Hinsegin dagar í Reykjavík - aug 2018, Qupperneq 60

HINSEGIN
HETJUR
Í POPP-
HEIMUM Sigurður Þorri Gunnarsson tók saman og Hrannar Atli Hauksson myndskreytti

Tónlist er mögnuð. Hún getur kætt okkur,
róað okkur, gert okkur sorgmædd, glætt
okkur lífi, styrkt okkur og svo framvegis.
Hún er líka áhrifaríkt baráttutól til þess að
vekja athygli á ákveðnum málstað og
koma boðskap á framfæri. Hinsegin
samfélagið hefur í gegnum tíðina átt sér
sterka fulltrúa á tónlistarsviðinu sem hafa
þrátt fyrir fordóma og mótlæti slegið í
gegn á heimsvísu, eins og þá Freddie
Mercury og Elton John. Það hefur einnig
átt sína baráttu- og gleðisöngva sem
ýmist hafa verið samdir sérstaklega með
samfélagið í huga eða lögin einfaldlega
notuð í baráttunni eins og lag Gloriu
Gaynor „I will survive“. Það væri hægt að
skrifa heilt blað um popptónlist og
hinsegin baráttuna enda er af nægu að
taka og lögin sem hægt væri að skrifa um
ótal mörg. Hér verður hins vegar saga
nokkurra einstaklinga sögð; einstaklinga
sem eru kannski ekki eins þekktir í dag og
þeir ættu að vera en settu sitt mark á
popptónlist tuttugustu aldarinnar þrátt
fyrir mótlæti.
Sagan af Labi Siffre, „It Must Be Love“
og „(Something Inside) So Strong“
Árið er 1964, landið er Bretland. Það er
júlí og hinn 19 ára gamli Labi Siffre er í
þann mund að kynnast manninum sínum
John Carver Lloyd. Þetta ástarsamband
hófst á árum þegar samkynhneigð var
ólögleg í Bretlandi og varði allt þar til
Carver Lloyd lést árið 2013. Þá var
samkynhneigð ekki lengur ólögleg og
samkynhneigðir gátu meðal annars
staðfest samvist sína en þeir voru með
þeim fyrstu til þess að láta gera það
þegar staðfest samvist var lögleidd í
Bretlandi árið 2005.
Af hverju er þessi ástarsaga merkileg? Jú,
vegna þess að Labi Siffre er einn merkasti
mannréttindafrömuður tuttugustu
aldarinnar þótt þú hafir mögulega aldrei
heyrt á hann minnst áður. Hann er
dökkur á hörund og hefur varið ævi sinni
í að berjast gegn kynþáttafordómum og
fyrir jöfnum réttindum samkynhneigðra
og annarra minnihlutahópa. Hann hefur
brotið niður múra, sagt og gert hluti sem
aðrir óttuðust að gera. Siffre samdi og gaf
út tónlist á árum þegar það var nánast
ógjörningur að vera opinberlega
samkynhneigður og svartir voru beittir
miklu misrétti. Það má því færa fyrir því
rök að frægðarsól hans hefði skinið mun
skærar hefði hann hvorki verið svartur né
opinberlega samkynhneigður. Hans
þekktasta lag, „It must be love“, kom út
árið 1971 en flestir þekkja lagið í flutningi
bresku ska-sveitarinnar Madness sem gaf
lagið út árið 1981. Upprunaleg útgafa
Siffre, sem komst í 14. sæti breska
vinsældalistans þegar hún kom út, er
einkar falleg og það má vel halla aftur
augunum og hugsa til þess að textann
hafi hann samið til mannsins síns sem
hann elskaði alla tíð. It must be love er
því, þótt fæstir vita af því, hinsegin
ástarlag.
Árið 1989 gaf Siffre út lagið „(Something
inside) So Strong“ þar sem hann segir
grímulaust frá því misrétti sem hann
hefur verið beittur sem svartur
samkynhneigður maður í gegnum tíðina.
Fyrstu línur lagsins eru einkar
áhrifamiklar: „the higher you build your
barriers the taller I become“. Siffre sagði í
viðtali við BBC árið 2014 að það hefði
runnið upp fyrir honum eftir að hann
skrifaði þessar línur á blað að hann væri
að semja lag um sjálfan sig. „Frá því að ég
uppgötvaði að ég væri samkynhneigður í
kringum fjögurra ára aldurinn, löngu
áður en ég átti eftir að heyra orðin
hómófóbía eða samkynhneigð, hef ég
upplifað hatrið frá samfélaginu þar sem
mér var sagt að ég væri vondur
ógeðslegur pervert, vegna þess að ég
væri svartur og samkynhneigður,“ sagði
Siffre. Þegar hann var spurður út í
stöðuna í dag sagðist hann hafa komist
að því að mannréttindi og góðir hlutir
væru eins og kastljós: þeir færðust til.
„Góðir hlutir gerast, færast svo til, og
slæmir hlutir koma í þeirra stað. Frá
mínum bæjardyrum séð er aðeins of
snemmt að halda því fram að allt hafi
breyst. Það er of seint að strjúka burt það
sem sumir mundu kalla biturð en ég
mundi kalla réttláta tilfinningasemi. Örið
sem mun aldrei hverfa. Mér mun aldrei,
sem samkynhneigðum manni og svörtum
manni, líða vel í heimalandi mínu. Mér
líður betur. Ég gifti mig og það er
frábært.“
„You Make Me Feel (Mighty Real)“ og
Sylvester, drottning diskósins
Hinum megin við Atlantshafið var annar
svartur samkynhneigður maður á
svipuðum aldri sem hafði einnig mikil
áhrif á mannréttindabaráttu hinsegin
fólks. Sylvester James Jr. var fæddur árið
1947 í Los Angeles í Bandaríkjunum.
Sylvester hafði unun af að syngja og söng
með gospelkór í kirkjunni sinni. Hann var
aðeins 13 ára gamall þegar hann lenti á
götunni eftir að hafa verið rekinn af
heimili sínu og úr kirkjunni vegna þess að
upp komst að hann væri
samkynhneigður. Unglingsár hans voru
ævintýri líkust en hann fann sér skjól
meðal homma, dragdrottninga,
klæðskiptinga og trans fólks í Los
Angeles. Hann var 22 ára þegar hann
flutti til fyrirheitna landsins, San Francisco,
og hjólin fóru að snúast fyrir alvöru hvað
varðar tónlistarferil hans. Sylvester átti
eftir að túra um með dragdottningum og
taka þátt í nokkrum hljómsveitum áður
en hann skrifaði undir plötusamning árið
1977 og gaf út sína fyrstu sólóplötu. Ári
síðar sprakk hann svo út sem ódauðleg
diskódrottning þegar platan Step II kom
út en hún innihélt meðal annars
diskósmellinn „You Make Me Feel (Mighty
Real)“.

Auk þess að vera opinberlega
samkynhneigður ögraði Sylvester hvers
kyns hugmyndum um kyn og kyngervi.
Hann var því á einhvern hátt kynsegin
löngu áður en það hugtak varð til. Joshua
Gamson, sem ritaði ævisögu Sylvester,
sagði að þegar hann tók viðtöl við
samferðamenn hans hefðu þeir ýmist
60