Morgunblaðið - 16.05.2020, Blaðsíða 6

ÁHRIF KÓRÓNUVEIRUUNNAR Á ÍSLANDI6
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 16. MAÍ 2020
Aron Þórður Albertsson
aronthordur@mbl.is
„Sala í flokki notaðra bifreiða hefur
verið mjög góð fyrstu mánuði árs-
ins,“ segir Jón Trausti Ólafsson,
framkvæmdastjóri bílaumboðsins
Öskju, um bílasölu það sem af er ári.
Að hans sögn vegur hagstætt
verð notaðra bifreiða þar mest. Hef-
ur salan af þeim sökum verið betri
en í fyrra. „Það hefur verið virki-
lega gott að gera hjá okkur í þessum
flokki. Það er alveg greinilegt að
markaðurinn er að horfa til þess að
verð á notuðum bifreiðum er hag-
stætt í dag,“ segir Jón Trausti og
bætir við að auk þess hafi mikill erill
verið í þjónustudeildum umboðsins.
Það má jafnframt rekja til vænt-
anlegra ferðalaga Íslendinga innan-
lands. „Það hefur verið nóg að gera
hjá okkur í þjónustunni sem kannski
sýnir að Íslendingar ætla að ferðast
um landið í sumar. Það er auðvitað
mjög jákvætt,“ segir Jón Trausti.
Erfitt ástand á markaðnum
Eins og áður hefur verið greint
frá hefur bílasala í Evrópu dregist
saman um allt að 85% síðustu mán-
uði sökum útbreiðslu og áhrifa kór-
ónuveirunnar. Hafa Ítalir orðið
einna verst úti en auk þess er fjöldi
annarra landa í álfunni þar sem
bílasala hefur hrunið. Hér á landi
hafa bílasölur ekki farið varhluta af
ástandinu en kórónuveiran hefur
haft einna mest áhrif á sölu nýrra
bifreiða. Að sögn Jóns Trausta hef-
ur Askja þó unnið varnarsigur í
ástandinu. „Ef við skoðum tölur fyr-
ir sölu bifreiða til einstaklinga og
fyrirtækja, að bílaleigum und-
anskildum, er lítilleg aukning milli
ára. Auðvitað er það samt þannig að
til bílaleiga er mesta salan og það
hefur mest áhrif,“ segir Jón Trausti
en tekur þó fram að í ekki sé ólík-
legt að umtalsverður samdráttur
verði í heildarsölu bifreiða á Íslandi.
Í fyrra var samdrátturinn um 35%
og segir Jón Trausti að hann kunni
að verða enn meiri í ár. „Ef við skoð-
um bílamarkaðinn í heild sinni þá
var mikill samdráttur milli ára í
fyrra. Í ár má gera ráð fyrir að hann
verði í kringum 50%,“ segir hann.
Sökum þess hversu vel hefur tek-
ist til hjá Öskju hefur fyrirtækið nú
tekið flesta sinna starfsmanna af
hlutabótaleiðinni. Fljótlega eftir
páska var nokkur fjöldi starfs-
manna tekinn af skrá Vinnu-
málastofnunar.
„Við fækkuðum síðan enn frekar í
þessum hópi núna í byrjun maí, og
hverfum vonandi frá þessari mik-
ilvægu leið á næstu vikum,“ segir
Jón Trausti.
Morgunblaðið/Golli
Askja Að sögn Jóns Trausta hefur sala notaðra bifreiða gengið mjög vel.
Vel gengið að selja
í erfiðu ástandi
 Starfsmenn Öskju í fullt starf á ný
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Sýni sem tekin verða af ferðafólki
sem kemur til landsins verða flutt til
Reykjavíkur og greind á rannsókn-
arstofu sýkla- og veirufræðideildar
Landspítalans. Ekki á að taka nema
5 klukkustundir að fá niðurstöðu. Yf-
irlæknir deildarinnar segir að til sé
ný tækni til sýnatöku og greiningar
sem geri það kleift að greina sýnin á
staðnum og afgreiða á 15 mínútum.
Slík tæki hafa ekki verið fáanleg.
Verkefnahópur sem heilbrigðis-
ráðherra hefur skipað til að stýra
undirbúningi og framkvæmd sýna-
töku og greiningu kórónuveiru með-
al farþega sem koma til landsins á að
taka til starfa næstkomandi mánu-
dag. Karl G. Kristinsson, yfirlæknir
sýkla- og veirufræðideildar Land-
spítalans, reiknar með að spítalinn
skili upplýsingum til starfshópsins
um fjölda starfsmanna og fyrir-
komulag á mánudag en deildinni
verður falið að annast sýnatökurnar
á Keflavíkurflugvelli og greina sýni.
Ljóst er að Isavia þarf að útvega
pláss á Keflavíkurflugvelli til að taka
sýni, ganga frá þeim og skrá. Einnig
þarf að hafa öryggissvæði til að
halda farþegum frá há-áhættusvæð-
um frá fólki sem kemur frá öðrum
löndum.
Tilraun í tvær vikur
Byrjað verður á sýnatökum á
Keflavíkurflugvelli ekki síðar en 15.
júní og er litið á verkefnið sem til-
raun í hálfan mánuð og verður stað-
an metin að því loknu. Þetta er gert á
grundvelli samþykktar ríkisstjórn-
arinnar um að það ferðafólk sem
kemur til landsins geti losnað við 14
daga sóttkví með því að fara í sýna-
töku eða framvísa vottorðum um
heilbrigði.
Heilbrigðisráðherra skipaði Hildi
Helgadóttur, verkefnastjóra og for-
stöðumann á Landspítalanum, sem
formann verkefnastjórnar. Í henni
sitja einnig fulltrúar sóttvarnalækn-
is, ríkislögreglustjóra, Isavia, Land-
spítala og lögreglustjórans á Kefla-
víkurflugvelli.
Afkasti 1.000 sýnum á dag
Verkefnastjórnin á að gera tillög-
ur um framkvæmdina gagnvart far-
þegum sem koma á aðra alþjóðaflug-
velli landsins og með Norrænu til
Seyðisfjarðar og meta framhald
verkefnisins eftir tvær vikur. Í skip-
unarbréfi formannsins kemur fram
að afköst skuli miðuð við allt að 1.000
sýni á dag. Skulu sýnin send án tafar
á veiru- og sýklafræðideildina og á
niðurstaða að liggja fyrir innan 5
klukkustunda. Þess má geta að af-
kastageta rannsóknarstofunnar er
1.200 sýni á dag en auk kórónuveir-
unnar þarf stofan að greina önnur
sýni frá læknum og sjúklingum. Karl
G. Kristinsson vonar að fjöldinn
verði ekki mikill í upphafi. Hann hef-
ur sagt að deildin geti annað allt að
100 þúsund sýnum á mánuði.
Stefnt skal að því að kostnaður við
hvert sýni fari ekki yfir 50 þúsund
krónur. Karl metur það að greining
sýnis kosti 10 þúsund kr. við eðlileg-
ar aðstæður en í faraldrinum hafi
það kostað meira því oft hafi starfs-
fólk þurft að vinna mikla aukavinnu
til að komast yfir verkefnin. Til sam-
anburðar má geta þess að fyrirtæki
sem býður upp á skimun á flugvell-
inum í Vín tekur fjárhæð sem svarar
til 30 þúsund króna fyrir hvert sýni.
Ferðafólkið sjálft greiðir kostnað-
inn. Komið hefur fram að stjórnvöld
hér muni í upphafi greiða kostnað við
skimanir ferðafólks sem hingað
leggur leið sína.
Landspítalinn hefur keypt tæki til
að auka afkastagetu við greiningar
en Karl segir það ekki nóg. Vonast
hann til að öflugri og fljótvirkari
tæki fáist. Hann bendir á að komin
sé fram glæný og fljótvirk tækni sem
hægt sé að nota á sýnatökustað. Taki
15 mínútur að afgreiða hvert sýni og
því sé hægt að afgreiða 100 manns á
sólarhring ef jafnt og stöðugt
streymi er. Hann segir að þessi tæki
séu dýrari í notkun en stærri og af-
kastameiri tæki og vandamál geti
verið að fá þau því hingað til hafi þau
ekki verið seld út úr Bandaríkjunum.
Niðurstaða greiningar
innan 5 klukkustunda
 Verkefnahópur undirbýr skimun ferðafólks í Keflavík
Morgunblaðið/Eggert
Sýnataka Starfsfólk Landspítalans færi inn í flugstöðina til að taka sýni.
„Áframhaldandi samstaða ræður
mestu um endanlegan sigur á kór-
ónuveirunni,“ sagði Þórólfur Guðna-
son sóttvarnalæknir á upplýs-
ingafundi almannavarna í gær.
Nú í maí hafa
aðeins fjórir Ís-
lendingar greinst
með kórónuveir-
una, en alls 7.000
sýni hafa verið
tekin. Þetta segja
kunnugir stað-
festa að sam-
félagslegt smit sé
lítið – og virk
smit á Íslandi í
augnablikinu eru aðeins 10 talsins.
Þórólfur Guðnason segir að þakka
megi árangurinn samstöðu lands-
manna og vilja til þess að fara eftir
þeim leiðbeiningum sem gefnar hafa
verið. Nú sé annar kafli í baráttu
gegn kórónuveirunni að hefjast, það
er að koma samfélaginu aftur í lag.
Á fundinum í gær hvatti Þórólfur
Guðnason fólk til að fara ekki til út-
landa á næstunni, nema brýn ástæða
væri til. Sem kunnugt verða landa-
mæri opnuð og utanlandsferðir
heimilaðar frá og með 15. maí, þótt
framvindan ráðist mjög af stöðu
mála í öðrum löndum. Því segir sótt-
varnalæknir að fólk eigi að fara sér
hægt en sjálfur hefur hann sagst
ekki ætla neitt utan á þessu ári.
„Ég ráðlegg öllum að fara var-
lega,“ sagði Þórólfur sem minnti á að
aðstæður gætu breyst hratt.
Í næstu viku verður þríeyki al-
mannavarna með tvo upplýs-
ingafundi, það er á mánudag og mið-
vikudag. Þriðji og síðasti fundurinn
með því sniði sem landsmenn
þekkja, það er sjónvarpsútsending
kl. 14 á virkjum dögum, verður 25.
maí. sbs@mbl.is
7.000 sýni tekin en
aðeins fjögur smit
1.802
staðfest smit
0
ný smit
729
í sóttkví
19.802
lokið sóttkví
10
virk smit
1.782
náð bata
0
á sjúrahúsi
10
andlát
56.219
sýni tekin
 Samstaða ræður
sigri  Fundum
þríeykis að ljúka
Þórólfur
GuðnasonSamgöngustofa auglýsir eftir umsóknum um styrki ti l
rannsóknarverkefna sem miða að því að auka öryggi á sjó.
HEILDARÚTHLUTUN ER KR. 2,5 MILLJÓNIR
Sjá nánar á vef Samgöngustofu, www.samgongustofa.is/styrkur
STYRKIR
TIL HUGVITSMANNA
UMSÓKNARFRESTUR ER TIL 31. MAÍ 2020
2020