Fréttablaðið - 07.08.2020, Blaðsíða 13

Guðmundur
Steingrímsson
Í DAG
Ásgeir Helgi Magnússon
Elísabet Thoroddsen
Helga Haraldsdóttir
Lilja Ósk Magnúsdóttir
Ragnar Veigar Guðmundsson
Ragnhildur Sverrisdóttir
Vilhjálmur Ingi Vilhjálmsson
Stjórn Hinsegin daga 2020
Við fögnum hverju skref i, sem tekið hefur verið í átt að bættum réttindum hin-
segin fólks. Hverju einasta skrefi
fylgir stolt yfir árangrinum sem
náðst hefur í baráttunni fyrir rétt-
inum til að elska, réttinum til að
lifa samkvæmt eigin kynvitund,
réttinum til að vera til, réttinum
til að fá að vera við sjálf, án áreitis
samfélagsins. Heimsfaraldur, sem
setur strik í Hinsegin daga í ár, fær
engu um þetta breytt.
Á fjórða tug mismunandi við-
burða voru skipulagðir á vegum
Hinsegin daga í ár, jafnt fræðsluer-
indi sem skemmtanir af ýmsum
toga. Yfirlit yfir þá viðburði sýnir,
að réttindabarátta okkar og sýni-
leiki snertir f lest svið mannlífsins.
Við höfðum hugsað okkur að halda
glæsilega opnunarhátíð, þar sem
hinsegin listamenn kæmu fram
og rifjað yrði rækilega upp hvers
vegna Hinsegin dagar eiga enn
brýnt erindi.
Auðvitað ætluðum við að halda
sögunni til haga með leiðsögn um
helstu staði, sem snerta réttinda-
baráttu okkar mest. Hommar
þriggja kynslóða ætluðu að setjast
niður, segja sögur og bera saman
bækur sínar og hinsegin konur
ætluðu að styrkja tengslin. Fyrir-
lestrar voru fyrirhugaðir um trans-
málefni og íslenskan femínisma,
hinsegin á landsbyggðinni, ástand-
ið í Póllandi, líðan hinsegin barna
í skólum, #blacklivesmatter og
hinsegin kynheilbrigði. Hinsegin
fjölskyldur ætluðu að halda Regn-
bogahátíð í Fjölskyldu- og húsdýra-
garðinum.
Hinsegin dagar hafa lengi staðið
fyrir Hýrum húslestrum og lýst
eftir frumsömdum ljóðum í hin-
segin samfélaginu. Þátttakan í ár
var meiri en nokkru sinni fyrr og
við ætlum að halda því til streitu
að velja úr þeim aragrúa ljóða
og krýna sigurvegara, þótt síðar
verði. Ýmsir aðrir menningar-
viðburðir voru á dagskrá, t.d.
tónleikar þar sem efnið var hin-
seginleikinn á óperusviðinu. Hin-
segin kórinn f lytur okkur vonandi
uppáhalds lögin sín síðar og drag-
revían Endurminningar Valkyrju
bíður líka betri tíma.
Okkar eigin Gleðigöngur
Enn er fjölmargt ótalið. Við vitum
að f lestir munu sakna Gleðigöng-
unnar mest. Hún gefur hinsegin
fólki færi á sýnileika, samheldni,
baráttu og gleði og þangað kemur
almenningur til gleðjast með
okkur yfir þeim árangri sem hefur
náðst og heita okkur stuðningi í
áframhaldandi réttindabaráttu.
En þótt engin verði Gleðigangan
í ár er ástæðulaust að hengja haus
og sleppa því að halda upp á Hin-
segin daga. Við hvetjum alla til að
skreyta með fánum og glimmeri,
hjálpa okkur að minna á að hver
og einn á kröfu á fullum mannrétt-
indum og að samfélagið allt verður
betra ef við stöndum saman á jafn-
réttisgrundvelli.
