Morgunblaðið - 20.05.2021, Qupperneq 27

FRÉTTIR 27Viðskipti| Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. MAÍ 2021
20. maí 2021
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 122.98
Sterlingspund 174.74
Kanadadalur 102.25
Dönsk króna 20.212
Norsk króna 15.011
Sænsk króna 14.828
Svissn. franki 137.11
Japanskt jen 1.1294
SDR 177.7
Evra 150.3
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 180.0077
Hrávöruverð
Gull 1867.4 ($/únsa)
Ál 2455.0 ($/tonn) LME
Hráolía 69.61 ($/fatið) Brent
« Úrvalsvísitala að-
allista Kauphallar
Íslands hækkaði
um 0,35% í gær.
Mest hækkuðu bréf
fiskútflutningsfyrir-
tækisins Iceland
Seafood eða um
1,77% í 215 millj-
óna króna við-
skiptum. Gengi
bréfa félagsins er
nú 17,25 krónur á hvern hlut. Næstmesta
hækkun gærdagsins varð á bréfum
smásölufyrirtækisins Haga eða um
1,69% í 185 milljóna króna viðskiptum.
Er gengi fyrirtækisins nú 60,3 krónur á
hvern hlut. Þá hækkaði gengi fjarskipta-
fyrirtækisins Símans um 1,02% í 77 millj-
óna króna viðskiptum. Verð bréfa Sím-
ans er nú 9,93 krónur hver hlutur.
Sex félög lækkuðu í verði í kauphöll-
inni í gær. Mest lækkun varð á hlutabréf-
um fjarskiptafyrirtækisins Sýnar, eða um
1,55% í 34 m.kr. viðskiptum. Gengi fé-
lagsins er nú 44,5 krónur. Næstmesta
lækkun gærdagsins varð á bréfum trygg-
ingafélagsins Sjóvár. Hlutabréfin lækk-
uðu um 0,69% í 167 þúsund króna við-
skiptum. Þá lækkuðu bréf
fasteignafélagsins Eikar um 0,5% í 19
m.kr. viðskiptum. Gengi félagsins var
294,5 krónur í lok dags í gær.
Iceland Seafood hækk-
aði í gær um 1,77%
Kauphöll Úrvals-
vísitalan hækkaði.
STUTT
komulag hefur í löndunum tveimur.
Einnig munum við skoða félags- og
sálfræðilega vinkilinn.“
Vinna hefst í haust
Vinna við verkefnið mun hefjast
næstkomandi haust og standa í fjög-
ur ár. Herdís hefur sér til fulltingis
tvo samstarfsmenn og einn doktors-
nema. Herdís er sjálf með doktors-
próf í hagfræði frá Columbia-há-
skólanum í New York í
Bandaríkjunum. „Svo er líklegt að
fleiri komi að verkefninu þegar við
förum af stað.“
Eitt af því sem rannsóknin mun
taka á eru áhrif feðraorlofs á vinnu-
markaðinn en Ísland er þar í ein-
stakri stöðu í heiminum að sögn
Herdísar. Þar eru sex mánuðir
eyrnamerktir hvoru foreldri og sex
vikur framseljanlegar. „Í Danmörku
er ekkert eyrnamerkt feðraorlof og
þar taka feður einungis um 9% af
heildarorlofinu. Það verður því
áhugavert að grandskoða áhrifin og
bera saman Ísland og Danmörku í
þessum efnum.“
Ólíkt í Bandaríkjunum
Spurð hvernig þessum málum sé
háttað í Bandaríkjunum þar sem
Herdís var við nám á sínum tíma,
segir hún að þar sé ólíku saman að
jafna. „Það gæti orðið áhugavert að
kynna niðurstöður verkefnisins í
Bandaríkjunum. Bandaríkjamenn
koma úr allt öðru kerfi en málefnið
er nú rætt í auknum mæli í landinu.
Þar er verið að leita leiða til að
tryggja lágmarksfæðingarorlof á
launum. Í dag er oft í boði ólaunað
4-6 vikna fæðingarorlof. Efnaminni
fjölskyldur hafa því ekki alltaf tök á
að nýta sér það stutta orlof sem er
til staðar og það verða í raun forrétt-
indi að geta tekið sér fæðingar-
orlof.“
Konur háðari mökum sínum
Spurð hvort þessi mál geti ekki
haft áhrif á mannfjöldaþróun í lönd-
um játar Herdís því. „Þessi mál hafa
áhrif á alla samfélagsgerðina. Til að
mynda held ég að hjónabandið sé
allt öðruvísi stofnun í Bandaríkjun-
um en í Evrópu. Konur geta orðið
háðari mökum sínum þar sem erf-
iðara er að sameina vinnu og for-
eldrahlutverk.“
Herdís kveðst hlakka til að takast
á við verkefnið og kynna niðurstöð-
urnar en hluti af styrknum mun fara
í ráðstefnuhald þar sem leitast verð-
ur við að skoða verkaskiptingu for-
eldra út frá þverfaglegu sjónar-
horni.
