Morgunblaðið - 03.03.2020, Blaðsíða 29

MENNING 29
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 3. MARS 2020
Árið 1420 hófu flæmsku bræðurnir
og myndlistarmennirnir Hubert og
Jan van Eyck að mála af miklum
metnaði flennistóra altaristöflu í 24
hlutum fyrir St. Bavo-dómkirkjunni
í borginni Ghent. Verkið var vart
hálfnað þegar Hubert lést en Jan
lauk verkinu 1432 og hefur Ghent-
altaristaflan, sem sýnir tilbeiðslu á
Guðs lambinu, verið talið meðal
merkustu og mikilfenglegustu verka
myndlistarsögunnar, sannkallað
lykilverk flæmskrar myndlistar og
listsköpunar á fyrri hluta endur-
reisnarinnar í norðanverðri Evrópu.
Altaristaflan hefur að mestu feng-
ið að standa óhreyfð í kirkjunni í
Ghent en hefur engu að síður verið
stolið sex sinnum. Til að mynda
gerði Napóleon hana upptæka um
tíma og stillti upp í höllu sinni í París
og síðar lét Hitler fjarlægja hana og
fundu hinir svokölluðu „monuments
men“, herflokkur bandamanna í leit
að listaverkum, hana í saltnámu
undir lok seinni heimsstyrjaldar-
innar en geymslan þar hafði farið illa
með meistaraverkið.
Árið 1934 var einu málverkanna á
framhliðinni stolið og hefur ekki
fundist; er eftirgerð í þess stað.
Síðustu þrjú ár hefur staðið yfir
viðamikil hreinsun og viðgerð á
Ghent-altaristöflunni. Mikla athygli
vakti þegar forverðir komust að því
að einhvern tímann hefur ásjónu
lambsins verið breytt og það gert
sauðslegra; hreinsun leiddi í ljós að
upphaflega hefur það haft mennskan
augnsvip sem er nú aftur sýnilegur.
Jan van Eyck lifði í rúman áratug
eftir að hann lauk við altaristöfluna
og varð afar áhrifamikill listamaður
sem olli straumhvörfum, í nálgun
sinni við myndefni, fyrir meist-
aralega tækni og einnig sem frum-
kvöðull í notkun olíulita.
Um þessar mundir stendur yfir
yfirlitssýning á verkum van Eycks í
listasafninu í Ghent, í tengslum við
hreinsun altaristöflunnar og að sex
aldir eru síðan byrjað var að mála
hana. Og gagnrýnendur helstu fjöl-
miðla eiga ekki nægilega sterk orð
til að lýsa hrifningu sinni. Rýnir The
New York Times segist hafa ítrekað
verið orðlaus við að skoða sýningu
þessa „ofurmennis endurreisnar-
innar“, en á henni er, með altaris-
töflunni, yfir helmingur allra þekkra
myndverka eftir van Eyck.
Ofurmenni endurreisnarinnar
 Meistaraverk
Jans van Eyck
hyllt á einstakri
sýningu í Ghent
Lambið Hin rómaða og flennistóra altaristafla bræðranna Huberts og Jan van Eyck frá 1432 sem sýnir menn flykkj-
ast að til að sjá lamb Guðs. Taflan hefur ætíð verið í dómkirkjunni í Ghent, utan þau skipti er henni var stolið.
Aðdáunarvert Hreinsunin sýnir að
lambið fræga fyrir miðju altaristöfl-
unnar hefur mennskan augnsvip.
Hreinsuð Gestur rýnir í tvö málverkanna af bakhlið töflunnar, af Jóhannesi
skírara og guðspjallamanninum Jóhannesi, í listasafninu í Ghent.
AFP
Lokaverk Madonna við brunn, síð-
asta merkta verk van Eyck (1439).
Systir Portrett Jans van Eyck af
systur sinni Margréti, frá 1439.
ICQC 2020-2022
Nánari upplýsingar um sýningartíma á sambio.is
WHAT YOU CAN’T SEE
CAN HURT YOU
EL ISABETH MOSS
FEBRUARY 28
T H E
INV I S I B LE
MAN
SÝND MEÐ ÍSLENSKU OG ENSKU TALI Julia Louis-Dreyfus Will Ferrell
ADifferent Kind of Disaster Movie.
 Rás 2
 FBL
m.a.
ÓSKARSVERÐLAUN3
BESTA KVIKMYNDATAKAN
BESTA MYNDIN
m.a.
ÓSKARSVERÐLAUN4