Fréttablaðið - 11.12.2020, Blaðsíða 12

Frá degi til dags
Halldór
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Jón Þórisson jon@frettabladid.is, FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is
Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is MARKAÐURINN: Hörður Ægisson hordur@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í
gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is

Staðan núna
lýsir sér í
pattstöðu
þar sem
flestir
leikendur
kjósa
aðgerðaleysi
á meðan
stóra
myndin
liggur ekki
fyrir.

Nú þurfum
við að klára
þessa
vegferð.
Hörður
Ægisson
hordur@frettabladid.is
Í vikunni hófust bólusetningar við COVID-19 í Bret-landi og ljóst er að bólusetning Íslendinga mun hefjast snemma á nýju ári. Þá var einnig birt niður-
staða skoðanakönnunar Maskínu sem sýnir að 92 pró-
sent landsmanna ætla í bólusetningu, sem er gríðarlega
mikilvægt vegna þess að því fleiri sem láta bólusetja sig
því betur og hraðar verðum við varin fyrir veirunni.
Eðlilega eru þessi tíðindi öllum ofarlega í huga hér á
landi sem annars staðar en tilkoma þess mun gerbreyta
vígstöðu okkar gagnvart þessum vágesti sem hefur nú
herjað á okkur frá því í lok febrúar á þessu ári. Strax þegar
faraldurinn skall á var ráðist í að tryggja aðgang Íslands
að bóluefni þegar það yrði tilbúið og hefur sá undir-
búningur verið í nánu samstarfi við Evrópusambandið
þar sem tryggt er að Íslandi og öðrum EFTA-ríkjum sé
tryggður sami aðgangur að bóluefnum og ríkjum Evrópu-
sambandsins. Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins
hefur þegar gert samninga við sex lyfjaframleiðendur, þar
með talda AstraZeneca, Pfizer og Moderna.
Þetta eru tímamót í baráttunni gegn veirunni og við
getum óhikað litið með bjartsýni til nýs árs. Samfélagið
okkar mun þá byrja að færast smátt og smátt í eðlilegt
horf. Við getum farið að njóta samvista óhindrað og
efnahagslífið getur spyrnt kröftuglega við fótum og
atvinnuleysi byrjað að ganga niður. Aðgerðir stjórn-
valda munu skipta þar höfuðmáli enda hefur áhersla
ríkisstjórnarinnar verið að verja afkomu almennings og
styðja við atvinnulífið þannig að við byggjum upp fjöl-
breyttari stoðir fyrir efnahags- og atvinnulíf Íslendinga,
meðal annars með auknum fjárfestingum í rannsókn-
um, nýsköpun og skapandi greinum. Um leið munum
við vinna að því að atvinnulífið sem kemur út úr krepp-
unni verði grænna og loftslagsvænna, meðal annars með
ívilnunum fyrir grænar fjárfestingar og aukna opinbera
fjárfestingu í margháttuðum loftslagsverkefnum.
Nú þurfum við klára þessa vegferð. Við þurfum öll að
leggja okkur öll fram til að tryggja að smit verði áfram í
lágmarki þar til okkur hefur tekist að verja samfélagið
með bólusetningum. Gætum vel að okkur á aðventunni
og yfir jólin og höldum áfram að forgangsraða lífi og
heilsu. Við munum klára þetta saman.
Tímamót í baráttunni
Katrín
Jakobsdóttir
forsætis-
ráðherra
Þær ofsafengnu sóttvarnaaðgerðir sem gripið var til vegna faraldursins verða greiddar dýrum dómum af skattgreiðendum næstu árin. Fjáraukalagafrumvarp ríkisstjórnar-innar ásamt fjárhagsáætlunum stærstu sveitarfélaganna undirstrika þennan veru-
leika. Samkvæmt tillögum meirihlutans að fjárauka-
lögum verður hallareksturinn 2021 mun meiri en áður
var áætlað – hækkunin er um 55 milljarðar – og nema
um 320 milljörðum, eða yfir tíu prósentum af lands-
framleiðslu. Sveitarfélögin, sem standa fjárhagslega
missterkt, munu sömuleiðis þurfa að skuldsetja sig
mikið og Reykjavíkurborg boðar hreinar nýjar lántökur
upp á meira en 70 milljarða næstu þrjú árin til að standa
straum af auknum fjárfestingum. Erfitt er að sjá að
reksturinn geti staðið undir þeim áformum miðað við
vaxtakjörin sem borginni bjóðast nú á markaði.
