Fréttablaðið - 22.05.2021, Qupperneq 6

Parket
Gríðarlegt úrval af viðarparketi ásamt vatnsþolnu harðparketi
og vínylparketi má finna í sýningarsal okkar á Dalvegi 10-14.
Komdu við og ræddu við sérfræðinga
Parka og fáðu faglega ráðgjöf
Dalvegi 10-14, 201 Kópavogi • 595 0570
Konur sjá nánast að öllu leyti
um kaup á fötum og öðrum
textíl á heimilum, samkvæmt
rannsókn Kristínar Eddu
Óskarsdóttur. Hún segir kaup-
hegðun karla og kvenna ólíka í
eðli sínu og að mikilvægt sé að
draga úr neyslu á textíl.
birnadrofn@frettabladid.is
NEYTENDUR „Það er greinilegur
kynjamunur í öllum fösum í neyslu
textíls,“ segir Kristín Edda Óskars-
dóttir, meistaranemi í félagslegri
sálfræði og umhverfisfræði. Hún
fjallaði um rannsókn sína á kaup-
hegðun Íslendinga á umræðu-
fundi um aðgerðir gegn textílsóun
og ójöfnuði, sem haldinn var af
Umhverfisstofnun í gær.
Rannsóknir Kristínar sýna að
konur sjá í 80 prósentum tilfella
um textílinnkaup á heimilum, að
mestu eða öllu leyti. „Konur eru
stórneytendur og stór neytenda-
hópur þegar kemur að textíl,“ segir
Kristín. Hún segir konur ekki ein-
ungis sjá um kaup á fatnaði fyrir
sig sjálfar, heldur kaupi þær fatnað
á alla fjölskylduna ásamt öðrum
textílvörum, svo sem handklæðum,
rúmfötum og tuskum.
„Samkvæmt rannsókninni bera
konur hitann og þungann af þessu
verkefni inni á heimilinu,“ segir
Kristín. Þá segir hún kauphegðun
karla og kvenna í eðli sínu ólíka,
samkvæmt rannsókn hennar voru
karlar nægjusamari þegar kemur að
fatakaupum og líklegri til þess að
kaupa einungis það sem þá vantar.
Konur voru líklegri til að kaupa
textíl í f ljótfærni og kaup þeirra
stjórnuðust oftar af tilfinningum.
Kristín segir sjálfbærni og vinnu-
skilyrði við framleiðslu textíls ekki
ofarlega í huga Íslendinga, en að
konur hugsi þó meira um þá þætti
en karlar. Talið er að átta til tíu
prósent gróðurhúsalofttegunda
eigi rætur sínar að rekja til textíl-
framleiðslu og að henni fylgi bæði
umhverfis- og félagsleg vandamál.
Þegar þátttakendur rannsóknar
Kristínar voru spurðir spurninga
varðandi losun kom einnig í ljós
greinilegur kynjamunur. 80 pró-
sent kvenna segjast losa sig við föt
því þau passi þeim ekki lengur. 40
prósent kvenna sögðust losa sig
við við textíl því þær væru komnar
með leiða á honum og tuttugu pró-
sent losuðu sig við föt því þær hefðu
keypt þau í f ljótfærni.
Kristín segir mikilvægt að hægja
á neyslunni þegar kemur að textíl,
þar eigi konur stóran þátt. Á vefn-
um samangegnsoun.is segir að
hver f lík sé að meðaltali notuð 150
sinnum og að hver Íslendingur losi
sig við um það bil 20 kíló af textíl
á hverju ári. Þar má einnig finna
ráð við því hvernig megi draga úr
neyslu textíls. Megináhersla er lögð
á að kaupa minna, þá er mælt með
að kaupa notað, skila textíl á réttan
stað og nota hann lengur.
Kristín er ein þeirra sem munu
opna fataleiguna Spjara í sumar eða
með haustinu. Hún segist telja ólík-
legt að í nútímasamfélagi hlýði fólk
því að hætta að kaupa föt, því bæði
föt og tíska séu stór hluti af lífi fólks
og menningarsögu.
„Þetta er bara eins og að leigja
vídeóspólu í gamla daga,“ segir
Kristín. „Það að leigja föt getur
uppfyllt þessa þörf okkar fyrir að
ganga í einhverju nýju, en umhverf-
isáhrifin eru nánast engin,“ bætir
hún við. n
Konur líklegri en karlmenn til að sjá
um fata- og textílkaupin á heimilinu
Kristín segir mikilvægt að draga úr textílnotkun en konur sjá að langstærst-
um hluta um innkaup á textílvörum á heimilum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON BRINK
Konur eru stórneyt-
endur og stór neyt-
endahópur þegar
kemur að textíl.