Fékk risastyrk í Danmörku
Morgunblaðið/Ómar
Uppeldi Ísland er sér á báti í heiminum fyrir skipulag fæðingarorlofs og
skiptingu milli foreldra. Í Danmörku er ekkert orlof eyrnamekt feðrum.
- Skoðar ástæður þess að vel menntaðar konur taka enn þá meiri ábyrgð á
heimilinu - Ísland og Danmörk borin saman - Áhrif fæðingarorlofs rannsökuð
Gústaf Steingrímsson, hagfræðingur
hjá Landsbankanum, segist í samtali
við Morgunblaðið hafa búist við að
vaxtahækkunarferli Seðlabankans
myndi ekki hefjast fyrr en á næsta
fundi peningastefnunefndar í ágúst.
Þó hefði hann talið töluverðar líkur á
því að ferlið myndi hefjast núna. „Við
gerum ráð fyrir að þessari vaxta-
hækkun verði fylgt eftir með frekari
vaxtahækkunum á næstu ársfjórð-
ungum eftir því sem hjól efnahags-
lífsins fara að snúast hraðar.“
Peningastefnunefnd SÍ hækkaði í
gær vexti bankans um 0,25 prósent-
ur. Meginvextir bankans verða því
1%. Í yfirlýsingu nefndarinnar segir
að verðbólga hafi reynst meiri og
þrálátari en áður var spáð og mæld-
ist 4,6% í apríl. Verðbólguþrýstingur
virðist almennur enda mælist undir-
liggjandi verðbólga svipuð og mæld
verðbólga. Margt leggist þar á eitt
eins og áhrif gengislækkunar krón-
unnar í fyrra og miklar hækkanir
launa og húsnæðisverðs. Því sé
nauðsynlegt að hækka vexti bank-
ans.
Nálgumst helstu viðskiptalönd
Gústaf bendir á það sem fram kom
á kynningarfundi SÍ í gærmorgun að
mat Seðlabankans á jafnvægisraun-
stýrivöxtum hafi lækkað úr 2% niður
í 1%. „Þetta þýðir að Seðlabankinn
mun í framtíðinni ekki þurfa að beita
jafn háum vöxtum til þess að halda
verðbólgu í skefjum og hann hefur
gert. Það má segja að við séum að
nálgast helstu viðskiptalönd okkar
hvað þetta varðar,“ segir Gústaf
Steingrímsson að lokum.
Morgunblaðið/Ómar
Peningar Seðlabankinn hækkaði
vexti bankans um 0,25 prósentur.
Búast við frekari
vaxtahækkunum
- Ekki þörf á
jafn háum vöxtum
og áður fyrr
Herdís vinnur þessa dagana að
greinargerð á vegum Hagstof-
unnar um launamun kynjanna á
Íslandi í samstarfi við forsætis-
ráðuneytið. Í skýrslunni er lögð
sérstök áhersla á þróun launa-
munarins síðustu ár, og hvaða
þættir skýri þann launamun
sem er til staðar hér á landi
Vinnur að
greinargerð
LAUNAMUNUR KYNJANNA
Á ÍSLANDI SKOÐAÐUR
BAKSVIÐ
Þóroddur Bjarnson
tobj@mbl.is
Herdís Steingrímsdóttir, vinnu-
markaðshagfræðingur og dósent í
Copenhagens Business School,
CBS, í Danmörku, fékk á dögunum
einn stærsta rannsóknarstyrk sem
veittur er þar í landi. Styrkurinn er
að fjárhæð sex milljónir danskra
króna, eða rúmlega 120 milljónir ís-
lenskra króna, og verður nýttur til
að rannsaka
verkaskiptingu
foreldra, bæði á
Íslandi og í Dan-
mörku. „Ég hef
verið að skoða
þennan kynja-
mun á vinnu-
markaði, launa-
mun og slíkt.
Nýlegar rann-
sóknir sýna að sá
launamunur sem
enn er til staðar skýrist að mestu
leyti af foreldrahlutverkinu og þeirri
staðreynd að konur taka meirihluta
þeirrar ábyrgðar á sig,“ segir Her-
dís í samtali við Morgunblaðið.
Fórnarkostnaður fyrir karla
Hún segir að í gegnum tíðina hafi
oft verið litið á það sem svo að meiri
fórnarkostnaður væri fyrir karla að
sinna heimilinu þar sem þeir hafi
sögulega séð verið hærra launaðir á
vinnumarkaði. Því tækju konur
frekar aukna ábyrgð á heimilinu.
„En þrátt fyrir að sífellt fleiri konur
séu komnar með góða menntun, séu
í góðum störfum og með góð laun, þá
hefur þessi verkaskipting lítið
breyst. Hugmyndin með verkefninu
er að skoða hvaða ástæður liggja
þar að baki. Við munum skoða fjár-
hagslegar ástæður fyrir þessu og
hvaða áhrif fæðingarorlofsfyrir-
Herdís
Steingrímsdóttir