Morgunblaðið - 11.05.2020, Qupperneq 11

FRÉTTIR 11Innlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 11. MAÍ 2020
Reykjavíkurvegur 62 | Sími 527 0640 | 220 Hafnarfjörður | www.wh.is
Lesið vandlega upplýsingarnar
á umbúðumog fylgiseðli fyrir
notkun lyfsins. Leitið til læknis
eða lyfjafræðings sé þörf á
frekari upplýsingumum
áhættu og aukaverkanir.
Sjá nánari upplýsingar um
lyfið áwww.serlyfjaskra.is
Ofnæmið burt!
Zensitin
10mg töflur -10, 30 og 100 stk
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
Ráðgera má að umfang ábyrgðar
ríkissjóðs á stuðningslánum til
fyrirtækja sem orðið hafa fyrir
tímabundnu tekjufalli vegna
heimsfaraldurs kórónuveiru muni
nema um 40 milljörðum króna.
Þetta kemur fram í mati fjármála-
og efnahagsráðuneytisins á um-
fangi ábyrgðanna.
Minnisblað
ráðuneytisins,
um mat á áhrif-
um sviðsmynda
um breytingar á
útfærslu og fjár-
hæðum stuðn-
ingslána í frum-
varpi til
fjárstuðnings
minni rekstrar-
aðila vegna
heimsfaraldurs
kórónuveiru, var sent til efnahags-
og viðskiptanefndar 6. maí sl. Var
málið afgreitt í nefndinni í gær, en
vonir standa til að það verði tekið
fyrir á Alþingi á þriðjudag. Að
sögn Óla Björns Kárasonar, for-
manns nefndarinnar og þingmanns
Sjálfstæðisflokks, var ágæt sam-
staða um málið í nefndinni.
Verði frumvarpið samþykkt með
breytingum verður hámarksláns-
fjárhæð til framangreindra fyrir-
tækja hækkuð, en veitt verða lán
að upphæð tíu milljónir króna með
100% ríkisábyrgð auk þess sem
85% ríkisábyrgð verður á lánum
milli 10-40 milljónir króna.
Hámark á veltu hækkað
Í frumvarpinu var upphaflega
lagt til að veita mætti 100% ríkis-
ábyrgð á að hámarki sex milljón
króna stuðningslánum til fyrir-
tækja. Þá þurftu þau sömuleiðis að
uppfylla skilyrði, s.s að þau hefðu
orðið fyrir a.m.k. 40% tekjufalli,
rekstrartekjur þeirra í fyrra hefðu
verið að lágmarki 9 milljónir og að
hámarki 500 milljónir, engar arð-
greiðslur eða kaupaukar og
greiðslur af víkjandi lánum hefðu
átt sér stað og væru ekki í van-
skilum. Eftir breytingar verða skil-
yrðin í grundvallaratriðum þau
sömu að undanskilinni hækkun á
hámarki rekstrartekna í fyrra.
Geta fyrirtæki nú með veltu að há-
marki 1,2 milljarðar króna sótt um
stuðningslánin, en það er í sam-
ræmi við veltu lítilla fyrirtækja
samkvæmt lögum um ársreikninga.
Endurspeglar
núverandi stöðu
Eftir breytingar á frumvarpinu
munu áætluð meðallán nema 7,4
milljónum króna í stað 3,4 milljóna
króna. Að auki kemur lokunar-
styrkur til fyrirtækja ekki til frá-
dráttar, ólíkt því sem fram kom í
upphaflega frumvarpinu.
Sökum framangreinda breytinga
verður umfang á ábyrgð ríkisins
eins og fyrr segir nú 40 milljarðar
króna og hækkar þannig úr 28
milljörðum króna, eða um 12 millj-
arða króna. Það byggir jafnframt á
forsendu um að 60% fyrirtækja
standist skilyrði um að fá lán upp
að 10 milljónum króna en að ein-
ungis 30% fyrirtækja standist kröf-
ur og sæki um stuðningslán með 40
milljóna króna þaki og 85% ábyrgð.
Óli Björn segir að ljóst hafi verið
eftir því sem myndin varð skýrari
að ganga þurfti lengra en í fyrstu
var talið. „Eftir því sem menn sjá
sviðsmyndina betur var augljóst að
fyrirtæki þurftu að eiga möguleika
á að sækja hærra lán,“ segir Óli
Björn og bætir við að með um-
ræddum breytingum sé betur verið
að endurspegla stöðuna sem nú er
uppi. Það komi þó ekki í veg fyrir
að gripið verði til enn frekari að-
gerða til að styðja við fyrirtækin.
„Staðan er sífellt að breytast, en
við teljum að þessar breytingar séu
í samræmi við stöðuna núna,“ segir
Óli Björn.
Lánin veitt til 30 mánaða
Ströng skilyrði verða sett fyrir
lánunum, sem veitt verða í gegnum
viðskiptabankana samkvæmt
samningi við Seðlabanka Íslands.
Þannig verður ekki einungis gerð
krafa um tiltekið tekjufall heldur
verða fyrirtæki m.a. að veita upp-
lýsingar um raunverulega eigendur
og útlistun á eignarhlutum erlendis
auk annarra ítarlegra upplýsinga.
Verða lánin veitt til 30 mánaða
og munu afborganir hefjast eftir
tvö ár eða síðustu 12 mánuði láns-
ins. Með þessu er verið að gera
viðkomandi fyrirtækjum kleift að
halda rekstri áfram á meðan og
eftir að faraldrinum lýkur.
