. Hver lína táknar einstakling og sýnir þróun neyslu hans yfir
tímabilið. Hafi lyfið verið tekið daglega voru hæstu dagskammtar hvers einstaklings
eftirfarandi; 120,5 mg; 67,4 mg; 40 mg; 37,3 mg; 36,2 mg; 32,9 mg. Einn DDD er
skilgreindur meðaldagskammtur lyfs fyrir aðalábendingu þess. Fyrir lóperamíð er einn
DDD talinn vera 10 mg en hámarksdagskammtur er 16 mg.
Anna Kristín Gunnarsdóttir1
Magnús Jóhannsson2,3
Magnús Haraldsson4,5
Guðrún Dóra Bjarnadóttir4,5
Loperamide is a μ-opioid receptor agonist with antidiarrhoeal
effects. It is considered to have a low abuse potential because of
substantial first-pass metabolism and P-glycoprotein-mediated
efflux at the level of the blood-brain barrier. Previous case reports
have described that high dosage of loperamide can induce an
opioid-like effect on the central nervous system. The most comm-
on presentation of loperamide intoxication is syncope which is
caused by serious cardiac dysrhythmia and can lead to death.
Therefore, it was decided to analyze whether drug prescriptions
in the prescription drug database from The Directorate of Health
would indicate loperamide misuse in Iceland from 2006-2017. In
total 94 individuals used more than one DDD (10 mg) and 17 indi-
viduals used more than the maximum therapeutic dose (16 mg), if
taken daily over one year. These results indicate that loperamide
is being used excessively but the reason for each prescription
and the total amount sold over the counter is unknown. Increased
surveillance and decreased availability of prescription opioids
might possibly boost the usage of drugs with similar function
such as loperamide. Loperamide overdose can result in serious
adverse effects and thus, it is important to inform healthcare
employees about such severe consequences.
Loperamide abuse – constipation or heart attack?
ENGLISH SUMMARY
1Department of Medicine, National University Hospital of Iceland, 2Department of Pharmacology and Toxicology, University of Iceland, 3The Directorate of Health,
4Department of Psychiatry, 5National University Hospital of Iceland.
Key words: loperamide, loperamide abuse, loperamide misuse, loperamide toxicity.
Correspondence: Anna Gunnarsdóttir, akg23@hi.is