Vinnan - 01.08.1948, Blaðsíða 18

JURI SEMJONOFF:
AUÐUR JARÐAR
Sama árið og Mort gerði fyrstu tilraunina með
flutning kælds kjöts, heppnaðist franska verkfræð-
ingnum Tellier að senda gufuskipið „Frigori-
fique“ frá Rúðuborg til Buenos Ayres og aftur
til baka. Skipið var hlaðið kjöti báðar leiðir. Tak-
markinu virtist náð í raun og veru, — kjötið hafði
verið eðlilegan tíma, það er að segja 104 daga, á
leiðinni frá Buenos Ayres til Rúðuborgar, og við
heimkomuna var það sæmilega ætt, þó að ekki
gæti það talizt hnossgæti. Tellier hafði þó ekki
leyst vandann nema til hálfs, því að hann gat ekki
fryst kjötið og lét sér nægja að ,,kæla“ það. Sú
flutningsaðferð er notuð mjög enn í dag. Kjötið
er kælt niður í 1—11/2 gráðu kulda og helzt mjúkt,
en frosið kjöt er kælt niður í 12—18 gráður, og
verður grjóthart. Síðari aðferðin er algengari nú
á tímum. Menn voru heldur ekki lengi að koma
auga á hagnaðinn við „frystinguna”, og nokkru
seinna sigldi gufuskipið „Paraguay" frá Marseille
til Buenos Ayres og til baka aftur með farm af
frosnu kjöti. Koma skipsins vakti geysilega at-
hygli í Evrópu. Þegar fyrstu tilkynningarnar um
hina hamingjusömu ferð „Paraguays“ barst til
Ástralíu, sendu sauðfjáreigendurnir þar símskeyti
til umboðsmanns síns í Lundúnum, að hann
skyldi tafarlaust taka til óspilltra málanna. Um-
boðsmaðurinn gerði samning við vélaverksmiðju,
sem setti frystitæki í gufuskip nokkurt eftir fyrir-
mynd þeirra Morts og Nicolles.
í desembermánuði 1879 lagði gufuskipið
„Strathleven“ af stað frá Melbourne, og í febrúar
1880 kom það til Lundúna. Gufuskipið var hrað-
skreytt og var því ekki fulla tvo mánuði á leið-
inni. Kjötið var svo gott, að ekki varð yfir neinu
kvartað. Allir sælkerar borgarinnar, jafnt prins-
inn af Wales sem aðrir, urðu að ljúka upp einum-
munni um það. Viktoría drottning fékk frosinn
kálf að gjöf, svo að hún gat borið um það eins
og aðrir.
Þegar útgerðarfélögin höfðu komið auga á
þýðingu kæliskipanna, streymdu ævintýralegar
fjárupphæðir hvaðanæva að til þessara flutninga.
Nú á tímum eru hér um bil 200 skip, sem eru sér-
staklega útbúin til þessara flutninga og flytja
kjöt frá Ástralíu, Nýja-Sjálandi og Argentínu til
Evrópu og meira að segja til Bandaríkjanna.
Mörg þessara skipa eru búin vélum af þýzkum
uppruna (Lindes kælivélar). Allar þjóðir, sem
liafa góð skilyrði til kvikfjárræktar, ruku upp til
handa og fóta að flytja út fryst kjöt. Brasilíumenn
höfðu ekki flutt eina einustu smálest fyrir heims-
styrjöldina, en eftir stríðið var útflutningur þeirra
orðinn afarmikill. Frystihúsum hefur verið kom-
ið upp í Paraguay og Colúmbía. Frakkar tóku
aftur að beina Ituga sínum að Madagaskar, sem
hinn framsýni Tellier hafði komið auga á fimm-
tíu árum áður. Þróunin í kjötiðnaði Suður-Amer-
íkumanna var svo ör á styrjaldarárunum, að erfitt
er að gera sér þess fulla grein. Kvikfjárræktend-
urnir báðu guð af heilum hug, að stríðið mætti
vara að eilífu. Sem sakir standa eru það engil-
saxnesku og rómönsku þjóðirnar, — Englend-
ingar, Ameríkumenn, Frakkar, Spánverjar og
ítalir —, sem flytja inn mest af frosnu kjöti.
Þannig varð þetta „djöfullega uppátæki“ upp-
haf þróunar og velmegunar í heilum heimsálfum.
Garðarnir við Michiganvatnið
Það er erfitt að keppa við ameríska svínið. Hið
ameríska „corn belt“ (maísræktarhéruðin) væri
hreinasta Paradís fyrir svínin, ef hin óhugnan-
legu víti sláturhúsanna væri ekki í þeim miðjum.
Sex borgir, — Chicagó, Cinsinnati, Saint Louis,
Omaha, Kansas City og Minneapólis, — standa
hringinn í kring um Iowafylki, en þar eru fjögur
og hálft svín á hvern íbúa.
Ef við lítum á landbréfið, sjáum við að stærstu
slátrunarmiðstöðvarnar liggja innan þríhyrnings-
ins milli Mississippi, Missouri og vatnanna miklu.
Meginþorri kjötneytendanna búa fyrir austan
þetta svæði, en mestur hluti kjötsins er sendur
vestur á bóginn. Menn mega ekki láta sér bregða,
þó að kjötiðnaðurinn hafi vaxið risaskrefum,
þegar neytendurnir eru ekki færri en 120 mill-
158
VINNAN