Morgunblaðið - 09.04.2020, Blaðsíða 6

KÓRÓNUVEIRUFARALDUR6
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 2020
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
„Eins og staðan er núna erum við
ekki enn byrjuð að sjá botninn né vit-
um við hvar hann er. Frekari björg-
unaraðgerðir eru því nauðsynlegar,“
segir Ásdís Kristjánsdóttir, forstöðu-
maður efnahagssviðs hjá Samtökum
atvinnulífsins (SA). Vísar hún í máli
sínu til stöðunnar sem nú er uppi í at-
vinnulífinu sökum útbreiðslu og
áhrifa kórónuveirunnar á efnahags-
lífið hér á landi.
Samkvæmt heimildum Morgun-
blaðsins ráðgerðu SA og önnur fé-
lagasamtök í Húsi atvinnulífsins að
senda stjórnvöld-
um tillögur fyrir
næsta aðgerða-
pakka ríkisstjórn-
arinnar í gær.
Verður pakkinn
kynntur eftir
páska, en að því er
heimildir blaðsins
herma svipar til-
lögum SA um
margt til þeirra
leiða sem farnar
hafa verið m.a. í Sviss og annars stað-
ar á Norðurlöndunum.
Aðspurð segist Ásdís ekki vilja tjá
sig um hvort eða hvenær SA hyggist
senda ríkisstjórninni tillögur. Ljóst
sé hins vegar að brýn þörf sé á frek-
ari aðgerðum af hálfu ríkisins. Þá
verði stöðugt að meta hvernig finna
megi leiðir til að lágmarka efnahags-
legt tjón.
„Fyrsti aðgerðapakkinn var mik-
ilvægur á þeim tíma og við vorum
ánægð með skjót viðbrögð stjórn-
valda og þær aðgerðir sem þá voru
kynntar. Hins vegar hefur staðan
versnað til muna og nú er ljóst að
efnahagslegu áhrifin verða mun
dýpri og alvarlegri en í fyrstu var tal-
ið. Þessi versnandi staða einskorðast
ekki við Ísland heldur heiminn allan,“
segir Ásdís.
Verði að horfa af raunsæi
Spurð hvort grípa hefði þurft til
öflugri aðgerða strax, sambærilegt
við það sem gert var í Bandaríkjun-
um, kveður hún nei við. Stjórnvöld
verði þó að horfa raunsætt á stöðuna
sem upp er komin. „Í næsta aðgerða-
pakka þarf að horfa til þess hvernig
þær aðgerðir sem þegar hafa verið
kynntar hjálpa fyrirtækjum og til
hvaða aðgerða þurfi nú að grípa.
Fyrirtæki eru að lenda í verulegum
tekjusamdrætti, jafnvel 90-100%, og
við blasir að hlutastarfaleiðin hentar
ekki slíkum fyrirtækjum þegar mörg
hver geta ekki einu sinni haft opið.
Allar aðgerðir miða að því að aðstoða
fyrirtæki sem eru að glíma við tíma-
bundinn lausafjárvanda vegna veir-
unnar,“ segir Ásdís og bætir við að
frestun opinberra gjalda og skatta
dugi ekki.
„Staðan er mjög alvarleg og nokk-
uð sem við höfum ekki séð áður. Það
endurspeglast líka í þeim aðgerðum
sem við sjáum erlendis. Nú leggja
flest ríki allt kapp á að aðstoða fyrir-
tæki sem verða fyrir þyngsta högg-
inu. Hafa skal þó í huga að það er ekki
hægt að hjálpa öllum,“ segir Ásdís.
Hagræða verði í ríkisrekstri
Sökum útbreiðslu kórónuveirunn-
ar hefur fjöldi einstaklinga á einka-
markaði þurft að taka á sig miklar
skerðingar. Enn sem komið er hafa
engar slíkar skerðingar náð til starfs-
manna ríkisins. Spurð hvort ekki sé
eðlilegt að ríkisstarfsmenn taki á sig
sambærilegar lækkanir segir Ásdís
að horfa verði heildstætt á ríkisrekst-
urinn þegar ástandið er yfirstaðið.
„Við erum stödd í miðri krísu og
allt kapp er nú lagt á að finna skyn-
samlegar lausnir til að hjálpa fyrir-
tækjum í gegnum þetta tímabil, verja
störf og stuðla að sem heilbrigðustu
atvinnulífi þegar allt er yfirstaðið.
Það er ljóst að þegar við förum að sjá
til sólar á ný og viðspyrnan hefst þarf
að horfa til þess hvar hægt er að hag-
ræða í ríkisrekstri, auka skilvirkni og
nýta betur fjármagn skattgreiðenda.
Ríkissjóður verður fyrir verulegu
tekjutapi og fyrr en síðar þarf að
finna leiðir til að loka hallarekstri rík-
issjóðs,“ segir Ásdís.
Krísan mun
alvarlegri en í
fyrstu var talið
 Hlutastarfaleiðin henti sumum fyrir-
tækjum  Hagræða verði hjá ríkinu
Morgunblaðið/Eggert
Framkvæmdir Kórónuveiran hefur
veruleg áhrif á efnahagslífið.
