Slökkviliðsmaðurinn - 01.08.1974, Side 13

grasplötum (Novapan), spónaklæðningu o. s. frv.
Einnig er ekki óalgengt að sjá ýmiskonar áhættu-
sama starfsemi svo sem ýmsan iðnað, verkstæði
og vörugeymslur, rekna í stórhýsum án nokkurra
eldvarnarkerfa (t. d. vatnsúðunarkerfa), eldvarn-
araðvörunarkerfa eða eldtraustra skilrúmsveggja
ásamt þar til gerðum öryggisútbúnaði. í ofan-
greindum tilfellum finnst mér að þeir aðilar sem
hönnuðu og sáu um efnisval og framkvæmdina
hafi brugðist sínu hlutverki í þvi að hugsa um
hagsmuni kaupandans til framtíðar hvað snertir
eldvarnir, en oftast má fá lítt reykmyndandi og
htt brennanleg efni til þessara hluta framkvæmd-
anna fyrir lítið ef nokkuð meira verð en það efni
sem fyrir valinu varð. Hvað snertir eldvarna- og
eldaðvörunarkerfi, sem hafa mikið öryggisgildi og
eru í sumum tilfellum að mínu mati ómissandi
vegna áhættunnar sem oft fylgir starfseminni á
staðnum og hægt er að fá þau fyrir tiltölulega
hagkvæmt verð sé gert ráð fyrir slíkum kerfum
við hönnun byggingarinnar og uppsetningu þeirra
fari fram jafnt öðrum framkvæmdum.
Nauðsynlegt er i hvert sinn sem um eldsvoða er
að ræða að reyna til hlítar að komast að hvað
íkveikjunni olli, til að fyrirbyggja að slíkt endur-
taki sig. Rannsókn eldsupptaka hverju sinni er
bæði tímafrek og mikil nákvæmnisvinna sem
krefst mikillar kunnáttu þeirra sem hana annast,
ef vel á að vera, svo að hægt sé að byggja á nið-
urstöðum þeirra. Ég bendi á þetta vegna þess að
niðurstöður um upptök og orsakir eins bruna geta
oft leitt til mjög kostnaðarsamra breytinga á öðr-
um stöðum til að fyrirbyggja svipuð óhöpp og er
Þá nauðsynlegt að gengið sé út frá rökstuddum
forsendum, en ekki ágiskunum, en því miður er
skýringin æði oft sú að kviknað hafi í út frá
rafmagni, en ekki greint nánar frá því hvað
raunverulega orsakaði eldsupptökin sem er þó
nauðsynlegt öðrum til aðvörunar.
Nú til dags finnst vísir að slökkviliði í nær öll-
um bæjar- og sveitarfélögum landsins, og hefur
þeim fjölgað ört á undanförnum árum og er sú
þróun mjög í rétta átt. Hverju bæjar- og sveitar-
félagi er jafnnauðsynlegt að halda nppi eldvörn-
um eða kaupa sér aðgang að þeim frá öðrum, og
að hafa rafveitu og vatnsveitu, en það er lítið gagn
að því að hafa þessar stofnanir aðeins að nafninu
til. Þær þurfa að þjóna sínum tilgangi. Tilgangur
nútíma slökkviliðs er ekki aðallega að slökkva eld
eins og þó flestir virðast álíta, heldur ætti verk-
svið þeirra að vera fyrst og fremst að vinna að
eldvörnum í þeim tilgangi að fyrirbyggja eldsupp-
tök og þar með eldsvoða. Þvi er það nauðsynlegt
að þeir menn sem gefa sig til starfa í slökkviliði
geri sér það ljóst að það er ekki nóg að gerast
slökkviliðsmaður aðeins að nafninu til, heldur
þarf hugur að fylgja þar máli hvað snertir vilja til
verksins að gerast virkur slökkviliðsmaður. Þessi
árangur næst eingöngu með mikilli vinnu, vilja
til sjálfsmenntunar og fórnfýsi fyrir samborgar-
ana. Nútíma slökkviliðsmaður, sem vill rísa undir
nafni, situr ekki að tafli né spilum daglangt og
bíður þess að á hann verði kallað eingöngu til þess
að slökkva eld, en álítur að allt annað sé utan
hans verkahrings. Slíkir menn tilheyra fortíðinni
eða hinum svokölluðu „Brunaliðum“. Nútíma
slökkviliðsmaður hefur hins vegar menntað sig
í starfi sínu með öllum tiltækum ráðum, vinnur
heilshugar að eldvörnum og fyrirbyggjandi að-
gerðum, með uppfræðslu meðal samborgara sinna
um eld og eldvarnir, svo sem með sýnikennslu og
fyrirlestrum á fundum hjá hinum ýmsu félögum,
skólum og á stærri vinnustöðum með raunhæfu
eldvarnareftirliti ásamt ráðleggingum um fyrir-
byggjandi aðgerðir. Hann notar hvert tækifæri til
að upplýsa almenning og sannfæra hann um
nauðsyn og í hverju starf stofnunar þeirrar er
hann þjónar er fólgið, gerir sér grein fyrir því að
án skilnings almennings á þessum efnum er ekki
mikils af honum að vænta.
Það er mjög veigamikill þáttur hvers slökkviliðs
að halda uppi samskiptum við borgarana, stofn-
uninni til framdráttar og aukins skilnings borgar-
anna á nauðsyn hennar. Þessu markmiði má ná
með ýmsu móti. Víðast hvar erlendis er haldin
árleg eldvarnarvika, þar sem sérstök áhersla er
lögð á almenna uppfræðslu um brunavarnir, sýni-
kennslu í skólum og á vinnustöðum, fræðsluþátt-
um í fjölmiðlum og með kynningarstarfsemí á
slökkvistöðvum með opnu húsi fyrir almenning og
sýningum á tækjabúnaði og notkun hans. Mér
hefur dottið í hug að hægt væri að koma slíkri
starfsemi á hérlendis með því að slökkvilið kæmu
sér saman um einn dag á ári hverju, þar sem þau
myndu kynna almenningi starfsemi sína hvert í
sínu umdæmi. Einnig ætti að nota daginn sérstak-
lega til að reka áróður fyrir brunavarnir á sem
víðtækastan hátt, t. d. með heimsóknum slökkvi-
liðsmanna í skóla, fyrirlestrum slökkviliðsmanna
á vinnustöðum og með fræðsluþáttum í fjölmiðl-
um. Til að örva áhuga slökkviliðsmanna á slíkri
starfsemi sem hér að ofan greinir, þyrfti að stofna
til samkeppni þeirra á meðal í einhverri mynd og
veita þeim viðurkenningu sem að dómi sérfróðra
manna hafa lagt mest að mörkum. Ef slökkviliðs-
menn almennt, hvort sem þeir eru sj álfboðaliðar
eða fastlaunaðir starfsmenn bæjar- eða sveitar-
félaga, sýndu í verki áhuga sinn í því að sinna
einhverjum af ofangreindum verkefnum, þá yrði
þess ekki langt að bíða að hugarfarsbreyting yrði
hjá almenningi og ráðamönnum hvað snertir
slökkviliðin, sem yrði án efa þeim til framdráttar.
SLÖKKVILIÐSMAÐURINN H