Fréttablaðið - 27.08.2020, Blaðsíða 14

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Jóhanna Helga Viðarsdóttir RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb@frettabladid.is

Hver og einn
Íslendingur
stendur, og
mun standa, í
þakkarskuld
við þá ein-
staklinga sem
svo snöfur-
mannlega
brugðust við
og björguðu
náttúru-
perlum.

Meðan
markmiðin
eru óljós og
stefnan óviss,
eru engar
líkur á að
fólkið í
landinu taki
á veirunni
skæðu með
nægilega
afgerandi
hætti.
Það er verulega hollt að rifja upp atburði fortíðar því yfirleitt má sitthvað læra af þeim. Eina slíka mikilvæga kennslu-stund fengu landsmenn á dögunum þegar fjölmiðlar minntust þess að í ár er hálf öld síðan bændur í Suður-Þingeyjarsýslu
sprengdu upp stíflu í Laxá við Mývatn til að koma í
veg fyrir virkjanaáform á svæðinu. Með gjörð sinni
tókst þeim að forða eyðileggingu Laxár og Mývatns.
Hver og einn Íslendingur stendur, og mun standa,
í þakkarskuld við þá einstaklinga sem svo snöfur-
mannlega brugðust við og björguðu náttúruperlum.
Það hefði orðið eilífur skammarblettur á íslenskri
þjóðarsál ef þessum miklu náttúrugersemum hefði
á sínum tíma verið fórnað. Reyndar er umhugsunar-
efni hvernig hvarflað gat að nokkrum manni að
ákjósanlegt og viturlegt væri að virkja á þessum stað.
Hugmyndin er beinlínis óhugguleg og lýsir brengl-
uðu verðmætamati. Samt var mönnum sem þetta
vildu gera rammasta alvara. Sjálfsagt hafa gróðasjón-
armið afvegaleitt þá illilega. Slíkt er alltaf að gerast
og er stundum kallað „raunsætt mat“. Samkvæmt því
mati hefur undurfögur náttúra ekkert gildi í sjálfu
sér, til að vera einhvers virði þarf hún að skila gróða
og helst mjög miklum.
Ef ekki væri fyrir bændurna hugumstóru í Þing-
eyjarsýslu árið 1970 hefðu virkjanasinnarnir gráðugu
komist upp með skelfileg áform sín. Kynslóðir hefðu
þá furðu lostnar og daprar spurt afar eðlilegrar
spurningar: „Af hverju var enginn sem kom í veg
fyrir þessa eyðileggingu?“ Blessunarlega þarf ekki
að spyrja, því þjóðin átti fólk sem stóð ekki þegjandi
hjá. Ekki fengu bændur fálkaorðuna frá forsetanum
fyrir að hafa komið í veg fyrir eyðingu ómetanlegra
náttúrugersema, heldur voru margir í þeirra hópi
ákærðir fyrir verknaðinn. Talið var að um svívirði-
legt skemmdarverk væri að ræða, meðan raunin var
sú að verið var að bjarga ómetanlegum gersemum.
Vissulega var það gert á harkalegan hátt, en tilefnið
kallaði beinlínis á það.
Hinn ágæti umhverfisráðherra þjóðarinnar,
Guðmundur Ingi Guðbrandsson, sagði í fréttatíma
á dögunum að þetta frumkvæði bændanna væri
„kraftaverk í íslenskri náttúruvernd“. Þetta krafta-
verk hefur reglulega verið rifjað upp og um það
var gerð heimildamynd fyrir nokkrum árum og sú
mynd, Hvellur, er ekki einnota, hún mun verða sýnd
hvað eftir annað í framtíðinni. Engin hætta virðist
á að þessi sprenging gleymist. Hún var mikilvægt
viðbragð við framkvæmdum sem hefðu verið eilíf
þjóðarskömm.
Um allan heim hefur vakning orðið í umhverfis-
málum á síðustu árum og mátti ekki seinna verða,
enda er mannkynið, í óstjórnlegri græðgi sinni,
komið vel á veg með að eyða náttúrunni. Þótt ekkert
bendi sérstaklega til að jafn skelfileg hugmynd og sú
að virkja Mývatns- og Laxársvæðið eigi eftir að skjóta
upp kollinum hér á landi, þá verður þjóðin samt að
halda vöku sinni. Sagan á alltaf á hættu að endurtaka
sig og vondar hugmyndir ganga því miður of oft í
endurnýjun lífdaga.
Sprengingin
Að mörgu leyti var COVID-tímabilið í vor ekki slæmt. Krakkarnir voru passlega mikið í skól-anum, sluppu úr hinni grimmu rútínu hvers-
dagsins og fjarvinna er ágæt. Ekki sakaði að við tók
