Tímarit Öryrkjabandalags Íslands - 01.10.2007, Blaðsíða 22

22 I ÖBÍáfram
Heyrnarskerðing er einangrandi fötlun. Nýjasta samskiptatækni iéttir fólki lífið:
„Þá fyrst fór ég aö njóta
mín“
Svo nú má ég heyra! Málfríður Gunnarsdóttir framkvæmdastjóri Heyrnahjálpar útskýrir fyrir Höllu formanni
hvernig hlustirnar virka.
„Sú heyrn sem ég hef er ekki nema hluti af því
sem gerist hjá þeim sem fulla heyrn hafa. Með
heyrnartækjum, tónmöskvum og öðrum slíkum
hjálpartækjum er hins vegar hægt að magna
upp ákveðin hljóð og útiloka önnur þannig að
sú heyrn sem ég hef, nýtist mun betur en ella
væri, þó heyrnartæki bæti aldrei upp allt það
sem upp á vantar. Sum hljóð get ég alls ekki
heyrt, til dæmis hæstu tóna fiðlunnar," segir
Halla B. Þorkelsson formaður Heyrnarhjálpar.
Heyrnarhjálp er eitt af elstu aðildarfélögum Ör-
yrkjabandalags íslands en haldið verður upp á 70
ára afmæli þess nú á haustdögunum með fjöl-
breyttri dagskrá. Heyrnarhjálp er félag þeirra sem
eru heyrnarskertir eða hafa misst heyrn að ein-
hverju eða öllu leyti, þess fólks sem þjáist af eyr-
nasuði eða á við önnur vandamál að etja er snúa
að heyrn. Þá koma aðstandendur og áhugamenn
að félaginu, en ætla má að um tíund íslensku þjóð-
arinnar lifi við heyrnarskerðingu af einhverjum toga.
Það er hópur sem oft býr við talsverða félagslega
einangrun, því heyrnarskertum hættir gjarnan til að
skjóta sér til hlés þegar þeir geta ekki lengur numið
tal og tóna svo vel sé.
Aðgengi og almenn hagsmunagæsla
Þegar öllu er á botninn hvolft eru verkefni aðild-
arfélaga Öryrkjabandalagsins svipuð frá einu félagi
til annars, það er almenn hagsmunagæsla og bar-
átta fyrir bættu aðgengi sem hefur það megininn-
tak að gera fólki kleift að taka virkan þátt í samfé-
laginu þrátt fyrir fötlun.
„Okkar félagsmenn eru að stofninum til heyrn-
arskert fólk, þótt nokkrir heyrnarlausir séu vissu-
lega líka innan okkar vébanda," segir Málfríður
Gunnarsdóttir, framkvæmdastjóri Heyrnahjálpar.
Stór hluti félagsmanna hefur heyrt eðlilega og er
því íslenskan þeirra mál. Sama á við um þá sem
fæðast heyrnarskertir en fá góða hjálp af heyrn-
artækjum. Baráttan um bætta þjónustu þessum
hópi til handa snýst því mikið um að auka skiln-
ing umhverfisins á aðgengismálum heyrnaskertra,
en leiðir þeirra liggja í gegnum mögnun á hljóði og
textun.
Tónmöskvar einfalt tæki
Tónmöskvi er einfalt mögnunartæki sem send-
ir hljóðið beint inn í heyrnartæki einstaklingsins
og útilokar um leið truflun frá umhverfishljóðum.
Nota þarf T-stillingu á heyrnartækinu. Tónmöskvi
á samkvæmt byggingareglugerð að vera í öllum
byggingum til almenningsnota svo sem móttökum
sjúkrahúsa, læknastofum, kirkjum, samkomusölum
og leikhúsum svo dæmi séu nefnd. „Því miður eru
mikil vanhöld á framkvæmd þessarar reglugerðar,"
segja þær Halla og Málfríður.
Heyrnarhjálp á færanlega tónmöskva sem ein-
staklingar og félög geta leigt á vægu gjaldi fyr-
ir ákveðin tilefni. Hjá Heyrnarhjálp er einnig veitt
ýmis önnur þjónusta vegna heyrnarskerðingar, en
Heyri ekki hæstu tóna fiðlunnar, segir formaður
Heyrnarhjálpar. Sigrún Eðvaldsdóttir strýkur fiðlu-
strengi.
skrifstofa félagsins er opin þriðjudaga til föstudaga
kl. 11:00 til 14:00 og er á Langholtsvegi 111, en
þangað flutti félagið fyrr á þessu ári.
Texti er trygg leið
„Heyrnarskerðing er fötlun sem ekki sést og því
reynist utanaðkomandi oft erfitt að átta sig á því
að hvernig hún skerðir lífsgæði og hvernig er hægt
að mæta henni. Heyrnarskertir heyra sumt, en alls
ekki allt og ytri aðstæður hafa mikið að segja um
talgreiningu þeirra. Texti í sjónvarpi er eina trygga
leið heyrnarskertra til að ná því sem þar er flutt.
Því er það dapurt hve seint gengur að fá texta á
íslenskt fréttaefni. Texti á allt íslenskt sjónvarpsefni,
ekki síst fréttir, er sjálfsagt sanngirnismál. Sem
betur fer hefur okkur þokað áleiðis á undanförnum
árum þótt enn sé langt í land," segja Halla og Mál-
fríður og bæta við að Ríkisútvarpið sé eina sjón-
varpstöðin sem sýnt hefur vilja í verki og textað
íslenskt efni.
„Rittúlkurinn er eitt mikilvægasta hjálpartæki
heyrnarskertra, segir Málfríður. „Hann skilar því
sem fram fer annað hvort á tölvuskjá eða veggskjá
og gerir heyrnarskertum kleift að sækja fundi og
taka þátt í umræðum, sem væru þeim lokaðar
ella. Það er mikið réttlætismál að tryggja heyrn-
arskertum og heyrnarlausum jafnan rétt að rittúlk
og táknmálstúlk. Hver og einn á að fá að velja það
túlkunarform sem hentar best hverju sinni.“
Fór að landa tíu á prófum
„Heyrnarskerðing er mjög einangrandi fötlun. Fólk
misskilur, hváir og missir þráðinn í samtölum og
fyrir vikið dregur fólk sig í hlé. í slíkum aðstæðum
er hætta á félagslegri einangrun. Fyrir mig var al-
gjör bylting að fá góð og rétt stillt heyrnartæki. Þá
fyrst fór ég að njóta mín og fór skyndilega að landa
tíu á prófum í skólanum," segir Halla og bætir
við að ýmis annar hjálparbúnaður hafi sömuleiðs
breytt miklu í lífi hennar og nefnir heimilishundinn
sem er henni til dæmis ómissandi hjálparhella.
„Farsíma- og tölvutækni hefur sömuleiðis breytt
afar miklu fyrir okkur sem lifum með heyrnarskerð-
ingu. SMS skilaboðin eru afar þægileg fyrir mig,
að ég tali nú ekki um MSN og alla aðra möguleika
sem tölvan býður upp á; þeir samskiptamöguleikar
sem þannig hafa opnast eru algjör bylting," segir
Halla B. Þorkelsson að síðustu.