Fréttablaðið - 11.12.2020, Blaðsíða 30

Hjördís Erna
Þorgeirsdóttir
hjordiserna@frettabladid.is
Bókin Hestar er
fallega mynd-
skreytt.
Við erum fyrst og
fremst að segja
sögur af hestum sem
hafa á einhvern hátt
farið út fyrir rammann
með uppátektum.
Sögu íslenska hestsins eru gerð góð skil í bráðskemmti-legri, fróðlegri og fallegri
bók eftir þau Hjörleif Hjartarson
og Rán Flygenring sem saman
sendu frá sér bókina Fuglar árið
2017. Nýja bókin hefur hlotið afar
góða dóma og mikla athygli enda
ekki á hverjum degi sem þarfasti
þjónninn birtist með jafn skraut-
legum og skemmtilegum hætti á
bókarformi.
Auk Fugla og Hesta unnu þau
Hjörleifur og Rán saman Söguna
um Skarphéðin Dungal sem kom
fram með nýjar kenningar um
eðli alheimsins, ásamt hönnunar-
teyminu Studio Studio.
Öðruvísi hestabók
Þau segja hugmyndavinnuna á bak
við Hesta vera svipaða og Fugla,
sem er að taka þessi fyrirbæri út
fyrir hinn hefðbundna ramma
fræðibókanna. „Það hafa verið
gefnar út margar hestabækur
sem fjalla um keppnishesta og
kynbótadóma. Engum sem ekki
er innvígður í hestamennsku
dettur í hug að lesa svoleiðis
bækur,“ segir Hjörleifur. „Við erum
fyrst og fremst að segja sögur
af hestum sem hafa á einhvern
hátt farið út fyrir rammann með
alls kyns uppátektum. Þannig
sögur er að finna í þjóðsögum og
fornsögum en líka úr daglegu lífi
fólks, einkum frá þeim tíma þegar
nánast hver einasti maður var í
daglegum samskiptum við hesta.
Íslenski hesturinn hefur alla tíð
verið svo fyrirferðarmikill í hinni
daglegu lífsbaráttu á þessu skeri
og hann á svo stórt pláss í hjörtum
okkar,“ bætir Rán við.
Þarfasti þjónninn í nýju ljósi
Hestar geta líka farið út fyrir rammann með alls kyns uppátækjum og þeir eiga stórt pláss í sögu
þjóðarinnar. Saga íslenska hestsins er rakin á skemmtilegan hátt í máli og myndlýsingum.
Bókin Hestar er eftir þau Hjörleif Hjartarson og Rán Flygenring. MYND/AÐSEND
Hugmyndin kviknaði í Hörpu
Hestabókin á sér nokkurn
aðdraganda en segja má að fyrstu
drögin hafi verið lögð í leik- og
tónlistardagskrá sem Hjörleifur
skrifaði fyrir Landssamband
hestamanna og var f lutt í Hörpu
á hestadögum árið 2014. „Þar
fóru Hilmir Snær og hljómsveitin
Brother Grass á kostum í rammís-
lenskri bluegrass-hesta-lofgjörð.
Þetta var meiriháttar kokteill og
þar var sleginn algerlega nýr tónn í
annars heldur staðlaða umfjöllun
um íslenska hestinn. Við vorum
nokkuð viss um að við myndum
slá í gegn á pari við Helga Björns
en það gekk ekki alveg eftir og í
rauninni komu sárafáir í Hörpu
til að sjá þetta tímamótaverk. En
ég átti allavega einhvern texta í
skúffunni og því ekki út í loftið að
við Rán gerðum saman hestabók.
Þess utan er Rán mikill hesta-
maður og þekkir þessar skepnur
út og inn. Ég er meira svona sveita-
maður.“
Von á fleiri bókum
Eftir útgáfu Fugla og Hesta liggur
beinast við að spyrja um fram-
haldið – Megum við eiga von á
fleiri bókum frá tvíeykinu á næstu
árum? „Við munum ábyggilega
semja fleiri bækur saman og
höfum rætt ýmsar hugmyndir,
jafnvel hugmyndir að næstu bók
í þessum „bókaflokki“, en þær
eru ekki komnar á það stig að
við viljum ræða það neitt frekar.
Tíminn mun leiða það í ljós,“ segir
Rán.
Hestar fæst í bókabúðum og
öðrum útsölustöðum bóka.
Hestar er vönduð bók fyrir alla.
Freyja hefur bakgrunn í heim-speki, sem endurspeglast skýrt í skrifum hennar og
vangaveltum. „Ég nam heimspeki
við Háskóla Íslands, vinn hjá Vel-
ferðarsviði Reykjavíkurborgar og
reyni að sinna skapandi hlutum
samhliða eins og ég get,“ segir
Freyja.
Lastu mikið sem barn?
„Ég man að mér þóttu bækur allt-
af spennandi. Við mamma vorum
til dæmis að rifja það upp að barna-
ljóðabækur Þórarins Eldjárns féllu
vel í kramið hjá mér en í rauninni á
ég fleiri minningar af mér að skrifa
en lesa. Mér fannst gaman að hugsa
upp nýja heima og skrifaði mikið
ljóð og einhverjar sögur.“
Áttu þér uppáhaldsrithöfund?
