Morgunblaðið - 09.04.2020, Blaðsíða 20

20 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 9. APRÍL 2020
✝ Sveinn Björns-son sendiherra
fæddist í Wash-
ington, Bandaríkj-
unum 12. desember
1942. Hann lést á
hjúkrunarheimilinu
Sóltúni 23. mars
2020. Foreldrar
Sveins voru Henrik
Sv. Björnsson
sendiherra, f. 2.9.
1914, d. 21.11.
1985, og Gróa Torfhildur
(Gígja) Björnsson fiðluleikari, f.
28.4. 1919, d. 29.8. 2006.
Systur hans eru Helga
Björnsson, f. 1947, og Guðný
Hrafnhildur (Níní) Björnsson, f.
1945.
Sveinn kvæntist fyrri eigin-
konu sinni, Sigrúnu Dungal, f.
1945, d. 2017, árið 1970 í París.
Börn þeirra eru: 1) Anna Mar-
grét Björnsson blaðamaður, f.
24.3. 1972, maki Jón Ólafur
Stefánsson, börn hennar eru
Nanna Francisca, Nói Baldvin
og Ása Georgía. 2) Henrik Bald-
þar sem hann varð svo sendi-
ráðsritari ári seinna. Árið 1974
varð Sveinn sendiráðsritari við
sendiráð Íslands í Bonn í Þýska-
landi og jafnframt varafasta-
fulltrúi hjá Evrópuráðinu. Árið
1978 varð hann sendiráðunaut-
ur í utanríkisráðuneytinu á Ís-
landi en árið 1983 varð hann
sendifulltrúi við sendiráð Ís-
lands í London. Árið 1987 varð
Sveinn sendiherra og prótó-
kollsstjóri hjá utanríkisráðu-
neytinu og árið 1990 varð hann
skrifstofustjóri og alþjóðaskrif-
stofustjóri í utanríkisráðu-
neytinu. Sveinn varð forsetarit-
ari árið 1991 og varð svo
sendiherra Íslands hjá Evr-
ópuráðinu í Strassborg árið
1997. Árið 2001 varð Sveinn
prótókollsstjóri í utanríkisráðu-
neytinu en árið 2004 varð hann
sendiherra Íslands í Vínarborg.
Sveinn flutti til Íslands í lok
árs 2009 en fékk heilablóðfall
árið 2010 og bjó á hjúkrunar-
heimilinu Sóltúni í Reykjavík
eftir það.
Útför Sveins fer fram í kyrr-
þey í ljósi sérstakra aðstæðna í
samfélaginu en minningarstund
verður tilkynnt síðar.
vin Björnsson tón-
listarmaður, f.
10.7. 1974, dóttir
hans er Björt Blön-
dal Björnsson.
Sveinn kvæntist
seinni eiginkonu
sinni, Sigríði
Hrafnhildi Jóns-
dóttur, f. 12.5.
1953, d. 19.8. 2014,
árið 1997. Börn
hennar eru Signý
Vala, f. 12.7. 1976, og Unnur
Edda, f. 22.1. 1982.
Sveinn ólst upp í Reykjavík
og lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum í Reykjavík.
Hann var með cand.phil.-gráðu
í heimspeki úr Háskóla Íslands
og lærði stjórnmálafræði í Man-
chester og við Sorbonne-há-
skólann í París. Árið 1968 varð
hann sendiráðsfulltrúi við
sendiráð Íslands í París, árið
1969 varð hann fulltrúi í
utanríkisráðuneytinu og svo
sendiráðsfulltrúi við sendiráð
Íslands í Stokkhólmi árið 1970
Sveinn fæddist í Washington
árið 1942, en þar bjuggu foreldrar
okkar í miðri seinni heimsstyrj-
öldinni. Þetta hafa eflaust verið
skrítnir tímar fyrir litlu fjölskyld-
una þar sem mamma okkar þurfti
að fara á undan pabba til Íslands
með Svein tæplega tveggja ára og
litla frænku á sama aldri. Mamma
átti von á Níní á þessum tíma og
ferðin með skipinu til Íslands tók
28 daga og var erfið og hættuleg.
