Morgunblaðið - 28.04.2020, Blaðsíða 17

Hinn 28. apríl 1930
stóðu 100 konur að því
að stofna Slysavarna-
deild kvenna í Reykja-
vík. Deildin var fyrsta
kvennadeildin undir þá
tiltölulega nýstofnuðu
Slysavarnafélagi Ís-
lands. Reykjavík-
urdeildin, sem í dag
fagnar 90 ára afmæli,
var stofnuð fyrir til-
stuðlan frú Guðrúnar
Jónasson en hún var jafnframt fyrsti
formaður deildarinnar. Á stofnfund-
inum sagði frú Guðrún: „Þar sem konur
starfa í almennum félagsskap eru þær
oft óþarflega hlédrægar, en þegar þær
bera alla ábyrgð sjálfar verður árang-
urinn tvímælalaust bestur. Þá leggja
þær hiklaust fram krafta sína og stuðla
að því allar í sameiningu að þoka áfram
þeim málum sem þær hafa tekið upp á
arma sína.“
Stofnendur slysavarnadeilda um
landið, eiginkonur, mæður og dætur
sjómanna, unnu þrotlaust að því að
tryggja öryggi sinna manna. Ótrúlegur
árangur hefur náðst á sl. 90 árum hvað
varðar öryggi sjófarenda. Í dag þykir
það sjálfsagt mál að þeir sem starfa á
hafi úti sæki öryggisnámskeið hjá
Björgunarskóla sjómanna.
Frumkvöðlarnir í slysavarnastarfi á
Íslandi mundu svo sannarlega gleðjast
yfir þeirri staðreynd að enginn hefur
farist á sjó undanfarin þrjú ár.
Margt hefur breyst á 90 árum; fyrstu
áratugir í starfi deildarinnar snerust
fyrst og fremst um öryggi sjómanna
eins og áður sagði. Með breyttum tím-
um hafa slysavarnir beinst í aðrar áttir,
svo sem að öryggi barna, eldri borgara,
ferðamanna og í umferðinni. Þar að
auki hafa flestar fjáraflanir deild-
arinnar snúið að því að styðja við starf-
semi og þá fyrst og fremst tækjakaup
björgunarsveita. Níutíu ár eru langur
tími í starfi frjálsra félagasamtaka.
Nauðsynlegt er að félög endurnýi sig
og aðlagist breyttum tímum. Þá hefur
líka orðið sú breyting á konum að þær
eru ekki eins hlédrægar og þær voru í
félagsskap karla árið
1930. Því þótti ástæða til
þess að opna starf slysa-
varnadeilda fyrir öllum. Í
dag störfum við undir
nafni Slysavarnadeild-
arinnar í Reykjavík
(SVDR). Allir sem hafa
áhuga á því að leggja sitt
af mörkum til öruggara
umhverfis eru velkomnir
til starfa í slysavarna-
deildinni í Reykjavík.
Níutíu árunum er
fagnað á skrítnum tím-
um þar sem ósýnilegur óvinur herjar á
samfélagið og því munum við eins og
allir aðrir þurfa að slá veisluhöldum á
frest. Engu að síður langar okkur að
hvetja allan almenning til að horfa í
kringum sig á gönguferðum sínum, í
tveggja metra fjarlægð, og senda okk-
ur ábendingar um slysagildrur í nær-
umhverfinu. Því rétt eins og við erum
öll sóttvarnir getum við öll verið slysa-
varnir. Með hækkandi sól ætlar SVDR
að standa fyrir skipulögðum göngu-
ferðum um hverfi borgarinnar með til-
liti til þess sem má laga, til að gera um-
hverfi okkar öruggara. Ábendingar
má senda deildinni á heimasíðu henn-
ar, www.slysavarnadeild.is.
Við þökkum öðrum slysavarnadeild-
um og björgunarsveitum samstarfið
undanfarin 90 ár og hlökkum til áfram-
haldandi samstarfs því þótt árangri
hafi verið náð á ýmsum sviðum mæt-
um við sífellt nýjum áskorunum. Síðast
en ekki síst viljum við þakka öllum
þeim fyrirtækjum og einstaklingum
sem hafa stutt við deildina frá upphafi.
Slysavarnir í 90 ár
Eftir Eddu Gerði
Guðmundsdóttur
Edda Gerður
Guðmundsdóttir
» SVDR fagnar nú 90
ára starfi. Af því til-
efni hvetjum við al-
menning til að hafa aug-
un opin fyrir hugsan-
legum slysagildrum í
umhverfinu.
Höfundur er formaður SVDR.
slysavarnadeild@slysavarnadeild.is
UMRÆÐAN 17
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 2020
SÉRBLAÐ
–– Meira fyrir lesendur
NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR:
Katrín Theódórsdóttir
Sími: 569 1105 kata@mbl.is
Heimili&
hönnun
fylgir Morgunblaðinu föstudaginn 8. maí
Skoðuð verða húsgögn og innréttingar,
skrautmunir og fylgihlutir fyrir heimilið,
litir og lýsing ásamt mörgu öðru.