Farið endilega í ykkar eigin Gleði-
göngu á morgun! Það þarf ekki
meira til en að ganga nokkurn spöl
með systkinum, maka eða börnum,
hitta skólafélaga á röltinu, taka
regnbogafána – eða hvaða annan
hinsegin fána sem er – með upp á
Esjuna eða Úlfarsfell, setja hann
út í glugga, f lagga honum á bílnum
og setja þannig okkar eigin lit á
heiminn. Verum #hinseginheima
og #stoltíhverjuskefi.
Setjumst svo við RÚV annað
kvöld, þar sem landslið hinsegin
listamanna skemmtir okkur og á
sunnudagskvöld verður sýnd ný
heimildarmynd um Gleðigönguna,
í tilefni 20 ára afmælis hennar.
Gleðigangan snýr aftur, en núna
förum við okkar eigin leiðir, í
smærri, sjálfsprottnum hópum,
gætum að smitvörnum en erum
alltaf glöð, alltaf stolt.
Stolt í hverju skrefi
Verum #hinseginheima og
#stoltíhverjuskefi.
JUVENTUS vs LYON
FÖSTUDAG 18:50
Tryggðu þér áskrift í dag á stod2.is
Einhverjir undarlegustu póli­tísku f lokkadrættir sem um getur hafa átt sér stað víða um jarðir að undanförnu, og þó einkum í Bandaríkj­
unum. Vírus herjar. Sóttvarnasér­
fræðingar mæla með varúðarráð­
stöfunum. Á meðal þeirra er notkun
á andlitsgrímum. Og þótt fyrst um
sinn hafi vafi leikið á hvort grímurnar
væru nauðsynlegar eða ekki, þá hefur
vitneskjan safnast upp og þær þykja
nú óyggjandi þarfaþing í kringum­
stæðum þar sem ekki er hægt að halda
fjarlægð við annað fólk. Grímurnar
geta komið í veg fyrir smit, sem er
mikilvægt.
Til eru sem sagt hópar fólks sem
hafa linnulaust þráast við að bera
grímur. Grímur eru álitnar aðför að
einstaklingsfrelsi, jafnvel tjáningar­
frelsi og fyrr segist fólk vilja dautt
liggja – í bókstaf legri merkingu
– heldur en að bera grímu. Í Banda­
ríkjunum höfum við orðið vitni að
því hvernig gríma hefur orðið í huga
kjósenda Donalds Trump að einhvers
konar tákni fyrir demókrata, hræðslu
þeirra og pólitíska rétthugsun, á
meðan grímuleysi hefur orðið vitnis­
burður frelsis og stolts þess sem ekk­
ert hræðist, lætur ekkert stöðva sig og
segir það sem hann vill.
Furðulegar skotgrafir
Ekki er öll vitleysan eins, hugsar
maður. Hver hefði getað séð fyrir
að hægt yrði að gera grímunotkun í
heimsfaraldri að pólitískum skot­
gröfum? Það væri ekki hægt að ljúga
þessu. Þótt sumir hafi þráast við að
nota bílbelti hér á árum áður, og yfir­
gripsmikil þvermóðska hafi gripið
um sig meðal einstaka bílstjóra, þá
varð bílbeltanotkun ekki pólitísk
hér á landi né annars staðar. Það væri
sambærilegt dæmi og andlitsgrímur.
Íslendingar gegn bílbeltum varð
blessunarlega ekki að hreyfingu hér
á landi, né heldur er hreyfing Íslend­
inga gegn grímum að ná nokkru f lugi.
Sem betur fer er Ísland þannig sam­
félag að við virðumst hlusta á þekk­
ingu og vísindi og við virðumst upp
til hópa reiðubúin að fórna ýmsum
þægindum, áformum og daglegum
hefðum með það að markmiði að
sigrast sem heild á aðsteðjandi vá. Við
virðumst reiðubúin að láta skynsemi
ráða í veigamiklum málum þegar á
hólminn er komið.
