Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1992, Blaðsíða 68

Á þeim tveimur áratugum sem liðnir eru frá setningu fyrstu laganna um
heilbrigðisþjónustu hafa ýmsar breytingar verið gerðar á þeim, m.a. vegna breyttrar
verkaskiptingar ríkis og sveitarfélaga. Þrátt fyrir að ýmsar breytingar hafi verið
gerðar á fyrirkomulagi stjórnkerfisins hefur ekki verið haggað við þrískiptingunni
sem slíkri.
Hér á eftir verður vikið nánar að stjórnkerfi heilbrigðismála samkvæmt lögum
um heilbrigðisþjónustu nr. 97/1990.
6.2.1 Yfirstjórn heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytis
Samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu fer heilbrigðis- og tryggingamála-
ráðuneytið með yfirstjóm heilbrigðismála.
Heilbrigðis- og tryggingamálaráðuneytiö var stoínað 1. janúar 1970, en tók
formlega til starfa 1. september sama ár. Með lögunum um Stjórnarráð íslands (nr.
73/1969), sem gengu í gildi þessi áramót voru verulegar breytingar gerðar á
verkaskiptingu í æðstu stjórn landsins, m.a. var ráðuneytum fjölgað.
Fram til ársins 1970 höfðu heilbrigðis- og tryggingamál verið vistuð hjá ýmsum
ráðuneytum. Heilbrigðismálin voru þó lengst af hjá þeim ráðherra sem fór með
dóms- og kirkjumál en tryggingamálin hjá þeim ráðherra sem fór með félagsmál,
a.m.k. eftir að það ráðherraheiti var tekið upp á fimmta áratugnum.
Undir Heilbrigðis- og trygginamálaráðuneytið falla öll heilbrigðis- og
tryggingamál. Til að sinna þessum verkefnum fær ráðuneytið umtalsverða fjármuni
á fjárlögum og til ráðuneytisins rennur liðlega 40% af útgjöldum ríkisins.
6.2.1.1 Embætti landlæknis
Þó embætti landlæknis sé undirstofnun ráðuneytisins samkvæmt reglugerð um
Stjórnarráð telst embættið til yfirstjórnar heilbrigðis- og tryggingamála. Embætti
landlæknis er eitt af elstu embættum landsins, stofnað 1760. Samkvæmt lögum um
heilbrigðisþjónustu er landlæknir ráðunautur ráðherra og ríkisstjórnar um allt er
varðar heilbrigðismál og skal embætti hans annast framkvæmd tiltekinna
málaflokka f.h. ráðherra samkvæmt lögum, reglum og venjum er þar um gilda.
Hann skal hafa faglegt efitrlit með heilbrigðisstofnunum, lyfjanotkun,
sóttvarnarráðstöfunum og heilbrigðiseftirlit auk þess sem hann hefur eftirlit með
starfi og starfsaðstöðu heilbrigðisstétta. Þá skal hann skipuleggja skýrslugerð
heilbrigðisstarfsfólks og heilbrigðisstofnana og annast innheimtu þeirra. í reglugerð
um sjúkraskrár og skýrslugerð varðandi heilbrigðismál (nr. 227/1991) er í II. kafla
fjallað um skýrslugerð vaðandi heilbrigðismál og þar birt sem viðaukar sýnishorn
þeirra skýrslna sem landlæknir innheimtir hjá m.a. heilsugæslustöðvum. Loks er
embætti landlæknis skylt að sinna kvörtunum eða kærum er varða samskipti
almennings og heilbrigðisþjónustunnar.
6.2.2 Svæðisstjórn heilbrigðismála
6.2.2.1 Héraðslæknar
Lög um heilbrigðisþjónustu skipta landinu í 8 læknishéruð. Læknishéraða-
skipanin fylgir að mestu skiptingu landsins í kjördæmi, með örfáum
undantekningum.