Dagblaðið Vísir - DV - 09.10.2020, Blaðsíða 11

áhugasvið séu mannréttinda-
málin fæst ég líka við önnur
verkefni.“
Claudia segir erfitt að velja
einstaka mál sem hún sé
stoltust af. „Málefni flótta-
manna varða líf og dauða
umsækjenda um alþjóðlega
vernd. Það getur verið erfitt
að vinna í lagaumhverfi þar
sem stundum virðist skorta
á mannúðina. Fyrir mér eru
þetta ekki bara verkefni
heldur er það mitt hlutverk
að reyna að bjarga lífi fólks.
Að senda einstaklinga héðan
og út í óvissuna getur haft
óafturkræfar afleiðingar og
það tekur á þegar það gerist.“
Afturför en ekki framför
Hún segir Ísland eiga langt í
land þegar kemur að móttöku
og málsmeðferð flóttamanna
og hælisleitenda þó ýmsar
réttarbætur hafi átt sér stað
í málaflokknum. „Frá mínu
sjónarhorni hefur hér frekar
orðið afturför en framför
síðastliðna mánuði. Við erum
að sjá harðari stefnu í útlend-
inga- og flóttamannamálum
sem endurspeglast í þeirri
málsmeðferð sem umsækj-
endur um alþjóðlega vernd fá
hjá íslenskum stjórnvöldum.
Lagasetning hefur miðast við
að herða stefnuna.“
Árið 2015 gerði innanríkis-
ráðuneytið, nú dómsmálaráðu-
neytið, samning við Rauða
krossinn um að hann myndi
taka að sér réttargæslu fyrir
umsækjendur um alþjóðlega
vernd.
„Með þessari breytingu gátu
þessir einstaklingar ekki valið
sér lögmann heldur þurfa þeir
að fá lögmanni úthlutað af
Rauða krossinum. Ég er síður
en svo að gagnrýna þá lög-
fræðinga sem þar starfa, þeir
eru að gera góða hluti undir
mjög ströngum skilyrðum,
sérstaklega þegar horft er til
eðlis samtakanna.
Með þessari breytingu verð-
ur hins vegar samþjöppun á
þekkingu og málaflokkurinn
er afmarkaður á ákveðnum
stað. Umræða um málin verð-
ur einnig minni í samfélaginu
og almenningur verr upplýst-
ur um þá málsmeðferð sem
umsækjendur um alþjóðlega
vernd fá. Það er síðan bara eitt
og eitt mál sem fjallað er um
í fjölmiðlum, þegar samtök á
borð við No Borders, Solaris
og fleiri hafa látið til sín taka.“
Hún bendir á að það sé
engin gróðastarfsemi að veita
flóttamönnum og hælisleit-
endum þjónustu. „Við hjá Rétti
höfum verið að taka þessi mál
annaðhvort alveg pro bono
eða að hluta til,“ segir hún og
á þar við að þau taki gjarnan
að sér slík mál án þess að
þiggja greiðslu fyrir. „Þetta
er hluti af stefnu okkar um
samfélagslega ábyrgð auk
þess sem Réttur vinnur að
heimsmarkmiðum Sameinuðu
þjóðanna þar sem stefnan er
tekin á aukinn jöfnuð, frið og
réttlæti.“
Ráðherra getur
firrt sig ábyrgð
Annað sem Claudia gagnrýnir
er kærunefnd útlendingamála
sem var sett á laggirnar 2015
sem sjálfstæð stjórnsýslu-
nefnd. Með tilkomu nefndar-
innar var kæruleið ákvarð-
ana vegna útlendingamála
færð frá ráðherra dómsmála
og hefur nefndin sömu vald-
heimildir og ráðherra sem úr-
skurðaraðili.
„Þó að ráðuneytið hafi eftir-
lit með starfi nefndarinnar er
hún alveg sjálfstæð. Ráðu-
neytið getur ekki gripið inn
í. Hér er því verið að minnka
pólitíska ábyrgð sitjandi ráð-
herra sem nú getur alltaf firrt
sig ábyrgð með því að segja:
Nefndin úrskurðaði þetta,
ekki ég.“
Claudia segir að þessi breyt-
ing hafi leitt til þess að færri
mál komist til dómstóla, en
síðan nefndin tók til starfa
hefur hún synjað rúmlega 86
prósentum beiðna um frestun
á réttaráhrifum, það er heim-
ild umsækjenda til að vera á
landi á meðan mál þeirra er
rekið fyrir íslenskum dóm-
stólum. Að sögn Claudiu getur
verið erfitt að reka dómsmál
þegar lögmaðurinn hefur
misst öll tengsl við umbjóð-
anda sinn eftir flutning hans
úr landi. Vegna þessa skorti
það mikilvæga aðhald sem
dómstólnum er ætlað að veita
Útlendingastofnun og kæru-
nefnd útlendingamála vegna
vafasamrar lagatúlkunar og
hugsanlega ólögmætrar máls-
meðferðar.
Mikil fjölmiðlaumfjöllun
Claudia ákvað
að verða lög-
maður eftir að
hún heillaðist
af lögfræði-
þáttunum
The Practice.
MYND/STEFÁN
Málefni flótta-
manna eru upp á
líf og dauða.
FRÉTTIR 11DV 9. OKTÓBER 2020