Þau urðu vitni að skelfilegum at-
burði um miðja nótt þar sem skot-
ið var á sjúkraskip Rauða kross-
ins, en það sökk fyrir framan
augu þeirra og fjöldi fólks
drukknaði.
Fyrstu ár Sveins á Íslandi
bjuggu foreldrar okkar á Bessa-
stöðum þar sem afi, alnafni Sveins
bróður, bjó með ömmu Georgiu á
meðan hann gegndi starfi sem
forseti Íslands. Íbúðin sem pabbi
og mamma bjuggu í var kölluð
Fjósið af því að áður fyrr höfðu
þar verið kýr.
Samkvæmt dagbókum móður
okkar leið þeim mjög vel í íbúð-
inni, þar var mikið spilað og haft
gaman og þar eignaðist Sveinn
litla systur, Níní.
Sveinn var í miklu uppáhaldi
hjá afa og ömmu. Hann var mikið
dekraður og sannkallaður prins á
Bessastöðum. Það er kannski
engin tilviljun að hann hafði alla
tíð haft mjög fágaða framkomu og
var mikill fagurkeri.
Á Bessastöðum var sérstakur
gestur sem birtist mörgum og
sagt var að væri Apollonia
Schwartzkopf. Sveinn varð henn-
ar var og lýsti henni fyrir dauð-
hræddri móður okkar sem leið
mikið fyrir að heyra endalausar
fregnir af draugnum. Um Apoll-
oniu var skrifuð sagan Hrafn-
hetta.
Seinna flutti fjölskyldan að
Sjafnargötu 4, í hús sem móður-
amma okkar, Guðný, átti og bjó í
til æviloka. Við fjölskyldan höfð-
um þar samastað til ársins 2006.
Frá æskuárunum á Sjafnargötu
eigum við systurnar góðar og
skemmtilegar minningar. Sveinn
sagði okkur oft mjög spennandi
og ótrúlegar sögur sem við hlust-
uðum á af miklum áhuga og urð-
um oft skíthræddar.
Þessar skálduðu sögur hans
voru líflegar og oft myndskreytt-
ar, því hann var góður teiknari.
Strákslegt ímyndunarafl hans
bauð okkur m.a. upp á ævintýra-
heim Marsbúanna sem við syst-
urnar hlustuðum hugfangnar á.
Sveinn var mjög skapandi og
listrænn. Hann var einstaklega
uppátækjasamur og mikill húm-
oristi.
Á heimilinu var mikið hlegið og
grínast og Sveinn hermdi eftir
fólki og kringumstæðum á ein-
staklega fyndinn hátt. Hann sá
alltaf húmorinn í öllu þegar hann
var í því stuði.
Sveinn var sannur listamaður í
sér og komu margir listrænir
hæfileikar hans fljótt í ljós. Hann
hafði mikla unun af tónlist og spil-
aði fallega á píanó. Sjafnargatan
iðaði af lífi þegar hann settist við
flygilinn eða spilaði plötur með
djassi eða suðuramerískri tónlist,
okkur til mikillar skemmtunar.
Hann spilaði alla tíð mikið á
flygilinn, enda sköpunargleðin og
listin alltaf til staðar.
Hann var mjög kurteis maður
enda var hann um tíma
prótókollsstjóri forsetaembættis-
ins, en samt var alltaf stutt í húm-
orinn. Sveinn stóð sig vel í því
starfi sem hann valdi, kannski af
því að honum fannst eðlilegt að
feta í fótspor forfeðra sinna.
Eftir langan feril í
utanríkisþjónustunni var hans
síðasta starf að vera sendiherra
Íslands í Vín. Við systur heyrðum
margar fallegar sögur af því hvað
hann hefði verið ljúfur, hjálpsam-
ur og skemmtilegur.
Það var mikið áfall fyrir fjöl-
skylduna og vini Sveins þegar
hann fékk heilablóðfall, en þá var
hann nýhættur í starfi og fluttur
til Íslands.
