Bændablaðið - 23.04.2020, Blaðsíða 52

Bændablaðið | Fimmtudagur 23. apríl 202052
Í síðasta Bændablaði voru birtar
samantektir á nokkrum niður­
stöðum úr jarðvegssýnum frá
árunum 2014–2019 að báðum
árum meðtöldum. Þau mistök
urðu að hluti textans féll niður
og um leið þrjú gröf sem áttu
að fylgja textanum. Er þetta því
endurbirt hér í heild sinni.
Samtals er um að ræða efna­
greiningar á 1.320 sýnum sem öll
eru tekin með 10 cm sýnatökudýpt.
Í meðfylgjandi töflum eru niður­
stöðurnar flokkaðar eftir árum
og landshlutum. Niðurstöður af
Vestfjörðum fylgja Vesturlandi.
Fjöldi sýna er ekki mikill og þyrftu
margir bændur að hafa meiri reglu
á sýnatöku.
Munur milli landshluta
Greina má mun milli landshluta
hvað varðar einstök næringarefni.
Það er þó rétt sé að fara varlega í
að túlka þann mun því myndirnar
með dreifingu mælinga á fosfór, kalí
og sýrustigi jarðvegs sýna mikinn
breytileika innan hvers landshluta.
Meðaltals gildi fyrir fosfór, kalí,
kalsíum, magnesíum og natríum eru
öll lægst úr sýnum af Suðurlandi.
Fosfór og natríum mælist hæst í
sýnum af Vestur landi en kalsíum og
magnesíum í sýnum af Norðurlandi.
Sýrustig jarðvegs (pH­gildi) er að
meðaltali 5,4 í öllum þessum sýnum.
Á Vesturlandi mælist það lægst
pH=5,2 en er að jafnaði pH=5,5 í
öllum hinum landshlutunum.
Mæligildi einstakra efna sýna
mikla dreifingu. Hér er myndrænt
sýnd dreifing á fosfór (P) og kalí
(K). Þá má einnig sjá dreifingu
mælinga á sýrustigi. Á myndunum
sýnir hver punktur eina mælingu.
Gráa svæðið táknar það sem ætla
má miðlungsgildi fyrir viðkom­
andi næringarefni í jarðveg. Fyrir
sýrustig þekur gráa svæðið æski­
legt pH­gildi til að nýting næring­
arefna fyrir plöntur verði nokkuð
góð eða góð. Niðurstöðum er raðað
á myndirnar eftir landnúmerum frá
vinstri til hægri. Niðurstöður af
Vesturlandi eru því lengst til vinstri
en af Suðurlandi lengst til hægri.
Á myndunum má greina mismun
innan landshluta sem kann að vera
vegna jarðvegsgerðar, staðsetningar
t.a.m. fjarlægðar frá sjó og fleiri
þátta.
Á heimasíðu RML undir flip­
anum „ráðgjöf/jarðrækt/áburð ur“
er hægt að skoða sams konar gröf
fyrir önnur næringarefni. Frá því
farið var að taka jarðvegssýni í 10
cm dýpt hefur rúmþyngd jarðvegs
í hverju sýni verið mæld. Þá niður­
stöðu má m.a. nota til að reikna
magn auðleystra næringarefna sem
kg/ha í efstu 10 cm jarðvegsins. Á
heimasíðu RML má sjá niðurstöður
mælinga á fosfór og kalí settar fram
á þann hátt.
Eins og áður er nefnt sýnir þessi
samantekt að lítið er tekið af jarð­
vegssýnum. Jarðvegssýni gefa þó
mikilvægar upplýsingar um ástand
jarðvegsins s.s. sýrustig og aðgengi­
legt magn helstu næringar efna. Með
reglulegri sýnatöku má fylgjast með
því hvernig innihald jarðvegs af
þessum efnum breytist á nokkurra
ára millibili. Æskilegt er að taka
jarðvegssýni í þessum tilgangi á 5­7
ára fresti.
Hægt er að hafa samband við
ráðunaut RML í síma 516­5000 ef
óskað er eftir jarðvegssýnatöku og/
eða túlkun jarðvegssýnaniðurstaðna
þegar þær liggja fyrir.
