Morgunblaðið - 28.04.2020, Blaðsíða 10

10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 28. APRÍL 2020
Draghálsi 14 -16 · Sími 4 12 12 00 · www.isleifur.is
Þú finnur
gæðin!
Skoðaðu úrvalið
í netverslun
isleifur.is
Sigtryggur Sigtryggsson
sisi@mbl.is
Varðskipið Þór kom til hafnar í
Reykjavík í gærmorgun eftir fimm
vikna gæsluferð. Til að tryggja að
Landhelgis-
gæslan gæti
haldið úti öflugu
viðbragði á haf-
inu umhverfis Ís-
land, miðað við
þær sóttvarna-
ráðstafanir sem
nauðsynlegar
eru, voru ferðir
varðskipanna
lengdar. Þór og
Týr eru nú fimm vikur í senn á sjó í
stað þriggja eins og venjulegt er.
Týr lagði af stað í fimm vikna eftir-
litsferð 15. apríl sl. og er nú staddur
við Vestfirði.
Halldór B. Nellett var skipherra í
þessum túr Þórs. Hann hefur verið
á varðskipunum nær óslitið í 48 ár
og Halldór segir túrinn hafa verið
mjög sérstakan. Í fyrsta lagi hafi
þetta verið lengsta úthald sem hann
hafi farið í á varðskipi á Íslands-
miðum og í öðru lagi hafi varð-
skipsmenn ekki mátt hafa neitt
samneyti við fólk í landi vegna veir-
unnar sem herjað hefur á lands-
menn.
Fyrstu fjórar vikurnar fóru varð-
skipsmenn bara einu sinni í land.
Það var á Siglunesi, þar sem þeir
hittu ekki nokkurn mann. Voru
menn fegnir að komast aðeins frá
borði og liðka sig. „Það var engin
áhætta tekin því við erum hluti af
viðbragðsteyminu á Íslandi. Ef smit
kæmi upp um borð væri skipið þar
með úr leik,“ segir Halldór, og bæt-
ir við að svona ástand hafi hann
aldrei upplifað áður.
Margt hefur drifið á daga varð-
skipsmanna í þessari löngu ferð,
eins og lesa má í fréttum á heima-
síðu Landhelgisgæslunnar. Má þar
nefna að Þór var sendur til að
kanna hafís undan Vestfjörðum,
skipið fjarlægði hvalshræ við Þórs-
höfn og varðskipsmenn björguðu
hval sem var fastur í veiðarfærum
fiskibáts suður af Langanesi. Þá má
nefna að haldin var fallbyssuæfing
norðvestur af Straumnesi svo við-
halda mætti kunnáttu áhafnarinnar
í fallbyssufræðum.
Loks nefnir Halldór að ný aðferð
hafi verið prófuð í fyrsta skipti,
fjareftirlit með grásleppubátum.
Siglt var með léttabáti upp að 19
slíkum bátum og skoðað hvort allt
væri ekki í lagi en ekki farið um
borð. „Þarna var tveggja metra
reglan höfð í heiðri,“ segir hann.
Halldór kvaðst feginn að vetur-
inn væri liðinn og komið sumar.
„Þetta er einhver leiðinlegasti vet-
ur sem ég hef upplifað á varðskip-
unum. Sífelldar brælur og tíð óveð-
ur í allan vetur.“
Ákvörðunin um aukna viðveru
varðskipanna á Íslandsmiðum,
vegna þess ástands sem nú ríkir,
var tekin í samráði við áhafnir skip-
anna. Mikill skilningur var hjá
áhöfnunum á mikilvægi þess að
lengja ferðir skipanna og voru allir
tilbúnir til að leggja sitt af mörkum
svo vel mætti fara. Landhelgis-
gæslan er afar þakklát áhöfnunum
fyrir fórnfýsina, segir í frétt á
heimasíðu Gæslunnar.
Ljósmynd/Bjarki Björgólfsson
Heimsókn Þór var fyrir helgina siglt inn til Vopnafjarðar, en þangað hafði skipið ekki komið áður. Þetta var æfing
en ekki var hægt að leggjast að bryggju vegna veirunnar. Að ósk skólabarna á staðnum var skipsflautan þeytt.
Varðskipsmenn
máttu engan hitta
 Óvenjulegt úthald að öllu leyti segir skipherrann á Þór
Halldór B. Nellett
Engar kröfugöngur verða 1. maí á
vegum verkalýðshreyfingarinnar
hér á landi. Hefur það ekki gerst
síðan 1923, eða í 97 ár. Við þessu er
brugðist með útsendingu frá sér-
stakri samkomu sem flutt verður í
Hörpu að kvöldi 1. maí og sjón-
varpað á RÚV kl. 19:40. Meðal lista-
manna sem koma fram eru Ragn-
heiður Gröndal, Bubbi Morthens,
Amabadama, Jói P og Króli, KK,
Ellen Kristjáns og Auður, Jakob
Birgisson uppistandari, KK og
Lúðrasveit verkalýðsins.