„Ekki beint en sumir fá á sig hálf-
gerðan dýrðarljóma. Sylvia Plath
var mér til dæmis mjög hugleikin
á tímabili og Virginia Woolf hefur
einhvern töframátt. Las smásögu
hennar Kew Gardens um daginn í
íslenskri þýðingu og varð heilluð.
Emily Dickinson er líka með ein-
staka sýn á heiminn og það var að
koma út virkilega falleg þýðing á
hennar verkum sem ég er búin að
glugga í. Er líka spennt fyrir Clarice
Lispector og kann vel að meta það
sem ég hef lesið eftir Kafka. Svo er
Guðrún Eva alltaf frábær.”
En uppáhaldsbók?
„Mjög erfitt að velja. Margar
þeirra bóka sem hafa hreyft mest
við mér eru reyndar heimspeki-
rit – að lesa úr Hinu kyninu eftir
Beauvoir í fyrsta sinn var mögnuð
upplifun svo dæmi sé tekið. Og
Ferlið og dygðin eftir Laozi er
yndisleg svo ég hoppi í enn aðra
átt. Yosoy eftir Guðrúnu Evu finnst
mér líka rosa fín. Og til að nefna
eitthvað nýlegt í uppáhaldi þá er
Herbergi í öðrum heimi eftir Maríu
Elísabetu Bragadóttur skínandi
perla.”
Hvenær byrjaðir þú að skrifa
ljóð?
„Ég skrifaði mikið ljóð sem barn.
Það gerðist frekar náttúrulega.
Stóra systir mín sem er ein mesta
fótboltasál sem ég þekki, lét mig
læra nöfnin á öllum leikmönnum
Arsenal svo ég vann úr upplýsing-
unum í ljóðagerð. Fyrstu ljóðin
mín fjalla mikið um Fúsa gamla
köttinn minn og fótbolta.“
Hvar færðu hugmyndir að efnis-
tökum?
„Eiginlega alls staðar.“
Þú varðst í 2. sæti í ljóðasam-
keppni Jóns úr Vör í byrjun árs.
Hvernig var sú tilfinning?
„Það var ævintýralegt ferli að
senda inn ljóð í lokuðu umslagi
undir dulnefni og fá síðan sím-
tal. Dálítið eins og að fá svar við
flöskuskeyti sem maður gerði ráð
fyrir að sjórinn myndi gleypa. Ég
var í vinnunni, fylltist barnslegri
gleði og faðmaði vinnufélaga minn
kröftuglega en varð svo skelfingu
lostin þegar ég áttaði mig á því að
ég þyrfti að skríða út úr skelinni
við hátíðlega athöfn. En þetta var
bara yndisleg stemning og dóm-
nefndin gaf ljóðinu mínu umsögn
sem var betri en ljóðið sjálft.
Tilvalið fyrir fólk sem er feimið en
skrifandi að skella sér í dulargervi
og senda inn í svona fína keppni.“
Skrifarðu fleira en ljóð?
„Ég er mest að gera tilraunir
með ljóð, esseyjur og styttri sögur
en skrifa oft hugleiðingar í frjálsu
flæði sem ég veit ekki endilega
hvað er best að gera með. Stundum
kemur hugsunin á undan „form-
inu“ sem hún fær. Sem dæmi var ég
búin að pæla mjög mikið í „tján-
ingu“ frá ýmsum vinklum og sá
fyrir mér að skrifa ritgerð um efnið.
Ég var að hugsa um það hvernig
allar lífverur búa yfir duldum innri
upplifanaheimi sem þær hafa oft
brennandi þörf fyrir að koma út
en eru svo misvel í stakk búnar til
þess,“ útskýrir Freyja.
„Ég fór að ímynda mér fyrstu
hljóðrænu tjáninguna í sögunni.
Og hvernig maðurinn hefur með
tíð og tíma öðlast margbrotið
tungumál til að tjá sig með, á
nákvæman, blæbrigðaríkan
hátt. Og hvað það er mikið frelsi
að geta komið frá sér sannleika
eða meiningu með góðu móti og
stundum íþyngjandi að geta það
ekki. Síðan skrifaði ég áðurnefnt
ljóð sem fékk viðurkenningu og sá
það eftir á að þessar vangaveltur
um tjáningu lágu að miklu leyti til
grundvallar. Þær flæddu eiginlega
ómeðvitað út í ljóðformið sem ný
kjörnun á fyrri hugsuninni. Sem
sagt: oft kemst sama grunnpæling
fyrir í ljóði, sögu, ritgerð eða öðru
– formið er ekki alltaf ráðandi
þáttur. Mér finnst skemmtilegt að
flakka á milli.“
Ertu með áform um að gefa út
efni?
„Það væri mjög gaman en ég veit
eiginlega ekki hve stutt eða langt ég
er komin. Ég mun að minnsta kosti
halda áfram að spyrja listagyðjuna
hvort hún nenni að vera memm.“
Orti um köttinn Fúsa og fótbolta
Freyja Þórsdóttir vann önnur verðlaun í ljóðasamkeppni í byrjun árs. Hún segir ævintýralegt að
hafa sent inn ljóð undir dulnefni og svo fengið símtal. Það sé líkast því að fá svar við flöskuskeyti.
Freyja segir frelsandi að geta komið frá sér sannleika eða meiningu með
góðu móti en stundum íþyngjandi að geta það ekki. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
8 1 1 . D E S E M B E R 2 0 2 0 F Ö S T U DAG U RBÓKAJÓLKYNNINGARBLAÐ