Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 2014, Qupperneq 16

15ÞORPIÐ Í VIÐEY
að um 240 manns hafi haft aðsetur þar.32 Svo mikill rekstur í eyjunni var þó
að mörgu leyti óhagkvæmur. Góð höfn var nú einnig í Reykjavík og mikill
tími og kostnaður var fólginn í því að flytja fólk og varning á milli eyjunnar
og Reykjavíkur. Um það hversu þungt sá tilkostnaður vó í að knésetja
Kárafélagið er erfitt að fullyrða en snemma fór að halla undan fæti í rekstri
þess. Árið 1931 krafðist Útvegsbankinn, sem var stærsti lánadrottinn þess,
gjaldþrotaskipta og í kjölfarið voru eigur félagsins, stöðvarbyggingar, togarar,
og margvísleg tæki og tól boðin upp í Viðey.33 Fulltrúar þorpsbúa gripu á
það ráð að leigja reksturinn og halda starfseminni áfram en fyrir þeim rekstri
reyndist ekki grundvöllur og lagðist hann því af árið 1933.34
Frá sjálfsþurft til iðnvæðingar – og til baka:
Vitnisburður manntala og heimildamanna
Þrátt fyrir að hinn eiginlegi rekstur legðist að stóru leyti af í Þorpinu snemma
á 4. áratug 20. aldar liðu enn meira en 12 ár áður en Þorpið fór endanlega
í eyði. Ástæður þessa voru án efa margvíslegar en þungt hefur þó vegið sú
32 Örvar B. Eiríksson 2003, bls. 48.
33 „Kárafélagið gjaldþrota“ 1931, bls. 4. Um uppboðin sjá: „Þrjú botnvörpuskip og stöðin í Viðey til
sölu“ 1931, bls. 4 og „Opinbert uppboð“ 1931, bls. 4.
34 Gísli Sigurðsson 1983b, bls. 4.
Rústir Glaumbæjar. Húsið brann í desember 1931 og síðar í sömu viku var Kárafélagið lýst gjaldþrota.
Ljósmynd: Höfundar.