Kemur í kjölfar brúarlána
Að sögn Óla Björns eru stuðn-
ingslánin kærkomin, en þau koma
nú í kjölfar veitingu brúarlána,
sem einnig voru ætluð fyrirtækj-
um sem komu illa út úr efnahags-
ástandinu í kórónuveirufaraldrin-
um. Eiga síðarnefndu lánin að
nýtast stærri fyrirtækjum vel, en
þau eru jafnframt með 70% rík-
isábyrgð.
Ef allt gengur eftir má gera ráð
fyrir að hafist verði handa við veit-
ingu brúar- og stuðningslána á
næstu vikum.
„Brúarlánin eru að fara af stað
núna og þetta vinnur mjög vel með
því. Þetta dekkar annan hluta ís-
lensks viðskiptalífs enda eru
brúarlánin sniðin að stærri fyrir-
tækjum,“ segir Óli Björn, sem
kveðst ánægður með niðurstöðuna.
„Við vildum ná að endurspegla
betur stöðu og umfang fyrirtækj-
anna sem þurfa á lánveitingum að
halda. Ég held að það takist með
stuðningslánunum,“ segir Óli
Björn.
Umfang stuðningslána eykst
 Hámark á lánsfjárhæð hækkar um 34 milljónir króna  Umfang ríkisábyrgðar vegna stuðningslána
er um 40 milljarðar króna  Kærkomið fyrir fyrirtæki sem lent hafa í erfiðleikum sökum veirunnar
Bankar Lánin verða veitt í gegnum viðskiptabankana samkvæmt samningi við Seðlabanka Íslands. Hefur hámark á
lánsfjárhæð verið hækkað og nemur nú 40 milljónum króna með 85% ríkisábyrgð.
Stuðningslán
» Veitt verða lán að upphæð
tíu milljónir króna með 100%
ríkisábyrgð auk þess sem 85%
ríkisábyrgð verður á lánum
milli 10-40 milljónir króna.
» Umfang á ábyrgð ríkisins
eykst um 12 milljarða króna
með breytingunum.
» Fyrirtæki með árlegar tekjur
lægri en 1,2 milljarða króna
geta sótt um stuðningslán, en
þó ekki hærra en 40 milljónir
króna.
Óli Björn
Kárason
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Rannsóknarnefnd samgönguslysa,
sjóslysasvið, hefur beint því til yfir-
valda hvort ekki sé ástæða til að
banna opinn vothreinsibúnað við
strendur landsins eins og sum lönd
og/eða hafnir hafi gert. Fram kemur
í skýrslu um atvik á síðasta ári að
þessi búnaður hafi víða verið bann-
aður af umhverfissjónarmiðum og
þurfi skip því að skipta yfir á vist-
vænna eldsneyti áður en siglt er til
þessara staða.
Þetta kemur fram í lokaskýrslu
nefndarinnar í kjölfar þess að 15.
ágúst í fyrra kom sótmengun í höfn-
ina í Vestmannaeyjum frá Lagar-
fossi úr svokölluðum vothreinsibún-
aði. Hann hafði verið settur í skipið
mánuði áður til hreinsunar á afgasi
frá aðalvél vegna svartolíubrennslu.
Rakið er í skýrslunni að reglur
hafi verið hertar um brennisteins-
innihald í skipaeldsneyti. Frá 2015
er leyfilegt brennisteinsinnihald í
skipaeldsneyti innan landhelgi Ís-
lands 0,1%, en hámarkið var áður
3,5%. Til að bregðast við auknum
kröfum hafa skipaútgerðir um allan
heim sett upp vothreinsibúnað í skip
sín til að geta eftir sem áður brennt
svartolíu með hærra brennisteins-
innihaldi. Búnaðurinn dregur þá að
miklu leyti úr losun brennisteins út í
andrúmsloftið.
Til eru tvær tegundir af vot-
hreinsibúnaði. Annars vegar lokað
kerfi þar sem ferskvatn í bland við
natríumhýdroxíð er notað og sótið
skilar sér niður í tank um borð í skip-
inu og það síðan losað í land til förg-
unar. Hins vegar er um að ræða opið
kerfi þar sem sjór er notaður til að
hlutleysa útblásturinn og sótinu er
skolað í sjóinn jafnóðum.
Ófullkominn bruni
Lagarfoss var búinn opnu kerfi og
var að brenna svartolíu á aðalvél
með brennisteinsinnhaldi 2,5% þeg-
ar sótmengunin varð. Við gangsetn-
ingu á aðalvél varð bruninn ófull-
kominn og mikil sótmyndun sem var
óhjákvæmileg á meðan aðalvélin var
að komast á fullan snúning, segir í
skýrslunni. Sjódælur fyrir hreinsi-
búnaðinn voru komnar í gang og
skoluðu sótinu sem myndaðist við
gangsetninguna í höfnina. Verklagi
vélstjóra um borð í skipinu var
breytt eftir atvikið og sjódælur á
hreinsibúnaðinum ekki ræstar fyrr
en eftir gangsetningu aðalvélar.
Tilmæli vegna sótmengunar
 Opinn vothreinsibúnaður í skipum hefur víða verið bannaður
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Vestmannaeyjar Í ágúst í fyrra kom sótmengun í höfnina í Vestmanna-
eyjum frá Lagarfossi úr vothreinsibúnaði.
ÞÚ FINNUR ALLT Á FINNA.IS
VANTAR ÞIG
PÍPARA?