Lögmannablaðið - 15.12.1997, Side 4

að mínu maji gengið gegn helstu
grundvallarsjónarmiðum, sem
hingað til hafa þótt góð og gild.
Það þarf ekki að fara mörgum orð-
um um þrískiptingu valdsins og
öllum ljóst að meðal mikilvægustu
starfa lögmanna er þáttur þeirra í
hlutverki dómstólanna. Dómgæslu-
kerfið er auðvitað ekki starfhæft
nema með þátttöku lögmanna,
enda ekki tilviljun að víða hefur
lögmönnum verið veittur einkarétt-
ur til málflutnings fyrir dómstólun-
um þ.á.m. hér á landi til að tryggja
sem greiðasta og öruggasta máls-
meðferð og þar með úrlausn
ágreiningsmála. í stjórnarskránni er
dómstólum tryggt sjálfstæði og lög-
menn sem starfsmenn dómstól-
anna eiga og þurfa skilyrðislaust
að njóta þessa sjálfstæðis.
Lögmenn starfa að sakamálum
og auðvitað er það grundvallarat-
riði að sakborningar geti borið
óskorað traust til lögmanna sinna.
ísland hefur gerst aðili að alþjóð-
legum mannréttindasáttmálum þar
sem eru gerðar kröfur um réttláta
málsmeðferð fyrir sjálfstæðum og
óvilhöllum dómstólum. Það horfir
því ekki vel við að ráðuneyti lög-
reglumála og saksóknara skuli hafa
það vald yfir Iögmannastéttinni,
eins og birtist í frumvarpinu. Við
þetta bætist að dómsmálum gegn
ríkisvaldinu hefur fjölgað rnikið á
undanförnum árum og fjöldamörg
mál eru sótt gegn ýmsum stjórn-
völdum öðrum. I mörgum þeirra er
dómsmálaráðherra í fyrirsvari.
Skjólstæðingar lögmanna, sem
eiga í málaferlum við ríkisvaldið,
hljóta að íhuga sjálfstæði tals-
manna sinna, ef sama vald á að
hafa aga- og eftirlitsvald með lög-
mönnum.
í stjórnarskránni er dóm-
stólum tryggt sjálfstœði og
lögmenn sem starfsmenn
dómstólanna eiga og
þurfa skilyrðislaust að
njóta þessa sjálfstœðis.
Þegar sjónarmið um sjálfstæði
lögmannastéttarinnar eru borin
fram má stundum heyra að slíkt sé
útþynnt þvæla um mannréttindi og
geti gengið á góðum stundum í há-
tíðarræðum, en eigi ekkert skylt
við veruleikann. Island sé ekki ein-
ræðisríki og hér muni menn aldrei
misbeita valdi. Þessi sjónarmið eru
röng. Saga lýðveldisins er ekki
löng, en flestir gætu nefnt einn til
tvo ráðherra, sem tæplega var
treystandi fyrir valdi af nokkru tagi.
Við þetta bætist að hættan á mis-
beitingu valds af hálfu stjórnvalda
er meiri í dvergríki eins og íslandi,
þar sem stutt er á milli manna og
subiectiv sjónarmið taka oft völd af
hinum obiectivu.
Rétt er einnig að árétta að sjálf-
stæði lögmanna er ekki hugsað
fyrir þá sjálfa, heldur vegna hlut-
verks þeirra í réttarkerfinu og sem
nauðsynlegan lið í stjórnarskrár-
bundnu sjálfstæði dómstólanna og
því trausti sem þegnar nútíma lýð-
ræðisríkja þurfa að bera til lög-
mannastéttarinnar vegna réttarör-
yggisins.
Stjórn L.M.F.Í. mun því beita sér
af alefli gegn því afturhvarfi til for-
tíðarinnar sem felst í frumvarpinu
og því stílbroti á fyrirkomulagi,
sem nánast öll lögmannafélög
heimsins búa við, stutt af alþjóða-
samtökum þeirra og raunar af sér-
stökum samþykktum Sameinuðu
þjóðanna.
4
Lögmannablaðið