Fréttablaðið - 06.06.2020, Qupperneq 16

Gunnar
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is,
Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is FRÉTTABLAÐIÐ.IS: Kristjón Kormákur Guðjónsson kristjon@frettabladid.is.
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir

Sveitarstjórn-
armenn eiga
ekki að sitja í
stjórnum
fyrirtækja á
borð við
Sorpu.
Jón
Þórisson
jon@frettabladid.is
Sú mynd er að dragast upp af ráðslagi við rekst-ur Sorpu að þar sé ekki allt með felldu. Fréttir voru fluttar af því í vetur að framkvæmdir við gas- og jarðgerðarstöð sem fyrirtækið ákvað að ráðast í, hafi farið alvarlega úr böndum og framúrkeyrsla við framkvæmdina nemi
hálfum öðrum milljarði. Samtals horfir þá í að heildar-
kostnaður verði rúmir fimm milljarðar.
Það er nógu slæmt. Við bætast svo efasemdir um að
eftirspurn sé eftir afurðunum sem út úr þessari gas- og
jarðgerðarstöð eiga að koma. Í vikunni var til dæmis
haft eftir formanni Bílgreinasambandsins í Frétta-
blaðinu, að bílaframleiðendur hafi hætt þróun á bílum
sem ganga fyrir metani. Þá hafa verið settar fram efa-
semdir opinberlega, um að moltan sem á að framleiða
í jarðgerðarhluta stöðvarinnar, sé frambærileg til síns
brúks.
Það var sem sagt í vetur sem stjórn félagsins vaknaði
upp við að kostnaðaráætlanir við byggingu stöðvar-
innar virtust ekki einu sinni hafa verið hafðar til hlið-
sjónar við ákvarðanir sem teknar voru um verkið, svo
miklu skeikaði á þeim og þeim kostnaði sem í virtist
stefna. Þetta var reyndar í kjölfar skýrslu sem innri
endurskoðun Reykjavíkurborgar vann um fyrirtækið,
en að frumkvæði stjórnarinnar.
Lausnin á því var að reka forstjórann. Eftir drama-
tíska atburðarás varð það niðurstaðan. Ekki virtist
koma til greina að stjórnin sjálf, sem á að sinna eftir-
litshlutverki með starfseminni og gæta að innra eftir-
liti og eftirfylgni, liti sér nær í þeim efnum. Það er ekki
alltaf lausn við vanda að menn segi sig frá störfum og
stundum eru þeir sem búa til vanda, hæfastir til að
leysa hann. Það er óvíst að það eigi þó við í þessu til-
viki því fleira kemur til. Sorpa er mikilvægt innviða-
fyrirtæki sem annast förgun úrgangs íbúanna. Og það
er enginn að ætlast til þess að hagnaður sé af þeirri
starfsemi. En það er á hinn bóginn ætlast til að ráð-
deild sé í rekstrinum og mikilvæg verkefni félagsins
séu innt af hendi á eins hagkvæman hátt og mögulegt
er.
Það er svo sjálfstætt mál hvernig Sorpa ætlar að
bregðast við þeim vanda sem við blasir þegar í ljós
kemur að hvorki er markaður fyrir gasið né moltuna.
Ekki er víst að neinar aðrar hugmyndir verði uppi en
að hækka álögur á íbúa þeirra sveitarfélaga sem eiga
fyrirtækið.
Meinið í þessu öllu liggur í því að hinir kjörnu
fulltrúar sveitarfélaganna líta á stjórnarsetur í fyrir-
tækjum sem eru í eigu sveitarfélaganna sem þeir voru
kosnir til forystu fyrir, sem aðferð til að bæta sín kjör,
en síður að gæta að þeim hagsmunum sem þeim er
trúað fyrir. Þó eru ekki greidd nein sultarlaun fyrir
setu í bæjarstjórnum og borgarstjórn.
Sveitarstjórnarmenn eiga ekki að sitja í stjórnum
fyrirtækja á borð við Sorpu. Því þarf að breyta. Það má
vel vera að þeir séu vel fallnir til að sitja í sveitarstjórn,
en þeir verða ekki sjálfkrafa heppilegir til stjórnarsetu
í fyrirtækjum í eigu sveitarfélagsins, enda að jafnaði
reynslulitlir í fyrirtækjarekstri.
Allt í rusli
Undanfarið hefur mér liðið eins og ég lifi og hrærist í búri. Vegna kórónaveirufarald-ursins sem nú geisar er stór hluti veraldar í
hálfgerðu stofufangelsi. Rimlar marka tilveru mína.
Eina útivist mín á sér stað í litlum blokkargarði í
London sem girtur er af með rammgeru rimlahliði.
Allar athafnir mínar eiga sér stað innandyra þar
sem ég horfi á umheiminn gegnum rimlagardínur.