Hægt verður að búa til sitt eigið
kröfuspjald og birta mynd á Face-
book eða öðrum miðlum.
Morgunblaðið/Hari
Engin kröfuganga í
fyrsta sinn í 97 ár
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
Valkvæðar skurðaðgerðir verða
leyfðar frá 4. maí. Þeim var frestað
tímabundið frá 23. mars vegna kór-
ónuveirufaraldursins og átti frestun-
in fyrst að gilda til 31. maí. Nú hefur
hægt svo á faraldrinum að hægt er
að hefja aðgerðirnar á ný.
Morgunblaðið spurði heilbrigðis-
ráðuneytið hvort eitthvað hefði verið
rætt eða ákveðið um það að semja
við Klíníkina um liðskiptaaðgerðir
a.m.k. á meðan þetta ástand varir?
Svar ráðuneytisins er svohljóðandi:
„Ekki hefur verið rætt sérstak-
lega um að semja við einkaaðila um
framkvæmd liðskiptaaðgerða, þegar
valkvæðar aðgerðir verða mögu-
legar aftur 4. maí. Aftur á móti verð-
ur það hluti af þeim fjölmörgu verk-
efnum sem heilbrigðiskerfið mun
óhjákvæmilega fást við á komandi
vikum og mánuðum að vinna á bið-
listum eftir ýmsum aðgerðum sem
ekki hefur verið hægt að sinna vegna
Covid-faraldursins.“
Réttur sjúklinga að fá aðgerð
Hjálmar Þorsteinsson, bæklunar-
skurðlæknir og framkvæmdastjóri
Klíníkurinnar í Ármúla, sagði að
sjúklingar ættu rétt á að fara í að-
gerð annars staðar hefðu þeir þurft
að bíða eftir aðgerð í meira en 90
daga. Það er í samræmi við svo-
nefnda biðtímareglugerð sem er
samevrópsk og hefur gilt hér frá
2012.
„Ég hef beint spurningu til
Sjúkratrygginga um hvernig þeir
hugsi sér að leysa það mál,“ sagði
Hjálmar. „Það sem er merkilegt við
afstöðu íslenskra heilbrigðisyfir-
valda er að skapa ekki sömu réttindi
innanlands og gilda utanlands.“
Hann sagði að frá því að biðtíma-
reglugerðin tók gildi hér á landi
hefðu íslenskir sjúklingar sem virkj-
uðu þennan rétt þurft að fara utan í
aðgerð. „Engin lönd taka nú við
sjúklingum, sem ekki eru búsettir í
landinu, í valkvæðar aðgerðir. Þessi
réttindi sjúklinga eru því í raun og
veru horfin. Þá er mjög sérstakt ef
ekki á að skapa leið fyrir sjúklinginn
innanlands, sérstaklega þegar að-
staðan er fyrir hendi,“ sagði Hjálm-
ar. Hann sagði að aðstaða væri í
Klíníkinni til að gera t.d. liðskipta-
aðgerðir. „Það stendur á Sjúkra-
tryggingum að opna þá leið, þó að
það sé ekki nema tímabundið.“
Hjálmar kvaðst telja að ef ekki
yrði opnað á framkvæmd slíkra að-
gerða utan ríkisspítalanna hér þyrfti
að ógilda biðtímareglugerðina. Það
gæti orðið erfitt vegna þess að hún
er samevrópsk og gildir á Evrópska
efnahagssvæðinu. „Það yrði þó
skárra en að fara þannig með al-
mannafé að senda fólk utan í aðgerð-
ir sem eru dýrari og valda líka meira
álagi á sjúklinginn en ef þær væru
gerðar hér á landi.“
Lokað á skurð-
aðgerðir úti
 Réttindi sjúklinga horfin  Ekki hef-
ur verið rætt um að semja við einkaaðila
Morgunblaðið/RAX
Klíníkin Þar er aðstaða til að gera
ýmsar valkvæðar skurðaðgerðir.
Leitarstöð Krabbameinsfélagsins
verður opnuð að nýju hinn 4. maí
eftir tímabundið hlé sem gert var á
brjósta- og leghálsskimunum hinn
24. mars í samræmi við fyrirmæli
Landlæknis vegna kórónuveiru-
faraldursins. Opnunin er með fyrir-
vara um að faraldurinn blossi ekki
upp aftur.
Búið er að opna fyrir tímabók-
anir og eru konur sem fengið hafa
boðsbréf frá leitarstöðinni hvattar
til að bóka tíma sem fyrst.
Konur eru beðnar að athuga
eftirfarandi: Koma á þeim tíma sem
þær hafa bókað, ekki of snemma og
ekki of seint. Koma ekki í fylgd með
öðrum inn á leitarstöðina, þurfi
þær aðstoð eru þær beðnar að hafa
samband við leitarstöðina í síma
540-1919. Bíða með að koma hafi
þær flensulík einkenni.
Auk þess eru allir sem koma í
leitarstöðina beðnir að sýna þol-
inmæði og tillitssemi svo unnt sé að
fylgja þessum fyrirmælum.
Skimanir aftur hjá Krabbameinsfélaginu