Hann var aldrei sá sami eftir
það, en alltaf var hann blíður og
kátur og tók öllum vel. Prótó-
kollsstjórinn, sem sýndi ekki allt-
af auðveldlega tilfinningar sínar,
vék nú fyrir blíða, káta manninum
sem faðmaði, hló og söng.
Hann var í níu ár á Sóltúni þar
sem hugsað var um hann af miklli
væntumþykju og erum við enda-
laust þakklátar fyrir það. Ekki
síður þökkum við öllum þeim vin-
um Sveins sem sýndu honum mik-
inn kærleika og stuðning alla tíð.
Takk fyrir húmorinn, elsku
bróðir, takk fyrir fjölbreyttu tón-
listina sem þú kenndir okkur að
meta. Takk fyrir prakkaraskap
æskuáranna og vináttu fullorðins-
áranna.
Við systurnar og fjölskyldur
okkar vottum Önnu Margréti og
Henriki Baldvini og fjölskyldum
þeirra okkar dýpstu samúð.
Takk fyrir allt elsku bróðir.
Við kveðjum þig með söknuði.
Guð veri með þér.
Guðný (Níní) og Helga.
Það var árið 2005 sem Sveinn
og Sigríður Hrafnhildur tóku á
móti okkur í Vínarborg í Austur-
ríki. Þau voru reynslumikil sendi-
herrahjón en við að stíga okkar
fyrstu skref á vegum utanríkis-
þjónustunnar á erlendri grundu.
Sveinn og Jóhanna unnu saman í
sendiráðinu. Við kynntumst þeim
vel og okkur varð vel til vina.
Sveinn og Sigga tóku okkur upp á
arma sína og reyndust okkur vel
allt frá fyrsta degi.
Þau voru heimsborgarar í
besta skilningi þess orðs með
mikla reynslu sem kom sér vel í
annasömum og krefjandi störfum
á erlendum vettvangi. Þau voru
óspör að miðla af þekkingu sinni
og viljug að leyfa okkur að fylgja
með.
Eftir skamma dvöl varð okkur
ljóst að þau nutu virðingar á með-
al diplómata í Vínarborg. Sveinn
og Sigga voru glæsilegir fulltrúar
Íslands á erlendum vettvangi.
Sveinn var glæsilegur sendiherra
og bar þess merki að hafa komið
fram fyrir Íslands hönd um ára-
bil. Hann var lunkinn í samskipt-
um við fólk, gleymdi ekki mann-
lega þættinum og sló á létta
strengi þegar það átti við. Hann
hafði auga fyrir hinu fallega í líf-
inu, var tónlistarunnandi og góð-
ur píanóleikari.
Sveinn var skemmtilegur sam-
starfsfélagi með góðan húmor.
Það var aldrei leiðinlegt í kring-
um hann. Að hans mati var illt í
efni ef fólk var húmorslaust – en
húmor hans var ekki á kostnað
neins, heldur sá hann einungis
það skoplega í mannlegu eðli.
Sveinn var mikill heimsborgari
með mörg tungumál á valdi sínu
og skipti áreynslulaust á milli ís-
lensku, sænsku, ensku, þýsku og
frönsku, – og stundum líka
norsku og spænsku – sem kom
sér mjög vel í starfi þar sem koll-
egar voru af mörgu þjóðerni. Eitt
skipti rakst Sveinn á eldri greif-
ynju sem bjó í sama húsi og sendi-
herrabústaðurinn var til húsa.
Greifynjan byrjaði á því að
ávarpa Svein á þýsku og hann
svaraði á þýsku. Þá ávarpaði
greifynjan Svein á frönsku og
hann svaraði á frönsku. Þá greip
greifynjan til ensku og Sveinn
svaraði á ensku. Var samband
greifynjunnar og Sveins ávallt
gott eftir þetta.
Sveinn var herramaður fram í
fingurgóma. Vinnudagurinn var
oft langur og mikið félagslíf sem
Sveinn og Sigga þurftu að sinna,
enda algengt að tryggja hags-
muni lands og þjóðar á jafnt form-
legum fundum að degi, sem í mót-
tökum og öðrum boðum að kvöldi.