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins
Eiríkur Loftsson
ráðunautur, Rekstrar- og
umhverfissvið
el@rml.is
Anna Lóa Sveinsdóttir
ráðunautur, Rekstrar- og
umhverfissvið
als@rml.is
Jarðvegssýni og jarðvegssýnaniðurstöður
Tafla 1. Meðaltal helstu næringarefna milli ára
Ár Fjöldi sýna P K Ca Mg Na PH
2014 251 29,4 163,4 1912,4 396,5 141,2 5,6
2015 166 40,0 230,4 2213,1 472,6 193,1 5,5
2016 296 30,9 152,6 1558,3 339,1 110,2 5,4
2017 210 42,4 162,1 1700,3 371,3 122,2 5,4
2018 224 38,9 167,1 2040,6 403,5 121,1 5,3
2019 173 42,1 190,2 2360,4 518,1 143,7 5,4
ALLS / Meðaltal 1320 36,4 173,4 1918,4 406,5 134,8 5,4
Tafla 2. Meðaltöl ára innan landshluta. Samanburður milli landshluta
Landshluti / Ár Fjöldi sýna P K Ca Mg Na PH
Vesturland 388 47,5 191,1 2074,7 427,8 175,7 5,2
2014 78 38,7 182,1 2341,4 460,1 149,4 5,3
2015 65 50,8 250,6 2191,6 498,7 193,0 5,3
2016 99 42,1 153,9 1621,2 328,5 244,7 5,2
2017 72 53,1 193,4 1931,5 453,3 139,3 5,2
2018 34 68,7 184,1 2584,5 419,9 161,6 5,1
2019 40 44,7 204,3 2300,1 453,4 170,3 5,2
Norðurland 389 36,7 199,8 2633 581,1 145,6 5,5
2014 46 20,8 172,8 2448,2 557,3 161,4 5,5
2015 63 31,7 212,0 2624,0 529,3 154,7 5,4
2016 54 22,3 216,6 2614,3 643,3 186,4 5,8
2017 64 50,8 178,0 2205,3 468,3 133,2 5,4
2018 82 39,0 183,4 2598,6 556,8 119,0 5,5
2019 80 46,1 228,2 3131,1 707,3 122,5 5,5
Austurland 74 30,6 190,4 1997,3 432,8 108,5 5,5
2014 28 31,9 233,3 2466,1 521,9 92,3 5,8
2015 9 17,6 274,0 2137,8 531,7 116,0 5,8
2016 2 17,0 122,0 1458,0 403,0 122,2 5,3
2018 25 34,7 144,8 1494,5 334,9 83,0 5,1
2019 10 29,8 115,7 1869,4 342,1 102,8 5,2
Suðurland 469 27,8 134 1179,6 238,9 95,7 5,5
2014 99 25,4 124,6 1168,8 236,1 117,4 5,7
2015 29 41,1 211,7 1392,3 272,7 101,2 5,7
2016 141 26,4 127,3 1110,8 229,5 114,3 5,3
2017 74 24,2 116,9 1027,2 204,4 81,4 5,6
2018 83 27,7 150,2 1416,0 262,6 85,5 5,3
2019 43 35,1 123,7 1096,8 267,0 104,7 5,6
Heildarsumma/Meðaltal: 1320 36,4 173,4 1918,4 406,5 134,8 5,4
Vesturland Norðurland Suðurland
0
50
100
150
200
250
300
m
g/
kg
Jarðvegssýni
Fosfórgildi, P við 10 cm sýnatökudýpt
Miðlungsgildi P
Graf 1: Dreifing fosfórgilda jarðvegssýna
Vesturland Norðurland Suðurland
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
m
g/
kg
Jarðvegssýni
Kalí, K við 10 cm sýnadýpt
Miðlungsgildi K
Graf 2: Dreifing kalígilda jarðvegssýna
Vesturland Norðurland Suðurland
3,5
4
4,5
5
5,5
6
6,5
7
7,5
pH
g
ild
i
Jarðvegssýni
Sýrustig, pH mv. svæði
Viðmiðunargildi pH
Lá
gt
g
ild
i
M
eð
al
gi
ld
i
Há
tt
gi
ld
i
Graf 3: Dreifing sýrustigsgilda jarðvegssýna
Bænda
7. maí
Sími: 563 0300 / Netfang: bbl@bondi.is / bbl.is
41,9% fólks
á landsbyggðinni
les Bændablaðið
21,9% 41,9%
á landsbyggðinni
á höfuðborgarsvæðinu
29,2%
landsmanna lesa
Bændablaðið
Lestur Bændablaðsins: BÆNDABLAÐIÐ ER GEFIÐ ÚT Í 32 ÞÚSUND
EINTÖKUM Á TVEGGJA VIKNA FRESTI
Heimild: Prentmiðlakönnun Gallup, okt.-des. 2019. Aldur 12-80 ára.
Hvar auglýsir þú?
Jarðvegssýni.