Íslensk dæmi
Að því sögðu verður þó að viður­
kennast að stundum klórar maður sér
í höfðinu yfir umræðunni hér á landi.
Yfirvegunin er ekki allsráðandi. Í
íslensku samfélagi glittir í alls konar
tilhneigingar sem bera keim af álíka
fásinnu og við verðum nú vitni að í
Bandaríkjunum. Rauði þráðurinn er
þessi: Ég er miðja heimsins. Ég ætla
ekki að láta aðra skerða mitt svig­
rúm í samfélaginu og ég ætla ekki að
breyta minni hegðun í þágu annarra
og/eða heildarinnar.
Á höfuðborgarsvæðinu berjast
yfirvöld í samstarfi við ríkið fyrir því
að byggðar verði upp almennings­
samgöngur. Það er alveg ljóst í hvað
stefnir. Borgin mun kafna í bílum
ef ekkert verður að gert. Fjölga þarf
valkostum í samgöngum og það þarf
að hafa þá valkosti umhverfisvæna.
Maður hefði haldið að þetta ætti að
vera sjálfsagt. En sú er ekki raunin.
Andstaðan við Borgarlínu er fárán­
lega hatrömm. Ein leið til að fatta
hvaðan svona tilfinningaþrungin
andstaða kemur er að horfa á hana í
samhengi við bandarísku grímuand­
stöðuna. Hópur fólks telur að sér og
frelsi sínu vegið ef akreinum verður
bætt við fyrir vagna sem f lytja fjölda
fólks á milli staða, en ekki fyrir bílana
þeirra. Og strætó, þar að auki, er fyrir
pólitískt rétthugsandi vinstralið.
Öfgahægrið freistar þess hér að gera
öf lugar almenningssamgöngur, eins
sjálfsagðar og lífsnauðsynlegar og þær
eru í borgarsamfélagi, að pólitísku
bitbeini. Strætó er okkar gríma.
Áhyggjurnar af rétthugsun
Og hvað á maður að kalla það þegar
ríkur hvítur f lokksleiðtogi í fjöl­
menningarsamfélaginu Garðabæ
ákveður á tímum heimsfaraldurs og
fordæmalausra efnahagserfiðleika
að verja tíma sínum í það að skrifa
heilsíðugrein um að réttindabarátta
blökkufólks í Bandaríkjunum sé
enn eitt dæmið um mjög íþyngjandi,
að hans viti, pólitískan rétttrúnað?
Hvað eigum við að kalla það þegar
svo átakanlegur skortur á samhygð
og hæfileikanum til þess að hugsa um
samfélagið sem heild, eða setja sig í
spor annarra, leiðir fólk út í slíkan
móa að það skrifar greinar sem endur­
spegla fyrst og síðast áhyggjur þess af
því að það sjálft, í óumdeilanlegri for­
réttindastöðu sinni, megi ekki lengur
segja það sem því sýnist um annað
fólk, eða haga sér eins og því sýnist
í kringum það? Þessi ótti við það að
breyta þurfi samfélagi í þágu ann­
arra. Hvað eigum við að kalla hann?
Að breyta þurfi hegðun, taka strætó,
bera grímu?
Sem sagt. Þetta: Ég er allt. Gæta þarf
að því að mér líði vel, í fordómum
mínum, tali mínu og úreltum háttum.
Aðrir geta étið það sem úti frýs.
Hvað eigum við að kalla svona
hugsunarhátt? Í samræmi við tímana:
Grímulaust kjaftæði.
Grímulaust
Þótt sumir hafi þráast við að
nota bílbelti hér á árum áður,
og yfirgripsmikil þvermóðska
hafi gripið um sig meðal ein-
staka bílstjóra, þá varð bíl-
beltanotkun ekki pólitísk hér á
landi né annars staðar. Það væri
sambærilegt dæmi og andlits-
grímur.
S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð 13F Ö S T U D A G U R 7 . Á G Ú S T 2 0 2 0