Kristín Edda Óskarsdóttir
birnadrofn@frettabladid.is 
SAMFÉLAG Drög að frumvarpi
um sorgarleyfi, sem tryggir for-
eldrum sem verða fyrir barnsmissi
sorgarleyfi í allt að sex mánuði auk
greiðslna til að koma til móts við
tekjutap, er til umsagnar í samráðs-
gátt stjórnvalda.
Samkvæmt frumvarpinu verða
hámarksgreiðslur í sorgarleyfi
vegna barnsmissis 600 þúsund
krónur á mánuði. Einnig er gert ráð
fyrir að foreldrar eigi rétt til sorgar-
leyfis samhliða minnkuðu starfs-
hlutfalli og þá til lengri tíma.
Markmið frumvarpsins er að við-
urkenna áhrif sorgar vegna barns-
missis, ásamt því að auka líkur á
endurkomu foreldra á vinnumarkað
og út í samfélagið eftir slíkan missi.
Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir, for-
maður Sorgarmiðstöðvar, fagnar
frumvarpinu. „Það þarf tíma til að
vinna úr flókinni sorg líkt og barns-
missi eða missi ungs einstaklings,“
segir Guðrún Jóna. Opið er fyrir
umsagnir um drög að frumvarpi til
laga um sorgarleyfi til 4. júní. n
Kynnir frumvarp
um sorgarleyfi
Helgi Seljan hefur verið eitt helsta
verkefni skæruliðadeildar Samherja.
thorgrimur@frettabladid.is
LÖGREGLUMÁL Ekki hefur verið
tekin ákvörðun af hálfu frétta-
manna RÚV um hvort kæra verður
lögð fram gegn „skæruliðadeild“
Samherja vegna aðgerða hennar.
Kjarninn og Stundin birtu í gær
fréttir sem unnar voru upp úr tölvu-
póstsamskiptum sem lekið var til
þeirra. Fréttirnar vörpuðu ljósi
á svokallaða „skæruliðadeild“ á
snærum Samherja, sem hefur haft
það verkefni að koma óorði á blaða-
menn sem fjallað hafa um útgerðar-
félagið með neikvæðum hætti, eftir
uppljóstranir um meintar mútu-
greiðslur Samherja til embættis-
manna í Namibíu árið 2019.
Í skilaboðunum kemur fram
að Þorbjörn Þórðarson og Arna
Bryndís McClure Baldvinsdóttir,
almannatengill og lögfræðingur
„skær uliðadeildar innar “, haf i
skrifað og ritstýrt fjölda skoðana-
pistla sem birtir hafa verið undir
nafni Páls Steingrímssonar, skip-
stjóra hjá Samherja. Þá hafi þau
stýrt ummælum undir hans nafni
á samfélagsmiðlum þar sem gagn-
rýnendum Samherja er svarað og
leitast við að draga heiðarleika
þeirra í efa.
Helgi Seljan, sem hefur verið einn
helsti skotspónn Samherja síðan
hann stýrði þætti Kveiks um við-
skipti Samherja í Namibíu, sagðist
ekki vera að íhuga kæru. Þóra Arn-
órsdóttir, ritstjóri Kveiks, sagði að
ekkert slíkt lægi fyrir og að tíma
þyrfti til að melta upplýsingarnar.
Samherji hefur hins vegar lagt
fram kæru vegna þjófnaðar á gögn-
unum sem notuð voru við vinnslu
fréttanna. n
Ekki ákveðið hvort skæruliðadeild verður kærð
Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,
formaður Sorgarmiðstöðvar.
thorvardur@frettabladid.is
DÓMSMÁL Flóttamanni frá Srí
Lanka verður ekki vísað úr landi
vegna hættu á að hann kunni að
verða fyrir pyndingum í heimalandi
sínu. Landsréttur staðfesti í gær
úrskurð héraðsdóms þessa efnis.
Ekki var talið að kærunefnd
útlendingamála hefði rökstutt með
fullnægjandi hætti að öruggt væri að
senda manninn til heimalands síns.
Maðurinn tilheyrir minnihluta-
hópi Tamíla, en aðskilnaðarsinnar
úr þeirra röðum börðust gegn
stjórnvöldum í Srí Lanka í borgara-
stríði í marga áratugi sem lauk með
sigri stjórnvalda árið 2009. Sjálfur
sagðist maðurinn vera í hættu vegna
tengsla við aðskilnaðarsinna. n
Flóttamaður hafði
betur í Landsrétti
6 Fréttir 22. maí 2021 LAUGARDAGUR