nánast veirufrítt sumar og veðrið með skásta móti,
þótt minni fjölskyldu hafi tekist að elta vonda veðrið í
sumarfríinu, þótt það hafi alls ekki verið markmiðið.
Ég bý við viss forréttindi. Vinn hjá opinberum aðilum,
sveitarfélagi og ríkinu, og er á þeim aldri að flest er á
auðum sjó. Þá er ég á neytendahlið ferðaþjónustunnar
og enginn myndi greiða mér fyrir söng eða leik.
Þannig er það ekki með stóran hluta þjóðarinnar.
Fólk í ölduróti má ekki við miklu. Hvort sem það er
í hinum harða heimi rekstrar eða lista – eða býr við
félags- eða efnahagslega óvissu. Fyrirtæki lifa ekki
lengi tekjulaus og flestar fjölskyldur lifa frá visa-
reikningi til visa-reiknings.
Önnur bylgja COVID (fell ekki í þann bjartsýnis-
pytt að kalla hana seinni bylgjuna) kom flatt upp á
Íslendinga. Jafnt almenning og stjórnvöld. Viðbrögð
stjórnvalda voru í það minnsta fálmkennd. Landinu
var lokað og strangar reglur settar með stífum sektar-
ákvæðum. Frá upphafi hefur verið ljóst að veiran
skæða myndi ekki fara í sumarfrí eða yfirgefa landið
með farfuglunum. Í upphafi var stefnan að „fletja
kúrfuna“ til að heilbrigðiskerfið réði við álagið. Þegar
þetta er skrifað er einn á sjúkrahúsi, svo að ekki er það
vandamálið. Hver er stefnan núna?
Hvert er planið sem ríkisstjórnin og starfsmenn
ráðuneyta hljóta að hafa unnið að í allt sumar? Hvert
er markmiðið? Á hvaða gögnum er núverandi stefna
byggð? Má maður fara að sjá Gróttu spila í haust?
Verður hægt að halda fermingarveislu? Munu ferða-
menn geta komið til landsins og getur GusGus spilað í
Hörpu í nóvember? Og ef ekki, hvers vegna?
Meðan markmiðin eru óljós og stefnan óviss eru
engar líkur á að fólkið í landinu taki á veirunni skæðu
með nægilega afgerandi hætti. Óvissan sem þetta
skapar kemur illa við fólk, verst þó við þá sem þessa
dagana kveðja vinnufélaga og horfa fram á atvinnu-
leysi í vetur.
Hver er stefnan?
Karl Pétur
Jónsson
bæjarfulltrúi
Sjálfstæðis-
flokksins á
Seltjarnarnesi
Grátandi Geysir
Hlutfall Íslendinga sem eru
jákvæðir í garð erlendra
ferðamanna hefur rokið upp
samkvæmt nýrri könnun. Eins
og einhverjir hafa tekið eftir þá
er ansi lítið af erlendum ferða-
mönnum á Íslandi um þessar
mundir. Lundarnir, bæði í
Dyrhólaey og Laugavegi, safna
ryki. Gullfoss er orðinn að
lækjarsprænu. Geysir grætur
sig í svefn á hverri nóttu.
Er það nú orðið gleðiefni
þegar það sést í vindjakka og
gönguskó í miðbænum. Þá
hafa garðar á landsbyggðinni
aldrei verið jafn hreinir. Eins
og segir í kvæðinu: Enginn veit
hvað átt hefur fyrr en misst
hefur.
Mjólkurbikar reiðinnar
Páll Magnússon þingmaður
náði að kæfa næsta stórmál í
fæðingu með því að játa allt á
sig og biðjast ekki afsökunar.
Var honum gefið að sök að
hafa verið með dónaskap í
stúku á leik ÍBV og Fram. Hellti
hann þar úr Mjólkurbikar reiði
sinnar yfir dómgæslunni. Í
stað þess að bíða eftir að málið
yndi upp á sig og tala í yfirlýs-
ingum á samfélagsmiðlum, þá
sagði Páll stoltur að hann horfi
einfaldlega á leiki með meiri
ástríðu en yfirvegun. Það sé í
lagi að hans mati og öllum ætti
að vera sama. Það gætu margir
kollegar hans lært af Páli.
arib@frettabladid.is
HAFÐU FJÖLPÓSTINN
ÞINN Í FRÉTTABLAÐINU
– MEST LESNA DAGBLAÐ LANDSINS
Auglýsingaefnið lendir á eldhúsborðinu þegar
blaðið er opnað!
Íslendingar lesa Fréttablaðið
daglega að meðaltali.*
Kannaðu dreiileiðir og verð í síma 550 5050
eða sendu tölvupóst á orn@frettabladid.is.
Útvegum einnig hagstæð verð í prentun.
93.000
*Prentmæling Gallup, 12 - 80 ára, okt. - des. 2019.
Mannnöldatölur Hagstofu Íslands 2019
2 7 . Á G Ú S T 2 0 2 0 F I M M T U D A G U R14 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN