Læknablaðið - des. 2020, Blaðsíða 25

L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 583
R A N N S Ó K N
arhópnum. Með þeim hætti var ætlunin að útiloka mæður sem
höfðu langvinna sjúkdóma. Af sömu ástæðu voru konur sem höfðu
greiningarnar O10.0 (fyrirverandi háþrýstingur), O24.0 (fyrir­
verandi sykursýki) og O11 (meðgöngueitrun ofan á langvinnan
háþrýsting) útilokaðar úr samanburðarhópnum. Þessar útilokanir
voru ekki gerðar í rannsóknarhópnum.
Tölfræðiúrvinnsla fór fram í forritinu R. Kastatíðni var skoðuð
með Poisson­meðaltölum með almennri línulegri aðhvarfsgrein­
ingu. Kastatíðnin fyrir hvert tímabil var umreiknuð í kastatíðni á
ári svo hægt væri að bera hana saman milli mismunandi tímabila,
þar sem þau voru mislöng. Við samanburð á flokkabreytum var
kí­kvaðrat­ eða Fisher­próf notað. Við samanburð á lengd brjósta­
gjafar, meðgöngulengd, Apgar og fæðingarþyngd var ýmist notað
t­próf eða Wilcoxon­próf. Tvíkosta aðhvarfsgreining var notuð til
þess að reikna gagnlíkindahlutfall (odds ratio, OR) við samanburð
á rannsóknar­ og viðmiðunarhóp. Til þess að koma í veg fyrir
gruggunaráhrif var leiðrétt fyrir meðgöngueitrun, meðgöngu­
sykursýki og meðgönguháþrýstingi þegar OR var reiknað fyr­
ir fyrirburafæðingu, keisaraskurð og framköllun fæðingar. Við
samanburð á fæðingarþyngd milli hópa var leiðrétt fyrir með­
göngulengd. Línuleg aðhvarfsgreining var notuð til leiðréttingar.
Notast var við 95% öryggisbil (ÖB) og tölfræðileg marktækni mið­
aðist við p<0,05.
Fyrir lágu leyfi Vísindasiðanefndar (VSN b20190 10038/03.01),
Persónuverndar (2019010098ÞS), Embættis landlæknis (1901171
/5.6.1/gkg) og vísindarannsóknanefndar Landspítala (16).
Niðurstöður
Kastatíðni, lyfjameðferð og brjóstagjöf
Rannsóknarhópurinn taldi 91 konu sem fæddu 142 börn í 137
fæðingum; þar af voru 5 tvíburafæðingar og ein andvana fæðing.
Meðalaldur kvennanna við greiningu MS­sjúkdóms var 25 ár og
meðalaldur við fæðingu var 31,3 ár. Mynd 2 sýnir dreifingu á
fjölda fæðinga kvennanna yfir tímabilið. Flestar voru fæðingarnar
árið 2014, 14 talsins (10,2%). Árið 2003 reyndust fæðingar kvenna
með MS vera fæstar; aðeins ein fæðing (0,7%).
Í töflu I má sjá kastatíðni eftir tímabilum. Kastatíðnin var hæst
hálfa árið eftir fæðingu og lægst á fyrsta þriðjungi meðgöngunnar.
Á meðgöngu í heild sinni var kastatíðni lægri en árið fyrir með­
göngu (p=0,01). Ekki var breyting á tíðni kasta á síðasta þriðjungi
meðgöngu (p=0,483) eða fyrsta hálfa árið eftir fæðingu (p=0,159)
miðað við árið fyrir meðgöngu. Á mynd 3 má sjá hvernig kasta­
tíðni á ári breyttist á meðgöngu og eftir fæðingu, miðað við árið
fyrir þungun.
Í rúmlega helmingi tilfella (51,1%) var móðir á fyrirbyggjandi
Mynd 2. Fjöldi fæðinga kvenna með MS á ári (1999-
2018).
Tafla I. Kastatíðni árið fyrir meðgöngu, á meðgöngu og eftir fæðingu.
Tími
(vikur)
Heildarfjöldi
kasta
Meðalfjöldi kasta
á ári
Tíðnihlutfall – IRR
(95% ÖB)
p-gildi
Árið fyrir meðgöngu 52 60 0,438 1,00 ---
Meðganga 40 25 0,237 0,54 (0,34-0,86) 0,01
– Fyrsti þriðjungur 12 5 0,158 0,36 (0,15-0,90) 0,029
– Annar þriðjungur 16 9 0,214 0,49 (0,24-0,98) 0,044
– Þriðji þriðjungur 12 11 0,348 0,79 (0,42-1,51) 0,483
Eftir fæðingu 26 40 0,584 1,33 (0,89-1,99) 0,159