Stóra spurningin sem hið opinbera – ríkið og sveitar-
félögin – stendur frammi fyrir er hvernig eigi að fjár-
magna alla þessa skuldasöfnun á sem bestum kjörum.
Ríkissjóður mun án ef sækja sér umtalsvert ódýrt lánsfé
á erlendum mörkuðum, Seðlabankinn hefur boðað
kaup á ríkisskuldabréfum fyrir allt að 150 milljarða og
þá hljóta lífeyrissjóðirnir, sem langsamlega stærstu inn-
lendu fjárfestarnir, að koma að þeirri fjármögnun með
myndarlegum hætti. Staðan núna lýsir sér hins vegar
sumpart í pattstöðu þar sem flestir þessir leikendur
kjósa aðgerðaleysi á meðan stóra myndin liggur ekki
fyrir. Afleiðingin er óvissa um hvernig staðið verði undir
lánsfjárþörfinni með tilheyrandi hækkun langtíma-
vaxta á markaði. Við svo búið má ekki mikið lengur
standa.
Sveitarfélögin, með Reykjavíkurborg í forystu, hafa
biðlað til ríkissjóðs og Seðlabankans um beinan fjár-
stuðning og niðurgreiðslu vaxta. Ólíklegt er að bankinn
verði við þeirri ósk en seðlabankastjóri hefur verið
skýr um að sú peningaprentun sem hann hefur boðað
muni miða að kaupum á skuldabréfum ríkissjóðs. Það
er skiljanlegt en ríkið er nú þegar að styðja sveitar-
félögin fyrir háar fjárhæðir með auknum útgjöldum
vegna atvinnuleysisbóta og hlutabótaleiðarinnar. Í stað
þess að sveitarfélögin, einkum Reykjavíkurborg, boði
stórfelldar fjárfestingar, sem kunna að vera góðra gjalda
verðar við aðrar aðstæður en munu margar hverjar ólík-
lega skila arði síðar til að greiða þær til baka, þá þurfa
þau að gæta að því að skuldsetja sig ekki um of – að
öðrum kosti munu þær aðeins framkalla hærri álögur á
almenning og fyrirtæki.
Það varð okkur til happs að vera með skuldlítinn
ríkissjóð og sterka erlenda stöðu þjóðarbúsins þegar
faraldurinn skall á. Það hefur gefið okkur færi á því að
beita hagstjórnartækjunum, fjármálum hins opinbera
og vöxtum Seðlabankans, af meiri krafti en áður án þess
að þurfa að óttast mjög áhrifin á gengið og verðbólguna.
Við skulum samt ekki blekkja okkur. Þessi gríðarlega
skuldaaukning – meira en þúsund milljarðar í tilfelli
ríkisins fram til ársins 2025 – er grafalvarleg og miklu
skiptir að raunvextir haldist lágir eigi ríkissjóður og
sveitarfélög að geta staðið undir vaxtakostnaðinum sem
af henni hlýst. Takist það ekki mun koma að skuldadög-
unum í formi hærri skatta og minni hagvaxtar.
Skuldadagar 
Gagnaleki  
Samskiptaforritið Messenger
á Facebook stöðvaðist í gær.
Enginn vissi hvað makinn vildi
fá í matinn eða hvort einhvern
langaði í sund. Notast þurfti
við frumstæðari samskipta-
máta á borð við bréfdúfur,
reykmerki, f löskuskeyti og
SMS. Fór þá einhverja að gruna
að gagnaleki væri á næsta leiti
og einhverjir skuggabaldrar
hefðu afritað allt baktal um
vinnufélaga, súra brandara
og trúnaðarupplýsingar sem
gætu leynst í skilaboðum. Zuc-
kerberg hefur til þessa haldið
kjafti um allan sorann sem fólk
þorir ekki að segja upphátt.
Ef gagnaleki er staðreynd
þá yrði það mátulegur endir
á þessu furðulega ári að
almannatenglar og krísustjórar
stæðu uppi sem fullkomnir
sigurvegarar.
Stroganoff-pakki
Vegna Messenger-vandamála
vissi enginn af boðinu á fund
Villa Naglbíts og ráðamanna
þjóðarinnar um matvælastefnu
Íslands til ársins 2030. Voru þar
kynnt markmið og aðgerða-
áætlun sem allir eiga að fylgja.
Kemur engum á óvart að mat-
seðill ríkisins er óbreyttur
frá því í vor. Er þar að finna
250 grömm af haframjöli, 480
grömm niðursoðið grænmeti,
hálfan pakka af smjörva, kvart-
kíló af linsubaunum og einn
fjórða af stroganoff-pakka.
FYIT
WWW.JÓLAGESTIR.IS
Í BEINNI FRÁ BORGARLEIKHÚSINU LAUGARDAGINN 19. DESEMBER
HEIMA Í STOFU HJÁ ÞÉR!
ÖLL MIÐASALA Á EINUM STAÐ Á TIX.IS
HORFÐU Á TÓNLEIKANA ÞAR SEM ÞÉR HENTAR
PPV PPV STREYMI
1 1 . D E S E M B E R 2 0 2 0 F Ö S T U D A G U R12 S K O Ð U N ∙ F R É T T A B L A Ð I Ð
SKOÐUN