Þrátt fyrir annir hafði Sveinn
ávallt auga fyrir hinu skoplega í
lífinu og tók hann sjálfan sig ekki
of hátíðlega – og sjaldan var góð-
ur brandari of oft kveðinn.
Og nú eru þau bæði horfin á
braut. Sveinn veiktist alvarlega
árið 2010, þegar þau voru tiltölu-
lega nýflutt til baka til Íslands, og
náði sér ekki eftir það og Sigga
lést árið 2014. Við heimsóttum
Svein af og til á Sóltúni og þá voru
rifjaðir upp gamlir tímar, gaman-
sögur og brandarar, og Sveinn
mundi eftir þessu öllu og hló með.
Sveinn er einn minnisstæðasti
samstarfsmaður sem við höfum
kynnst og minnumst við hans með
hlýju og þakklæti. Við sendum
fjölskyldu Sveins okkar innileg-
ustu samúðarkveðjur og biðjum
Sveini og Siggu, eiginkonu hans,
Guðs blessunar.
Jóhanna Bryndís
Bjarnadóttir, Finnur
Magnússon.
Félagi okkar og vinur, Sveinn
Björnsson, lést 23. mars sl. eftir
langvinn veikindi. Hann hafði
dvalið á hjúkrunarheimili í tæp-
lega tíu ár eftir heilablóðfall.
Sveinn var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Sigrún Dungal en
seinni kona hans Sigríður Hrafn-
hildur Jónsdóttir. Þær eru báðar
látnar.
Við höfum verið vinir í áratugi
og sumir frá barnsaldri. Í okkar
hópi hafði Sveinn alla tíð sterka
nærveru, einnig eftir að hann
veiktist. Sveinn átti farsælan og
verðskuldaðan feril í utanríkis-
þjónustunni og starfaði m.a. í Par-
ís, Stokkhólmi, Bonn og London,
var sendiherra í Strassborg og
Vín auk þess að gegna starfi
prótókollstjóra í utanríkisráðu-
neytinu og forsetaritara um ára-
bil. Hann naut trausts og velvild-
ar í störfum sínum bæði meðal
samstarfsmanna og erlendra við-
mælenda. Á þeim vettvangi kom
sér vel hans ríka kímnigáfa ásamt
opnu og vinsamlegu fasi.
Í vinahópi nutu kímnigáfa hans
og uppátektir sín sérstaklega vel.
Hann var góður mannþekkjari og
fljótur að átta sig á persónuleik-
um og sérkennum annarra og
gerði stundum að þeim góðlátlegt
grín. Fórum við félagarnir ekki
varhluta af því og úr spunnust
ýmis skopleg atvik. Eins og oft á
við um góða húmorista hlífði hann
ekki sjálfum sér í þeim efnum.
Sveinn var einstaklega
listfengur og unnandi sígildrar
tónlistar og hafði ánægju af að
spila á píanó í frístundum sínum.
Hann hafði yfirgripsmikla þekk-
ingu á verkum klassísku meistar-
anna, sem hann var jafnan vilj-
ugur að deila með öðrum. Haft
var á orði að hann hefði ekki síður
notið sín á þeim vettvangi á lífs-
leiðinni. Heimili Sveins og fjöl-
skyldu hans sem og bústaðir er-
lendis báru merki smekkvísi.
Það var okkur vinum hans sárt
að fylgjast með því þegar Sveinn
fékk alvarlegt heilablóðfall um
mitt ár 2010 þar sem hann lam-
aðist að hluta og missti mál. Þetta
voru erfið ár fyrir góðan dreng en
aldrei missti hann samt húmorinn
eða glaðlega viðmótið, sem hafði
verið hans aðalsmerki alla tíð.
Hann fagnaði þeim, sem heim-
sóttu, ávallt með bros á vör.
Við sendum börnum Sveins,
Önnu Margréti og Henrik Bald-
vin og systrum hans Helgu og
Níní okkar innilegustu samúðar-
kveðjur.
