Lögmannablaðið - 15.12.1997, Qupperneq 19

Af störfum laganefndar
Það sem af er starfsárinu
hefur laganefnd fengið
send til umsagnar 30
lagafrumvörp og þingsálykt-
unartillögur, þar af allmörg
sem borist hafa í haust.
Á Alþingi var nýlega lagt fram
lagafrumvarp, þar sem lagt var til
að ákvæði í 1. mgr. 127. gr.
einkamálalaganna Cum gjaf-
sókn) yrði breytt þannig að væri
ekki á annan veg mælt skuld-
bindi gjafsókn ríkið til að greiða
þann málskostnað, sem gjafsókn-
arhafi hefði af máli, þar með tal-
inn þann málskostnað, sem gjaf-
sóknarhafa kynni að verða gert
að greiða gagnaðila sínum í máli,
ef gjafsóknarhafi væri ógjaldfær.
Laganefnd taldi í umsögn sinni
þessa tillögu geta leitt til mismun-
unar gagnvart þeim aðilum, sem
málshöfðun væri beint gegn, í
málum þar sem ekki nyti við gjaf-
sóknar. Ekki yrði séð að æskilegt
væri að gera stöðu þeirra, sem
gjafsóknarmáli væri beint gegn,
betri en þeirra, sem stefnt væri í
dómsmáli, þar sem gjafsóknar
nyti ekki við. Einnig mætti ætla
að sú umfjöllun, sem fram færi
hjá gjafsóknarnefnd skv. 126. gr.
EML leiddi almennt til þess að sá,
sem nyti gjafsóknar, hefði nokk-
uð til síns rnáls, þannig að máls-
höfðun væri a.m.k. ekki tilefnis-
laus. Reynslan sýndi að í slíkum
tilvikum væri málskostnaður oft
látinn niður falla.
Nefndin fjallaði um frv. til
laga um rafræna eignarskrán-
ingu veröbréfa og gerði nokkr-
ar athugasemdir við það. Taldi
nefndin t.d. kærufrest vegna
ágreinings, sem rísa kynni í tilefni
af eignarskráningu (12 vikur frá
því skráning fór fram í verðbréfa-
miðstöð), vera of skamman.
Einnig væri málshöfðunarfrestur,
4 vikur, allt of skammur.
í umsögn um frv. til laga um
dómstóla gagnrýndi laganefnd
þann skamma frest, sem L.M.F.Í.
fékk til að fara yfir frumvarpið og
veita umsögn um það. Yrði 10
daga umsagnarfrestur að teljast
fullskammur í ljósi þess hversu
mikilvægt lagafrumvarp væri um
að ræða. Var í því sambandi sér-
staklega tekið fram að félagið
hefði ekki áður fengið frumvarp-
ið eða drög að því send til um-
sagnar. Þá gerði nefndin athuga-
semd við hvernig skipa á í nefnd
um dómarastörf. } frumvarpinu er
ráðgert að dómsmálaráðherra
skipi tvo nefndarmenn af þremur,
án tilnefningar, þar af annan sem
formann nefndarinnar. Valdsvið
nefndarinnar tekur bæði til
hæstaréttardómara og héraðs-
dómara. I umsögn laganefndar
var bent á að nefndinni um dóm-
arastörf væri m.a. ætlað að taka
við erindum frá dómsmálaráð-
herra vegna ætlaðra ávirðinga
dómara, en af slíku tilefni gæti
nefndin veitt dómara áminningu.
Þá ætti nefndin að veita umsögn
um ávirðingar á hendur dómara,
áður en dómsmálaráðherra veitti
honum (héraðsdómara) lausn frá
embætti um stundarsakir eða
legði slíkt til við forseta íslands (á
við um hæstaréttardómara). Taldi
laganefnd L.M.F.Í. að í ljósi meg-
inmarkmiða frumvarpsins (að
styrkja stöðu og sjálfstæði dóm-
stólanna sem þriðju valdastoð
ríkisins og m.a. þannig auka tiltríi
almennings á starfsemi þeirra) og
með hliðsjón af valdsviði nefnd-
arinnar, þ. á m. agavalds yfir
dómurum landsins, væri það
óheppilegt fyrirkomulag og raun-
ar í andstöðu við meginmarkmið
frumvarpsins að dómsmálaráð-
herra hefði því sem næst
óbundnar hendur um skipun
meirihluta nefndarinnar.
í umsögn laganefndar var
einnig fjallað um reglur, sem gert
er ráð fyrir að nefnd um dómara-
störf setji um það hvers konar
aukastörf geti samrýmst embætt-
isstörfum dómara. Þar er gert ráð
fyrir að hægt sé að meina dómara
að gegna aukastarfi. Beri dómara
að hlíta slíku banni en honum sé
heimilt að leita úrlausnar dóm-
stóla um lögmæti þess. Laga-
nefnd vakti athygli á því að það
færðist í vöxt í íslenskri löggjöf
að úrlausn ágreiningsmála á til-
teknum sviðum væri falin kæru-
eða úrskurðarnefndum. Benti
nefndin á að mjög óheppilegt
væri að embættisdómarar veldust
til setu í slíkum nefndum. Staða
þeirra sem nefndarmanna væri
ekki sú sama og sem dómara,
heldur giltu þar um reglur stjórn-
sýslunnar. Störf þeirra í stjórn-
sýslunefndum gætu dregið úr til-
trú almennings á sjálfstæði þeirra
sem dómara.
Samkvæmt frumvarpinu er ráð-
gert að málshöfðunarfrestur
vegna dómsmáls á hendur ríkinu
vegna tjóns af völdum athafna
eða athafnaleysis dómara sé 6
mánuðir frá því að tilefni til bóta-
skyldu mátti vera orðið ljóst,
nema afsakanlegt þyki að það
hafi ekki verið gert innan þess
frests. Um er að ræða tillögu að
lagfæringu á réttarástandinu eins
og það er nú. Að mati laganefnd-
ar L.M.F.Í. er þessi tillaga jákvæð,
svo langt sem hún nær. Nefndin
taldi hins vegar að 6 mánaða
fresturinn væri of skammur. Bent
var á að almennur fyrningarfrest-
ur skaðabótakrafna væri 10 ár en
styttri frestir kynnu að finnast í
sérlögum. Yrði ekki séð hvað
réttlætti svo skamman málshöfð-
unarfrest, sem lagt var til í frum-
varpinu.
Lögmannablaöið
19