PÖNTUN AUGLÝSINGA:
Til mánudagins 4. maí
Á meðan ég sat í 14
daga sóttkví í kjall-
aranum heima hjá mér
í Varkiza á Grikklandi
datt mér í hug að
skrifa smá pistil um
reynslu mína af
kórónuvírusnum hér í
þessu fallega landi
sem fær því miður allt
of oft neikvæða um-
fjöllun í fjölmiðlum á
Íslandi.
Ég kom heim til Grikklands hinn
21. mars eftir vikuheimsókn hjá
foreldrum mínum á Íslandi. Ég ætl-
aði að vera lengur, en þurfti að
rjúka heim vegna þess að allar leið-
ir voru að lokast. Flaug í gegnum
London og var skikkuð í sóttkví þar
sem ég varð að fara eftir ströngum
reglum, m.a. gat ég ekki farið út í
garð nema ég færi aðra útgönguleið
en hinir á heimilinu, maturinn var
settur fyrir utan dyrnar hjá mér og
sá sem fór út með ruslið frá mér
varð að vera með hanska og grímu.
Ég mátti ekki fara út að ganga, en
hafði sem betur fer garðinn þar
sem ég gat aðeins teygt úr mér og
farið í smá leikfimi. Yfirvöld tékka
nefnilega á fólki sem er í sóttkví í
Grikklandi og allir verða að hlíta
settum reglum. Þeir sem ekki gera
það verða að borga háar sektir.
En af hverju er ég að segja ykk-
ur frá þessu? Ef satt skal segja þá
er það vegna þess að ég hélt ég
þekkti grísku þjóðarsálina, enda
búin að búa hér í 38 ár. Þessa þjóð
sem er þekkt fyrir lífsgleði, gest-
risni, félagslyndi, en líka óhlýðni,
leti (sem er algjör mýta) og til-
hneigingu til að beygja reglur og
lög, eða bara að fara alls ekki eftir
þeim. Þeir voru t.d. langsíðasta
þjóðin í Evrópu, ef ekki öllum
heiminum, til þess að gangast undir
og fara eftir lögum um tóbaks-
varnir. Mótorhjólafólk setur sjaldan
á sig hjálm, sérstaklega á sumrin,
og það má segja að bílbelti séu ekki
þau vinsælustu, hvað þá að þeir
sem að sitja í aftursætinu setji þau
nokkurn tímann á sig. Þeir eru líka
þekktir fyrir skattsvik, en eru svo
sem ekki einir um þá iðju hérna
suður við Miðjarðarhafið.
En þessi ótrúlega
þjóð kemur alltaf á
óvart og í þessu tilfelli
vegna þess hve alvar-
lega þeir taka kór-
ónuveiruna. Rík-
isstjórnin tók mjög
fljótt við sér. Innan tíu
daga frá fyrsta tilfell-
inu var búið að setja
samkomubann og loka
skólum og verslunum.
Herferð fór af stað í
sjónvarpi, útvarpi og
öðrum fjölmiðlum.
Forsætisráðherrann
talaði annan hvern dag í sjónvarp-
inu um veiruna og hvernig ætti að
umgangast hana.
Almannavarnir voru settar í
gang og ég hélt ég myndi fá hjarta-
áfall þegar síminn minn fór að
öskra eitt kvöldið með almanna-
varnatilkynningu um að halda sig
heima.
Hér var því öllu lokað mjög
snemma og frá og með mánudeg-
inum 23. mars var sett á út-
göngubann og flugbann er í gildi.
Afleiðingar þessara aðgerða virð-
ast vera að borga sig. Í Grikklandi
hinn 21. apríl, þegar þetta er skrif-
að, er 2.401 sýktur og 121 látinn í
11 milljóna manna landi. Til saman-
burðar má taka Svíþjóð, sem telur
u.þ.b. sama íbúafjölda en hefur lítið
gert til að verja almenning fyrir
vírusnum. Þar eru 15.332 sýktir og
1.765 dauðsföll þegar þetta er skrif-
að.
Grikkland, eins og Ísland, fylgir
ekki sömu kúrfu og önnur lönd í
Evrópu og sóttvarnalæknirinn okk-
ar hann dr. Tsiodras (okkar Þór-
ólfur), sem upplýsir alþjóð á hverj-
um degi, er mjög ánægður með það
hvað almenningur hlustar vel á og
hlýðir aðgerðum ríkisstjórnarinnar.
Grikkland hefur einnig fengið lof
frá öðrum löndum í Evrópu og frá
löndum í Asíu fyrir snögga ákvarð-
anatöku og hlýðni almennings í
landinu.
En hvernig stendur á því að
þessi „óhlýðna þjóð“ sneri al-
gjörlega við blaðinu í stríðinu við
kórónuveiruna? Gárungar í landinu
hafa gengið svo langt að segja að
nú hegði Grikkir sér eins og Evr-
ópumenn og Evrópumenn hegði sér
eins og Grikkir. Það verður að taka
fram að þegar talað er um Evrópu
eru Grikkir alltaf að meina löndin
fyrir norðan Frakkland.