Blessuð sé minning góðs vinar
Hörður H. Bjarnason
Ásgeir Thoroddsen
Eggert Óskarsson
Páll Bragi Kristjónsson
Sigurður G. Thoroddsen
Sverrir Þórhallsson.
Sumir menn eru í mótun alla
ævi. Ekki var það svo um Svein
vin okkar og skólabróður, a.m.k.
ekki er varðar útlit og hátterni.
Strax þegar við hittumst og
kynntumst í fjórða bekk D í
Menntaskólanum í Reykjavík var
hann diplómat. Háttvís var hann
og óvenju fágaður af svo ungum
manni að vera. Óaðfinnanlegur. Í
minnum er haft að mynd sú sem
teiknuð var af honum í
skopmyndabók stúdenta við út-
skrift 1963 hefði getað verið
teiknuð hvenær sem var á lífsferli
hans meðan hann hélt heilsu.
Sveinn var gæddur óvenju fínleg-
um og næmum húmor, sem var
nátengdur stað og stund. Skynj-
aði tilbrigði augnabliksins. Af-
bragðs eftirherma og naut þess
að bregða sér glettinn í hlutverk
Norðmanns eða Spánverja og
leika rullu. Allt var þó hans sprell
flutt af háttvísi og nærgætni og til
þess fallið að efla vináttu.
Í skólanum myndaðist skjótt
vinahópur í kringum Svein. Þá
bjó hann í næsta nágrenni við
Menntaskólann. Nánar tiltekið í
turnherberginu á Galtafelli við
Laufásveg, í turnherberginu þar
sem listmálarinn Muggur bjó
fyrrum. Þar áttum við vinir hans
og skólasystkini margar góðar
stundir. Sveinn var ekki fram-
hleypinn, en bauð ævinlega af sér
góðan þokka og laðaði fólk til sín.
Í fyllingu tímans hóf Sveinn
störf í utanríkisráðuneytinu. Þar
nýttist skaphöfn hans og mann-
kostir með ágætum. Góður vinur
sem gegndi stöðu ráðuneytis-
stjóra í stjórnarráðinu gat þess í
óspurðu að Sveinn hefði borið af í
skjótum og greinargóðum svör-
um við erindum sem utanríkis-
ráðuneytinu bárust. Sveinn
gegndi ýmsum störfum fyrir ut-
anríkisráðuneytið. Hér heima
gegndi hann m.a. stöðu forsetarit-
ara í tíð Vigdísar Finnbogadóttur.
Í því embætti gekk hann í fótspor
föður síns sem var forsetaritari í
tíð afa Sveins, Sveins Björnsson-
ar. Erlendis starfaði Sveinn í
fyrstu í Stokkhólmi, síðan í Bonn
og þá með fyrri konu sinni Sig-
rúnu Dungal.
Síðar varð hann sendiherra í
Strassborg og svo í lok síns ferils í
Vínarborg ásamt með síðari konu
sinni Sigríði Hrafnhildi Jónsdótt-
ur. Minnisstæðar eru heimsóknir
vina og skólasystkina einkum í
Vínarborg, sameiginlegar ferðir í
óperuna, á heurigenkrár og hin
frægu kaffihús borgarinnar.
Í lok embættistíðar sinnar í
Vínarborg fékk Sveinn heilablóð-
fall. Skjót viðbrögð og frábær
meðferð á spítala urðu til þess að
hann náði sér fljótt. Fyrir tíu ár-
um varð hann fyrir áfalli öðru
sinni sem var öllu alvarlegra. Upp
frá því missti Sveinn málið og
varð máttvana öðrum megin lík-
amans. Við þessar aðstæður bjó
Sveinn einn í Sóltúni í Reykjavík.
Nær alltaf tók Sveinn þar á móti
gestum sínum glaður í bragði,
sönglaði þá oft hástöfum og var
kátur. Við ferðalok minnumst við
góðs og vel virts félaga og margra
gleðistunda sem við áttum með
honum og erum þakklát fyrir um
leið og við vottum fjölskyldu hans
samúð okkar.
Með kveðju frá bekkarsystkin-
um í MR,
Sigurður R. Helgason,
Jón Eiríksson.
