Læknablaðið - des. 2020, Blaðsíða 25
L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 583
R A N N S Ó K N
arhópnum. Með þeim hætti var ætlunin að útiloka mæður sem
höfðu langvinna sjúkdóma. Af sömu ástæðu voru konur sem höfðu
greiningarnar O10.0 (fyrirverandi háþrýstingur), O24.0 (fyrir
verandi sykursýki) og O11 (meðgöngueitrun ofan á langvinnan
háþrýsting) útilokaðar úr samanburðarhópnum. Þessar útilokanir
voru ekki gerðar í rannsóknarhópnum.
Tölfræðiúrvinnsla fór fram í forritinu R. Kastatíðni var skoðuð
með Poissonmeðaltölum með almennri línulegri aðhvarfsgrein
ingu. Kastatíðnin fyrir hvert tímabil var umreiknuð í kastatíðni á
ári svo hægt væri að bera hana saman milli mismunandi tímabila,
þar sem þau voru mislöng. Við samanburð á flokkabreytum var
kíkvaðrat eða Fisherpróf notað. Við samanburð á lengd brjósta
gjafar, meðgöngulengd, Apgar og fæðingarþyngd var ýmist notað
tpróf eða Wilcoxonpróf. Tvíkosta aðhvarfsgreining var notuð til
þess að reikna gagnlíkindahlutfall (odds ratio, OR) við samanburð
á rannsóknar og viðmiðunarhóp. Til þess að koma í veg fyrir
gruggunaráhrif var leiðrétt fyrir meðgöngueitrun, meðgöngu
sykursýki og meðgönguháþrýstingi þegar OR var reiknað fyr
ir fyrirburafæðingu, keisaraskurð og framköllun fæðingar. Við
samanburð á fæðingarþyngd milli hópa var leiðrétt fyrir með
göngulengd. Línuleg aðhvarfsgreining var notuð til leiðréttingar.
Notast var við 95% öryggisbil (ÖB) og tölfræðileg marktækni mið
aðist við p<0,05.
Fyrir lágu leyfi Vísindasiðanefndar (VSN b20190 10038/03.01),
Persónuverndar (2019010098ÞS), Embættis landlæknis (1901171
/5.6.1/gkg) og vísindarannsóknanefndar Landspítala (16).
Niðurstöður
Kastatíðni, lyfjameðferð og brjóstagjöf
Rannsóknarhópurinn taldi 91 konu sem fæddu 142 börn í 137
fæðingum; þar af voru 5 tvíburafæðingar og ein andvana fæðing.
Meðalaldur kvennanna við greiningu MSsjúkdóms var 25 ár og
meðalaldur við fæðingu var 31,3 ár. Mynd 2 sýnir dreifingu á
fjölda fæðinga kvennanna yfir tímabilið. Flestar voru fæðingarnar
árið 2014, 14 talsins (10,2%). Árið 2003 reyndust fæðingar kvenna
með MS vera fæstar; aðeins ein fæðing (0,7%).
Í töflu I má sjá kastatíðni eftir tímabilum. Kastatíðnin var hæst
hálfa árið eftir fæðingu og lægst á fyrsta þriðjungi meðgöngunnar.
Á meðgöngu í heild sinni var kastatíðni lægri en árið fyrir með
göngu (p=0,01). Ekki var breyting á tíðni kasta á síðasta þriðjungi
meðgöngu (p=0,483) eða fyrsta hálfa árið eftir fæðingu (p=0,159)
miðað við árið fyrir meðgöngu. Á mynd 3 má sjá hvernig kasta
tíðni á ári breyttist á meðgöngu og eftir fæðingu, miðað við árið
fyrir þungun.
Í rúmlega helmingi tilfella (51,1%) var móðir á fyrirbyggjandi
Mynd 2. Fjöldi fæðinga kvenna með MS á ári (1999-
2018).
Tafla I. Kastatíðni árið fyrir meðgöngu, á meðgöngu og eftir fæðingu.
Tími
(vikur)
Heildarfjöldi
kasta
Meðalfjöldi kasta
á ári
Tíðnihlutfall – IRR
(95% ÖB)
p-gildi
Árið fyrir meðgöngu 52 60 0,438 1,00 ---
Meðganga 40 25 0,237 0,54 (0,34-0,86) 0,01
– Fyrsti þriðjungur 12 5 0,158 0,36 (0,15-0,90) 0,029
– Annar þriðjungur 16 9 0,214 0,49 (0,24-0,98) 0,044
– Þriðji þriðjungur 12 11 0,348 0,79 (0,42-1,51) 0,483
Eftir fæðingu 26 40 0,584 1,33 (0,89-1,99) 0,159