Vinnan - 01.12.1943, Qupperneq 9

SÆMUNDUR ÓLAFSSON:
Sameining verkalýðsfélaga
Seytjánda þing Alþýðusambandsins gerði, á fundi
sínum 19. nóv., eftirfarandi ályktun:
1. Að sameina smáfélög í skildum starfsgreinum eða
iðngreinum á hverjutn stað í félög eða sambönd.
2. Að sameina fámenn félög á sama stað í eitt verka-
lýðsfélag með deildarskiptingu, samanber Verkalýðs-
félag Akraness, Verkalýðsfélagið Baldur á Isafirði,
Verkamannafélagið Þróttur á Siglufirði og Verkalýðs-
og Sjómannafélag Keflavíkur o. fl.
3. Að vinna að sameiningu félaga á hverjum stað,
þar sem fleiri eru en eitt félag í sömu starfsgrein.
Þeim þingfulltrúum, sem þessar ályktanir sömdu, og
17. þinginu, hefur verið ljós sú óheillastefna, sem ríkt
hefur á undanförnum árum í málefnum verkalýðsins og
sem komið hefur, meðal annars, fram í stofnun og við-
haldi fjölmargra smáverkalýðsfélaga á félagssvæðum
hinna stærri verkalýðsfélaga víða um land og í Reykja-
vík.
Þessi smáfélög hafa verið stofnuð af sérgreinum
innan einstakra atvinnuvega og oft með fáum mönnutn,
sem vegna skorts á félagsþroska, einhæfs hagsmuna-
sjónarmiðs, eða vegna þess að um menn var að ræða
með einhverj a smávegis sérþekkingu, sem töldu sig ekki
eiga samleið í verkalýðsmálum með öðrum verkamönn-
um í sömu atvinnugrein og á sama stað.
Með því að hafa verkalýðsfélögin mörg og smá, dreif-
ast kraftarnir óeðlilega mikið. I smáfélögum er oft erfitt
að fá hæfa menn, til þess að stjórna félaginu og baráttu
þess. Fundirnir verða fámennir og illa sóttir og falla
oft að lokum niður vegna skorts á fundarsókn. Verkefni
félagsins verða fábreytt, þar sem allt starf er miðað
við hagsmuni fárra manna, oft og tíðum brots úr einni
stétt eða starfsgrein. Oft læðist inn tortryggni og rígur
til annarra félaga og félagsheilda, sem stafar af þekk-
ingarskorti á málefnum þeirra og því, að málefnin hafa
ekki verið rædd sameiginlega af hreinskilni og skilningi.
Þetta ástand opnar atvinnurekendavaldinu möguleika
til þess að smeygja fleygum ágreinings og sundurþvkkju
inn í raðir verkalýðsins. Kannast menn ekki við að
brýnt hafi verið fyrir hlutasjómönnum, að hátt kaup
landverkafólks væri gagnstætt hagsmunum þeirra, og
að þeir yrðu að gjalda það með skerðingu á hlut sín-
um? Þess hefur hinsvegar ekki verið alltaf gætt, að land-
verkamaðurinn eða konan hefur oft verið bróðir, systir,
faðir, móðir eða jafnvel eiginkona eða afkvæmi sjó-
mannsins, sem verið er að siga á landverkafólkið. Oft
ber þessi áróður engan árangur, en fellur máttlaus af
múrum félagshyggju og stéttarmeðvitundar þess, sem
fyrir honum verður, en ekki alltaf. Fámenn félög hafa
enga möguleika til þess að hafa fasta starfsmenn, en
reynslan hefur sýnt, að það er öllum félögum nauðsyn-
legt, ef lag á að vera á rekstri þeirra.
Þó að verkalýðshreyfingin væri í öndverðu byggð
upp af mönnum, sem unnu öll sín störf í þágu hennar
kauplaust í hjáverkum og skeyttu því engu, þótt þeir
slitu kröftum sínum um aldur fram og hlytu að launmn
andúð og tortryggni samborgara sinna og oft og tíðum
útilokun frá atvinnu um lengri og skemmri tíma, þá er
sá tími liðinn. Mjög fáir fást nú til þess að fórna sér á
þennan hátt og er það skiljanlegt. Hita- og hrifningar-
tímabilið í verkalýðshreyfingunni er liðið, baráttan hef-
ur fengið fastara form, menn líta á allt, sem á vinnst,
eins og sjálfsagða hluti, enginn æfintýraljómi er lengur
um forustumenn verkalýðshreyfingarinnar, mestur hluti
þess, sem unnið er, er unnið af mönnum, sem taka kaup
fyrir verk sín, eins og sjálfsagt er og eðlilegt. Þau félög,
sem ekki liafa bolmagn til þess að greiða fyrir vinnu,
verða að láta margt ógert, eða kaupa til þess menn utan
félagsins. Félagsmenn verða því aldrei aðnjótandi þess
félagsþroska, sem menn hljóta við það, að vinna trún-
aðarstörf fyrir verkalýðinn.
Þegar smáfélögin lenda í kaupdeilum, er algengt að
þau fá samningsmeðferðina í hendur Alþýðusamband-
inu, sem svo semur fyrir þau og leiðir deiluna til lykta,
án þess að stjórnendur viðkomandi félags verði raun-
verulega nokkurntíma ábyrgir fyrir rekstri málsins og
málalokum.
I skjóli þessarar málsmeðferðar eru oft kosnir Iítt
hæfir menn til þess að stjórna slíkum smáfélögum og
eru þeir oft valdir eftir pólitískum lit, en ekki verð-
leikum í verkalýðshreyfingunni, enda eru sum hinna
smærri félaga vettvangur fyrir pólitískan hráskinna-
leik og sjá allir góðgjarnir menn, að slíkt má ekki við-
gangast til lengdar.
I Reykjavík eru mörg smáiðnfélög, sem eðlilegt er
að sameinist í stærri félögum. Járniðnaðarmenn hafa
fjögur félög: Félag járniðnaðarmanna, með 159 félags-
VINNAN
219