Sveinn Björnsson, kær vinur
og samstarfsmaður, kvaddi þenn-
an heim 23. mars sl. Við fráfall
hans vakna ljúfar minningar um
skemmtilegar stundir bæði í
starfi og leik. Eðli starfa í utan-
ríkisþjónustu er að menn vinna
saman þótt langt geti verið á milli.
Nokkrum sinnum unnum við
saman í ráðuneytinu og margoft
úti á póstum vegna funda, ráð-
stefna og opinberra heimsókna.
Sveinn var sendiráðsritari í
Stokkhólmi áður en ég flutti
þangað. Var því gott að leita í
smiðju til hans. Sama gilti áður en
við fluttum til Bonn 1989. Við sát-
um saman fundi í London og ég
naut gestrisni Sveins og Sigrúnar
á fallegu heimili þeirra. Við vor-
um gestir með börnum okkar og
sigldum á Þingvallavatni með
þeim og börnunum þeirra. Partíin
við Miklubraut eru ógleymanleg,
ekki síst píanóleikur húsbóndans.
Minnisstæðir eru fundir okkar í
Strassborg. Einnig eru samveru-
stundir í Vínarborg ofarlega í
minni, m.a. á fallegu heimili
þeirra Sigríðar Hrafnhildar.
Þá koma margar heimsóknir
Sveins til okkar upp í hugann. Þar
ber hæst er hann fylgdi Vigdísi
forseta í opinbera heimsókn til
Kína haustið 1995. Sendiráðið í
Peking var opnað í janúar það ár
og ljóst að halda yrði vel á spöð-
unum við að finna húsnæði og
hefja venjulega sendiráðsstarf-
semi, auk þess að koma að und-
irbúningi opinberu heimsóknar-
innar og fjölmennrar íslenskrar
þátttöku í Kvennaráðstefnu SÞ í
Peking. Þá var gott að vita af
Sveini á hinum endanum. Og þeg-
ar til Kína var komið var fagmað-
urinn Sveinn ávallt viðbúinn að
fyrirbyggja hugsanlegar misfell-
ur þannig að enginn tæki eftir.
Hann var sannur diplómat sem
leysti mál svo lítið bar á, án alls
vesens. Ég hef hitt marga erlenda
prótókollsstjóra. Allt hafa það
verið meðal reyndustu diplómata
hvers ríkis. Mér finnst einhvern
veginn að hvergi hafi Sveinn notið
sín eins vel og sem prótókolls-
stjóri og sem forsetaritari. Þar
var sko réttur maður á réttum
stöðum, líflegur, skemmtilegur,
reynslumikill, starfssamur, ljúfur
og frábær starfsfélagi.
Í rúmt ár var Henrik, pabbi
Sveins, yfirmaður minn í Brussel.
Á heimili hans og konu hans Gígju
ríkti heimsborgarabragur, en ís-
lensk menning höfð í hávegum.
Þau hjónin voru einstakir fulltrú-
ar þjóðarinnar víða erlendis.
Gígja var listakona, spilaði bæði á
fiðlu og píanó, og saman áttu þau
ótrúlega kímnigáfu. Ýmsir eigin-
leikar Henriks og Gígju endur-
spegluðust í Sveini alla tíð.
Ógleymanlegar stundir eigum við
Sveinn Björnsson
Sálm. 86.11
biblian.is
Vísa mér veg þinn,
Drottinn, að ég
gangi í sannleika
þínum, gef mér
heilt hjarta, að ég
tigni nafn þitt.
Útfararþjónusta
& lögfræðiþjónusta
Við önnumst alla þætti undirbúnings og fram-
kvæmd útfarar ásamt vinnu við dánarbússkiptin.
Við þjónum með virðingu og umhyggju að
leiðarljósi og af faglegum metnaði.
Emilía Jónsdóttir,
félagsráðgjafi
Við erum til staðar
þegar þú þarft á
okkur að halda
Vesturhlíð 2, Fossvogi | Sími 551 1266 | útför.is
Með kærleik og virðingu
Útfararstofa Kirkjugarðanna