Börn og menning - 01.04.2011, Qupperneq 24

24
Böm og menning
með þremur leikurum, fyrir börn frá 3ja ára,
byggð á myndabók eftir Lottu Geffenblad.
Aston er lítill hvolpur með stórt hjarta, sem
vorkennir öllum steinunum sem hann finnur.
Þeir eru litlir og stórir og afar ólíkir, en hann
finnur til með öllum og smyglar steinunum
heim með sér. Þar býr Aston um steinana
svo þeim sé hlýtt og líði vel, en að lokum
verður býsna þröngt hjá hundafjölskyldunni.
Foreldrar Astons vonast eftir að hægt sé að
finna betri stað þar sem steinarnir geta átt
heima. Sagan fjallar um væntumþykju, hversu
auðvelt það er i raun að elska og hugsa vel
um hlutina og fólkið í kringum okkur og um
gildi þess að átta sig á fegurð hins smáa,
jafnvel litlu, köldu steinanna sem verða á
vegi okkar. Foreldrar Astons eru þolinmóðir
og skilningsríkir og auðvitað dálítið þreyttir á
steinagæsku sonarins en Aston lætur ekkert
stoppa sig, hann þarf að hugsa um steinana
sína hvað sem tautar og raular! í sýningunni
nota leikararnir hreyfingar og dans til að tjá
nánd og fjarlægð og tilfinningar eru sýndar
með allskonar látbragði. I verkinu er flutt
djassskotin tónlist eftir Ulf Eriksson, sem
einnig leikur pabbann en mömmuna leikur
Bára Lyngdal og litla hvolpinn leikur Magnus
Lundblad. Að sjálfsögðu endar leikritið
um steinana hans Astons vel, foreldrarnir
sannfæra hann um að þeir þurfi að fá sér frí
með sínum líkum á stóru steinaströndinni.
Aston samþykkir þá hugmynd fús og kveður
steinana sína á ströndinni, en á heimleiðinni
finnur hann trjágrein sem er afskaplega
einmana og yfirgefin og auðvitað þarf hann
að lauma henni með sér því einmana og
yfirgefnum trjágreinum er að sjálfsögðu
vorkunn!
Annað áhugavert verk sem Pero-leikhúsið
hefur sýnt nýlega er Harald hittar hem
(Flarald ratar heim) sem er fjörutíu mínútna
sýning sem var á fjölunum í fyrra og er verkið
hugsað fyrir krakka frá sjö ára. Leikritið
er samið af leikurunum sjálfum og þar er
fengist við spurningar á borð við: „Hvernig
er hið fullkomna barn?"„Hvaða væntingar
hafa fullorðnir til barna?" og „Er hægt
að búa til fullkomið barn sem samsinnir
þeim fullorðnu alltaf og gleymir aldrei að
þakka fyrir sig?" Harald er búinn til af
brjálaðri vísindakonu á rannsóknarstofu,
hún er í upphafi sýningar á lokasprettinum
við að smíða „hið fullkomna barn". Litli
strákurinn fær síðustu leiðbeiningarnar og
kennslustund á rannsóknarstofunni um
mannleg samskipti. En allt fer ekki eins
og vísindakonan ætlar sér því Harald fær
sjálfstæðan vilja og eigin persónuleika. Sagan
er sorgleg og dálítið óhugnanleg og hafði
mikil áhrif á marga fullorðna áhorfendur,
einn gagnrýnandi sagðist til dæmis hafa
grátið í lok sýningar en furðaði sig jafnframt á
að börnin skemmtu sér hið besta og hermdu
eftir vélmennahreyfingum Haralds. Börn og
fullorðnir upplifa oft ekki leiksýningar á sama
hátt.
Nýjasta barnaleikverk Pero-leikhússins er
Hemllgheternas skog eller jakten pá den
försvunna stjárnan. (Leyndarmálaskógurinn
eða leitin að horfnu stjörnunni) eftir Stalle
Ahrreman, Peter Engkvist og Magnus
Lundblad, sem var frumsýnt 6. mars
síðastliðinn. í aðalhlutverkum eru Björn Ingi
Hilmarsson og Logi Tulinius en um er að
ræða tónlistarsýningu sem ætluð er fyrir
börn frá fimm ára aldri og þema leikritsins
má segja að sé sorg og sorgarviðbrögð.
Verkið fjallar um Michael, sem á leynivininn
Marcus, sem mamma Michaels segir að sé
bara til í plati. Pabbi Michaels er horfinn og
ásamt leynivininum fer hann af stað til að
finna silfurstjörnuna sem á að geta leitt þá til
pabbans. (ferðinni öðlast Michael reynslu og
hugrekki og áttar sig að lokum á hversu gott
það er að geta yljað sér við minningar um þá
sem manni þykir vænt um.
Engan aumingjaskap
Það virðist í raun vera hægt að fjalla um
næstum hvað sem er í leiksýningum fyrir
börn. Lykillinn er að vera heiðarlegur, vanda
sig, treysta börnunum og sýna þeim virðingu.
Þegar góðri tónlist, orðaleikjum, sprelli og
húmor er fléttað inn í flóknar tilfinningar
og börnunum er treyst til að finna svörin
við þeim spurningum sem vakna (á eigin
spýtur og stundum með aðstoð fullorðinna),
eru allar líkur á að dæmið gangi upp og
hinir alræmdu og margumræddu „töfrar
leikhússins" nái tökum á áhorfendum. Börn
eru býsna næm á líkamstjáningu og látbragð
og þetta notfæra leikarar Pero-leikhússins
sér óspart, og eins þeir sem hafa unnið að
smábarnasýningunum sem ég nefndi hér að
framan. Stundum er boðskapur leikhússins
dálítið skelfilegur, eða jafnvel lífshættulegur,
en hafi mér ekki verið það Ijóst fyrir, þá kom
heimsókn í Pero-leikhúsið mér í skilning um
að það er algjör óþarfi að vera með einhvern
heigulshátt þó lítil börn séu á staðnum.
Höfundur er ritstjóri Barna- og menningar