Aðalsjónvarpssmellur COVID-19 tímabilsins er
Netf lix-heimildarþáttaröðin Tiger King sem fjallar
um eiganda tígrisdýragarðs í Bandaríkjunum. Kald-
hæðni vinsældanna rann upp fyrir mér nýlega þegar
ég horfði á sex ára dóttur mína arka hring eftir hring
í kringum sófann í stofunni, hegðun sem þekkt er
hjá dýrum lokuðum í búrum dýragarða.
Ellefu vikur eru síðan bresk stjórnvöld lokuðu
skólum, f lestum verslunum, pöbbum og veitinga-
stöðum og skipuðu öllum sem gátu að vinna heiman
frá sér. Margir hugsuðu til þessa nýja lífs með
hryllingi. Engin pása frá börnunum. Ekkert að gera.
Iðjuleysi og leiðindi um ókomna tíð. Svo virðist hins
vegar sem margir hafi orðið fyrir óvæntri opinberun
í sóttkvínni.
Nýverið var breskum fasteignasölum leyft að
opna aftur. Öllum að óvörum var eftirspurn eftir
þjónustu þeirra svo mikil að allt ætlaði um koll að
keyra. Fasteignasalar voru á einu máli. Fólki hafði
líkað hægur rytmi hins breytta heims, hálftómt
dagatalið, þögull vinnusíminn, dagskrárlaus tími
með fjölskyldunni. Bretar skipuleggja nú í hrönnum
að f lytja úr hraða og kraðaki stórborgarinnar í
rólyndið í þorpum og sveitum. Því í ljós kemur að
rimlar eru ekki nýjung í lífi okkar. Við lifðum og
hrærðumst í búrum löngu fyrir COVID-19.
Engilsaxneska orðið „workaholic“, eða vinnufíkill,
er talið hafa fyrst komið fram í kanadísku dagblaði
árið 1947. Áhyggjur af ofríki vinnu voru þó langt
frá því að vera nýjar af nálinni. Fimmtán árum fyrr
skrifaði breski heimspekingurinn Bertrand Russell
ritgerð til varnar iðjuleysi þar sem hann fullyrti að
„mikill skaði hlytist af trú samtímans á að vinna sé
dyggð“. Löngu fyrir Kristsburð skrifaði gríski heim-
spekingurinn Aristóteles um að „hamingjan fyndist
í frítímanum“.
Kynslóðum saman hefur okkur verið talin trú um
að annir séu hið hæsta tilverustig. Lífið er markaðs-
vara. Að af la sér lífsviðurværis jafngildir því að
eiga sér líf. En í krísum eigum við til að endurmeta
hlutina. Hinn nýi „kórónaveiruleiki“ hefur orðið til
þess að margir hafa kynnst kostum þess að „vera“ í
stað þess að „gera“. Það sem áður var hulið sjónum
blasir nú við: Annríki eru hinir ósýnilegu rimlar í
búri sérhvers manns.
Ríkisstjórnir um heim allan leitast nú við að
afnema höft sem komið var á til að stöðva útbreiðslu
kórónaveirunnar. Til stendur að endurreisa veröld
sem var. En viljum við veröldina nákvæmlega eins
og hún var?
Gárur kórónaveirunnar gjálfra við framtíðar-
strendur. Skaðinn af COVID-19 mun setja mark sitt á
komandi kynslóðir. En áfallið sýndi einnig fram á að
hlutirnir geta verið öðruvísi en þeir eru: Mengun í
borgum heimsins snarminnkaði; bifreiðar viku fyrir
skokkurum og börnum að leik; ágeng píp snjallsíma
hljóðnuðu; starfsfólk gat unnið að heiman og þurfti
ekki að hanga innilokað í farartækjum til að komast
í og úr vinnu; foreldrar áttu fjölbreyttari samtöl við
börn sín en „hvert í fjandanum settir þú skóna þína,
við erum orðin allt of sein?“.
Við stöndum á tímamótum. Hyggjumst við æða
inn í framtíðina af andvaraleysi og leggja undir
okkur morgundaginn með hugmyndum gærdags-
ins? Hyggjumst við hverfa aftur til þess tíma er við
örkuðum stanslaust í hringi eins og dýr í búri, fangar
eigin annríkis? Eða hyggjumst við móta framtíðina
með hugmyndaf lugið að vopni, eftir eigin óskum?
Í búri sérhvers manns
DAG HVERN LESA
93.000
ÍSLENDINGAR
FRÉTTABLAÐIÐ
AÐ MEÐALTALI
HEIMILD: PRENTMIðLAMÆLING GALLUP OKT-DES 2019, 12-80 ÁRA,
ALLT LANDIð HAGSTOFA ÍSLANDS, MANNFJÖLDATÖLUR, 2019
FRÉTTABLAÐIÐ - MEST LESNA DAGBLAÐ LANDSINS
6 . J Ú N Í 2 0 2 0 L A U G A R D A G U R16 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN