Morgunblaðið - 23.12.2020, Blaðsíða 31

MENNING 31
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. DESEMBER 2020
Útsölustaðir: Flest apótek, heilsuhillur stórmarkaða.
Enzymedica býður uppá öflugustu meltingarensímin á markaðnum
einungis eitt hylki með máltíð getur öllu breytt.
Meltingarónot, uppþemba,
vanlíðan, röskun á svefni og
húðvandamál eru algengir
fylgifiskar þegar gert er vel
við sig í mat og drykk.
■ Ensím eru nauðsynleg fyrir meltingu og
öll efnaskipti líkamans.
■ Betri melting, meiri orka, betri líðan!
■ 100% vegan hylki.
■ Digest Basic hentar fyrir börn
Gleðilega hátíð
Menningar-, íþrótta- og tóm-
stundaráð samþykkti á dögunum
að veita sérstaka viðspyrnustyrki
til tónleikastaða í Reykjavík svo
þeir geti staðið fyrir streymistón-
leikum í desember og janúar. „Í
pottinum voru 3.550.000 kr. sem
voru eyrnamerktar úrbótasjóði
tónleikastaða en vegna áhrifa
heimsfaraldurs á tónleikastaði
varð til afgangur í sjóðnum sem
ákveðið var að nýta á þennan hátt.
Kallað var eftir umsóknum og var
umsóknarfrestur til miðnættis
mánudaginn 7. desember,“ segir í
tilkynningu og að sérstakur fag-
hópur, skipaður einum fulltrúa frá
menningar-, íþrótta- og tóm-
stundaráði og tveimur fulltrúum
skipuðum af STEFi, FÍH og FHF,
hafi farið yfir umsóknir og lagt til
að átta rótgrónir tónleikastaðir í
Reykjavík fengju styrki. Þeir eru
Gaukurinn sem hlýtur 660.000
krónur, Hard Rock Café sem fær
550.000 krónur líkt og Dillon,
Mengi sem fær 470.000 krónur,
Gamla bíó sem fær 420.000 krónur,
Hannesarholt sem fær 400.000
krónur, KEX Hostel sem fær
300.000 krónur og R6013 sem hlýt-
ur 200.000 krónur. Tónlistarborgin
Reykjavík heldur utan um úrbóta-
sjóð tónleikastaða í Reykjavík.
Morgunblaðið/Golli
Gaukurinn Tónleikastaðurinn hlaut hæsta styrkinn, 600.000 krónur.
Átta staðir fá styrki
fyrir streymistónleika
AF TÖFRUM
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
Seiðmenn hins forna – Barið þrisvar nefnist þriðja bókin íbókaflokknum Seiðmenn
hins forna eftir metsöluhöfundinn
Cressidu Cowell sem Angústúra
gefur út hérlendis í vandaðri
íslenskri þýðingu Jóns Stefáns
Kristjánssonar. Áður eru út komnar
bækurnar Seiðmenn hins forna og
Seiðmenn hins forna – Töfrað
tvisvar. Bókaflokkurinn hóf göngu
sína í Bretlandi 2017 og hefur
Cowell, sem er höfundur bæði text-
ans og myndefnis, sent frá sér eina
bók árlega síðan. Ári síðar hafa
bækurnar svo komið út á íslensku.
Fjórða og síðasta bókin í bóka-
flokknum kom út á ensku fyrr í
haust og skilar sér vonandi á
íslensku strax á næsta ári svo
áhugasamir lesendur fái loks að
vita hvernig ævintýrinu lýkur.
Reynslan hefur sýnt að það er
full ástæða til að brýna fyrir útgef-
endum hve mikil ábyrgð þeirra
gagnvart ungum lesendum er þegar
þeir byrja að gefa út bækur sem til-
heyra bókaflokki. Það er fátt meira
svekkjandi eða til þess fallið að
drepa niður áhuga ungra lesenda á
lestri en þegar útgefendur hætta
útgáfu í miðjum bókaflokki og
skilja nýju uppáhaldssögupersón-
urnar eftir í lausu lofti. Dæmi síð-
ustu ára eru því miður of mörg, allt
frá bókaflokknum Úr bálki hrak-
falla eftir Daniel Handler sem skrif-
ar undir nafninu Lemony Snicket,
þar sem aðeins fyrstu fjórar bæk-
urnar í þrettán bóka seríu voru
gefnar út hérlendis, til Grimm-
systra eftir Michael Buckley þar
sem aðeins fyrstu tvær bækurnar í
níu bóka flokki komu út á íslensku.
Tungubrjótar og hraði
Undirrituð kynntist Seiðmönn-
um hins forna þegar fyrsta bókin
kom út á íslensku fyrir tveimur
árum og las hana upphátt fyrir son
sinn sem þá var aðeins átta ára.
Síðan hefur ein bók verið lesin á ári
og við mæðgin beðið spennt eftir
framhaldinu. Hver bók er tæplega
400 blaðsíður, en þær renna ljúflega
enda framvindan spennandi og per-
sónugallerí skrautlegt. Nýverið luk-
um við við Barið þrisvar og sem
fyrr var hún lesin upphátt, enda
textinn á köflum svolítið tyrfinn þar
sem Cowell leikur sér að því að búa
til ný orð yfir alls kyns skepnur og
hluti. Sem dæmi má nefna orðin
hylskolli, árafeldur, járnvirkur og
láfar að ógleymdum tungubrjót-
inum graxertúrglebúrkíni, sem
undirrituð veit varla enn hvernig
best er að bera fram og getur alls
ekki lesið hratt upphátt. Við þetta
bætist síðan að nokkrar persónur
bókaflokksins tala alltaf aftur á
bak, þannig að upplesturinn verður
á köflum býsna krefjandi – en á
sama tíma skemmtilegur, því hann
býður upp á góðar samræður um
innihaldið. Myndlýs-
ingar höfundar og snið-
ug hönnun bókanna
bæta miklu við lestrar-
upplifunina. Svart-
hvítar teikningar Cow-
ell eru tjáningarríkar í
einfaldleika sínum.
Hraðinn í framvindunni
endurspeglast vel í
myndunum sem oft á tíð-
um eru dregnar einföldum dráttum
þó Cowell leyfi sér einstaka sinnum
að dýpka myndirnar með fjölda
smáatriða sem gaman er að rýna í.
Á flestum opnum er einhvers konar
myndefni, allt frá stórum myndum
af aðalpersónum til lítilla fljúgandi
álfa, stökkvandi gleraugna, eld-
tungna eða vatnsbletta þegar leið
persóna liggur niður að sjó. Hug-
vitssamleg hönnunin býður upp á að
bækurnar geti birt lesendum hand-
skrifuð sendibréf og minnismiða
eða hreinlega breyst í galdrabæk-
urnar sem sögupersónurnar eru að
fletta upp í. Á síðum bókanna er
unnið sjónrænt með andstæðuparið
hvítt og svart, sem kallast með góð-
um hætti á við það samspil ljóss og
myrkurs sem höfundur gerir að um-
fjöllunarefni. Hér berjast persónur
ekki aðeins við myrk öfl og hættu-
lega óvini, heldur þurfa líka að
horfast í augu við dökka fortíð og
eigin bresti.
Uppeldi og þroski
Sagan gerist í skógi vöxnu
Bretlandi á járnöld og hverfist um
tvo þrettán ára unglinga, þau Xar,
sem er sonur Seiðvalds konungs
seiðmenna, og Ósk, sem er dóttir
Síkóraxar drottningar stríðsmanna.
Frá blautu barnsbeini hefur ung-
lingunum verið kennt að hata
óvinaþjóðina. Bæði búa þau yfir
leyndarmáli sem snýr að göldrum.
Xar, sem er af ætt seiðmenna og
ætti þar með að vera göldróttur,
býr ekki yfir neinum galdramætti
og grípur til örþrifaráða með geig-
vænlegum afleiðingum sem enn sér
ekki fyrir endann á. Ósk, sem er af
ætt herþjóðar þar sem galdrar eru
fyrirlitnir, reynist vera með mátt-
ugt galdraauga sem kemur sér vel í
baráttunni við nornakonunginn sem
er hættulegasta ógn söguheimsins.
Cowell gætir þess að rifja nægilega
mikið upp í bókum sínum til þess að
hægt sé að koma inn í bókaflokkinn
hvar sem er, þó best sé auðvitað að
lesa hann frá byrjun og kynnast öll-
um áhugaverðu aukapersónunum.
Höfundur vinnur líka skemmtilega
með klisjurnar þegar hún lætur
hinn drambláta Xar þurfa að horf-
ast í augu við að hann sé ekki
örlagavaldurinn heldur hin hlé-
dræga Ósk. Að baki allri spennunni,
göldrunum, húmornum og hug-
myndaauðginni leynist síðan mikil-
vægur boðskapur um uppeldi og
þroska. Faðir Xars og móðir Óskar,
sem reynast eiga sér dramatíska og
óuppgerða fortíð, hafa bæði fallið í
þá gryfju að reyna að stjórna börn-
um sínum. En eftir því sem áræði
Xars og Óskar eykst og vinátta
þeirra eflist þurfa foreldrar þeirra
að horfast í augu við að þeirra val í
lífinu er ekki endilega eina rétta
leiðin. Með samkennd og hugrekki
að leiðarljósi er hægt að áorka ótrú-
legustu hlutum. Það er ekki slæmt
veganesti til handa lesendum á öll-
um aldri. Við mægðin bíðum nú
spennt eftir síðustu bókinni, þar
sem von er á heljarinnar loka-
uppgjöri.
Galdramáttur samkenndar
Vinir Ósk og Xar eru ólíkar hetjur í bókaflokknum Seiðmönnum hins forna.
Samtímatónlistarhátíðin Myrkir
músíkdagar hefur fram að þessu
verið haldin árlega í janúar en
vegna Covid-19 hefur verið ákveðið
að halda hana frekar í lok apríl.
Dagskrá Myrkra músíkdaga 2021
og nákvæm dagsetning verða kynnt
í byrjun árs 2021 á samfélags-
miðlum hátíðarinnar og einnig á
heimasíðu hátíðarinnar. Myrkir
músíkdagar er ein af elstu starf-
andi tónlistarhátíðum landsins og
hefur frá stofnun árið 1980 gegnt
mikilvægu hlutverki sem vett-
vangur framsækinnar samtíma-
tónlistar á Íslandi, eins og segir í
tilkynningu. Ragnheiður Maísól
Sturludóttir er framkvæmdastjóri
hátíðarinnar.
Morgunblaðið/Eggert
Stýrir Ragnheiður Maísól Sturludótt-
ir, framkvæmdastjóri hátíðarinnar.
Myrkir músíkdagar
haldnir í apríl
Poppsöngvarinn
og liðsmaður
hljómsveit-
arinnar One
Direction, Louis
Tomlinson, held-
ur tónleika í
Origo-höllinni,
þ.e. Valsheim-
ilinu, 18. ágúst á
næsta ári.
Tomlinson öðlaðist frægð með
fyrrnefndri sveit og er einn helsti
lagahöfundur hennar, samdi t.d.
„Midnight Memories“, „Perfect“ og
„History“. Með hljómsveitinni One
Direction hefur Tomlinson selt
meira en 100 milljónir hljómplatna
og fengið fjölda verðlauna. Toml-
inson gaf nýverið út sína fyrstu
sólóplötu, Walls.
Tomlinson heldur
tónleika á Íslandi
Louis Tomlinson