Vinnan - 01.12.1943, Blaðsíða 16

GUÐMUNDUR VIGFÚSSON:
ATVÍNNA OG ÖRYGGI
Flestum mönnum er svo farið, að þeir eru fljótir að
gleyma. Þetta hefur sína kosti og sína galla, allt eftir
því, sem efni og ástæður standa til í hvert sinn.
Þau eru 'ekki mörg árin síðan íslenzkur verkalýður
mátti stríða við vofu atvinnuleysisins og skortsins. Mik-
ill þorri verkalýðsins hafði vinnu einungis lítinn hluta
ársins. AðgerSaleysi og árangurslítil leit að handtök-
um var hlutskipti allt of margra úr verkalýðsstéttinni,
megin hluta hvers árs.
Nú hefur skipt um, um nokkurt skeið. Vinnuorka
verkalýðsins hefur verið eigendum framleiðslutækj anna
jafn dýrmæt síðastliðin 3—4 ár eins og hún var valda-
mönnum þjóSfélagsins mikiS áhyggjuefni á kreppu-
tímunum fyrir styrjöldina. Mörg dæmi eru til þess, að
boðið hefur verið í vinnuaflið. ASalatriSiS hefur verið
að fá það, um hitt hefur verið minna hirt, hvað greitt
væri fyrir. Svo alger hafa umskiptin verið frá þeim
tíma, þegar skorturinn á heimilum verkamanna var
notaður til þess að reyna að þrýsta niður kaupgjald-
inu, með hinni alkunnu röksemd yfirstéttarinnar, aS
vinnan myndi aukast og verða drýgri, svo framarlega
sem kaupgjaldið væri lækkað.
' Þetta eru mikil umskipti. ÞaS hefur verið öllum
verkamönnum fagnaðarefni, að geta nú loks lagt heim-
ilum sínum sómasamlega, geta greitt skuldir atvinnu-
leysisáranna og jafnvel látið eitt og annað eftir sér og
sínum, sem áður virtist aðeins fjarlægur draumur, meS-
an skorturinn á frumstæðustu lífsþörfunum beið á næsta
leiti.
En eru mönnum almennt ljósar þær ástæður, sem að
breytingunni liggja, að við höfum notið velsældarinn-
ar fyrir það eitt, að annars staðar í veröldinni gengu
yfir óvenjulegar hörmungar, að viS höfum setið við
eldinn meðan aS aðra kól. Hér hefur ekki verið um
neina varanlega úrbót að ræða. Lausnin á vandamál-
um atvinnulífsins er jafn fjarri og áður. Félagslegt ör-
yggi og atvinnutrygging er enn óskapað. Kröfur verka-
lýðsstéttarinnar um það eru enn óuppfylltar. Því má
sízt gleyma nú, þótt nægileg atvinna sé í hráðina víð-
ast hvar, vegna utanaðkomandi atburða.
Flestum hugsandi mönnum mun vera ljóst, að eftir
styrjöldina endurheimtum við atvinnuleysið, ef ekki er
að gert. Og frumkvæðið og forystuna í baráttunni fyrir
varanlegri atvinnu verður verklýðsstéttin sjálf að hafa
á hendi.
Undanfarandi ár atvinnulegrar velgengni hafa fært
verkalýðsstéttinni heim sanninn um mikilvægi starfs-
orkunnar. Hún hefur fundið hve dýrmætt vinnuaflið
er, skilið að það er afl þeirra hluta, sem gera þarf,
undirstaða framfara og menningar. Peningarnir duga
skammt til framkvæmdanna, ef orku verkamannsins
vantar, það hafa síðustu árin sannað svo áþreifanlega,
að ekki verður um villzt.
Undir hagstæðum atvinnuskilyrðum og í krafti stétt-
og áður er sagt, mynduðu varnarvegg yfir þvera bryggj-
una og héldust þeir fremstu í hendur, svo að eigi yrði
ofar komist. Einhverskonar ályktun mun hafa verið les-
in upp, aðvörun til aðkomumanna vegna mikilla æsinga
í þorpinu, eftir því sem sagt var. Lestur sá mun þó hafa
farið framhjá flestum, því hvorttveggja var, að heima-
menn höfðu fengið svo mikinn áhuga fyrir sjóslöng-
um bátsins og því, hvers þeir mættu þaðan vænta, að
þeir gátu varla af þeim litið, og eins hitt, að aðkomu-
mönnum lék hugur á að nota sér hvorttveggja þessa
truflun til þess að pota sér upp bryggjuna. Kom þá
einnig í ljós, að ekki voru allir heimamenn af sama
sauðahúsi. Þeir, sem ofar stóðu, þrengdu sér niður
eftir til þess að taka í hönd þeirra aðkomumanna, sem
þeir þekktu og svo öfugt. Var illt að meina slíkar kunn-
ingjakveðjur, en þær urðu margar. Handtökin urðu
innileg og ekki sleppt strax og svo komu samtöl og
heimboð og áður en varði var allt orðið að einum
graut. Herjunum varð ekki lengur haldið sundurgreind-
um og enginn fékk bað. Gekk hersingin síðan upp
bryggjuna og um þorpið, eins og ekkert hefði í skorizt.
Eftir þetía fór Hannibal og aðrir erindrekar verka-
lýðsfélaganna ferSa sinna í Bolungarvík án allra af-
skipta, enda er þar nú annar skilningur orðinn ríkjandi
um eðli og tilgang verkalýðshreyfingarinnar en áður
var.
AS afloknum heimsóknum til félaganna í Bolungar-
vík fóru bátsverjarnir ísfirzku heim aftur í friði og
spekt. Var komið til TsafjarSar um miðja nótt og þótti
ferðin hafa tekizt vel.
226
VINNAN