Ásdís
Kristjánsdóttir
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Ef grunur er um að sjúkraflutn-
ingamaður hafi komist í snertingu
við sjúkling sem sýktur er af kór-
ónuveirunni er hann tekinn af vakt
og settur í „biðkví“ á meðan sýni úr
sjúklingnum er greint. Ef sýnið
reynist neikvætt fer hann aftur til
vinnu.
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
lenti í því við upphaf faraldursins að
starfsmenn sýktust. Tvö mál komu
upp á sama tíma og áttu þar í hlut
menn af sömu stöðinni. Annars veg-
ar kom í ljós að slökkviliðsmaður
sem var að slökkva eld í Pablo Disco-
bar í miðbænum var sýktur. Hann
hafði ekki fengið það smit í vinnunni,
að talið var. Hins vegar sýktust
sjúkraflutningamenn af sjúklingi
sem fluttur var á milli heilbrigð-
isstofnana. Varð þetta til þess að þrír
starfsmenn fóru í einangrun og fimm
til viðbótar í sóttkví. Um þessar
mundir eru starfsmennirnir að koma
aftur til vinnu.
Verja sig vel
Jón Viðar Matthíasson slökkviliðs-
stjóri segir að fyrstu viðbrögð
slökkviliðsins hafi verið að láta alla
sem fari í sjúkraflutninga vera með
hanska og andlitsmaska, sama
hvernið útkallið sé. „Við höfum verið
afskaplega lánsöm eftir þetta,“ segir
Jón Viðar.
Ýmsar varúðarráðstafanir eru við-
hafðar, að hans sögn. Sjúkraflutn-
ingamenn spyrja sjúklinga sem þeir
sækja um kórónusmit og áður hefur
Neyðarlínan gert greiningu í gegn-
um síma. Eins eru upplýsingar um
mögulega sóttkví eða einangrun
látnar berast til mannanna. Ef
minnsti vafi leikur á um öryggið
bakka menn út og fara í hlífðarbún-
inga og betri varnir.
Ef upp kemur grunur um smit,
þrátt fyrir þessar varúðarráðstaf-
anir, eru viðkomandi starfsmenn
teknir til hliðar og settir í „biðkví“.
Þeir fara í sturtu og þvo fötin sín og
bíllinn er sótthreinsaður. Ef niður-
staðan úr greiningu á sýni úr sjúk-
lingi reynist neikvætt fara mennirnir
aftur til vinnu. Ef sýnið reynist já-
kvætt er farið að reglum heilbrigðis-
yfirvalda og farið í samtal við smit-
rakningateymið. Getur það leitt til
þess að starfsmaðurinn
þurfi að fara í sóttkví.
Jón Viðar segir að
nokkrir starfsmenn
hafi farið í „biðkví“ en
sem betur fer hafi þeim
tilvikum fækkað og
þrátt fyrir ein-
angrun og
sóttkví hafi
slökkviliðið
náð að sinna
þjónustu
sinni á venju-
bundinn hátt.
Morgunblaðið/Kristinn Magnússon
„Liggjandi covid-bíll“ Slökkviliðið er að útbúa flutningabíl til að flytja sjúklinga með kórónuveiruna á milli gjörgæslu-
deilda í Fossvogi og á Hringbraut. Fólkið er flutt í rúmum sínum og þarf brautin inn og út úr bílnum að vera greið.
Sjúkraflutningamenn
þurft að fara í „biðkví“
 Miklar varúðarráðstafanir við flutning kórónuveirusmitaðra
Kórónuveiran eykur álag á
sjúkraflutningamenn. Flutning-
arnir hafa verið lengri, erfiðari
og flóknari en gengur og gerist.
Til að geta betur sinnt sínum
störfum hafa starfsmenn
slökkviliðsins breytt tækjakosti
sínum. Þeir hafa útbúið „sitj-
andi covid-bíl“ og „liggjandi co-
vid-bíl“. Sá síðarnefndi er stór
bíll sem hægt er að flytja sjúk-
linga í á milli gjörgæsla í Foss-
vogi og Hringbraut. Hann hefur
verið notaður einu sinni. Jón
Viðar segir að hann hafi verið
útbúinn að óskum Landspít-
alans. „Sitjandi covid-bíllinn“ er
notaður til að flytja sýkt fólk
sem getur setið sjálft. Lokað
hefur verið á milli ökumanns-
rýmis og sjúklingarýmis til að
koma í veg fyrir smit starfs-
manna. Sjúklingarnir setja
á sig hanska og grímu og
setjast sjálfir inn.
Sjúkraflutningamað-
urinn opnar aðeins
dyrnar og lokar.
Sitjandi og
liggjandi
SÉRSTAKIR BÍLAR ÚTBÚNIR
Jón Viðar
Matthíasson
Gunnlaugur Scheving er einstæð
bók um mikinn listamann.
Matthías Johannessen
Hlusta.is
Ókeypis u
m tíma