Grikkir elska að vera úti enda
býður veðrið upp á það. Þeir elska
að spjalla saman um lífið og til-
veruna yfir kaffibolla eða ouzo enda
miklir heimspekingar enn þann dag
í dag. Þeir eru mikið fjölskyldufólk
og stórfjölskyldan safnast oft sam-
an. Þeir elska að gantast, að
syngja, spila og dansa saman, alltaf
saman.
En núna eru fjölskyldurnar
sundraðar, ömmur og afar og
barnabörn fá ekki að hittast, vinir
safnast ekki saman. Hinn 25. mars
var þjóðhátíðardagur Grikklands og
í venjulegu ári hefði fólk streymt út
til að fara í kirkju og horfa á skrúð-
göngur, en á þjóðhátíðinni sást ekki
sála á götum úti í öllu landinu.
Grikkir eru því ekki eins
„óhlýðnir“ og látið er liggja að. Í
grísku er orð sem er ekki auðvelt
að þýða. Þetta orð er „filotimo“ og
besta þýðingin á því að mínu mati
er „virðing fyrir náunganum“.
Í þessu orði felst virðing fyrir
foreldrum, ömmum og öfum, börn-
um og yfirhöfuð öllum þeim sem
eru minni máttar. Grikkir eru aldir
upp með „filotimo“ og það er þess
vegna sem þeir hlýða núna í einu
og öllu fyrirskipunum ríkisstjórn-
arinnar. Þeir passa upp á sig og
sína, en líka þjóðina í heild. Þeir
standa saman á erfiðum tímum.
Það hefur sýnt sig í sögu Grikkja
að sameinaðir standa þeir en
sundraðir falla þeir. Nútíminn hef-
ur verið þeim erfiður, en þraut-
seigja og þolinmæði hafa einkennt
þá í áratugi. Það er í frásögur fær-
andi og verðugt efni í annan pistil.
Grikkir og kórónan
Eftir Þóru Björk
Valsteinsdóttur »Hér er fjallað um
Grikkland nútímans
og gríska þjóðarsál. Við-
brögð Grikkja við kór-
ónuveirunni en einnig
um þau áföll sem gríska
þjóðin hefur þurft að
takast á við á 21. öldinni.
Þóra Björk
Valsteinsdóttir
Höfundur er sagnfræðingur og
leiðsögukona.
Flest reykingafólk
vill hætta að reykja og
það á ekki síst við um
fólk sem greinst hefur
með alvarlega sjúk-
dóma eins og krabba-
mein, lungnasjúkdóma
eða hjarta- og æða-
sjúkdóma. En það get-
ur verið býsna erfitt
að takast á við nikótín-
fíknina við slíkar að-
stæður.
Kvíði
Það er fátt jafn kvíðvænlegt og
það að greinast með krabbamein.
Streita og kvíði eru helstu orsakir
þess að reykingafólk byrjar aftur að
reykja eftir að hafa gert tilraun til að
hætta. Reykingafólk sem greinist
með krabbamein er því í mjög erfiðri
stöðu og margir þurfa sérhæfðan
stuðning til að hætta að reykja.
Aðrir sjúkdómar
Þótt Krabbameinsfélagið beini
stuðningi sérstaklega að þeim sem
greinst hafa með krabbamein og að-
standendum þeirra, þá getur úrræð-
ið líka nýst fólki með aðra alvarlega
sjúkdóma. Við sinnum öllum sem
leita til okkar vegna stuðnings til að
hætta að reykja.
Stuðningur
Hjá Krabbameins-
félaginu búum við yfir
miklum reynslusjóði
varðandi stuðning til
reykleysis. Það er engin
ein rétt leið til að hætta
að reykja. Það er verk-
efni þar sem hver og einn
verður að finna sína eigin
leið. Við getum aðstoðað
þig í því verkefni og stutt
þig til að komast gegnum
erfið tímabil. Við vinnum náið með öðr-
um sérfræðingum í reykleysismeðferð
og hjálpum þér til að finna þann stuðn-
ing sem er fyrir hendi í þinni heima-
byggð. Allur stuðningur sem Krabba-
meinsfélagið veitir er skjólstæðingum
að kostnaðarlausu. Starfsfólk Ráðgjaf-
arþjónustu Krabbameinsfélagsins er í
síma 800-4040. Við stöndum með þér.
Eftir Ásgeir R.
Helgason
Ásgeir R Helgason
»Reykingafólk sem
greinist með
krabbamein er í erfiðri
stöðu og margir þurfa
sérhæfðan stuðning til
að hætta að reykja.
Höfundur er dósent í sálfræði og sér-
fræðingur hjá Krabbameinsfélaginu.
asgeir@krabb.is
Stuðningur til
reykleysis fyrir fólk
með krabbamein