Skólablaðið - 15.11.1977, Blaðsíða 25

Annar merkur kennimaður, séra Juan Carlos Zaffa-
roni, svarar nú spurningunni: Er hugmyndafræði
þin marxisk?
Sv: Þessi spuming útheimtir einnig ákveðna
heimsþekilega skýrgreiningu. Eg hefi ætíð
trúað, i fyrstu samkvæmt tilfinningu, og nú
eftir að hafa grundað málið vandlega, að
marxisminn væri ekki heimspekistefna, heldur
vísindi. Ég get ekki meðtekið marxismann sem
heimspeki vegna þess að hann er guðleysis-
stefna og efnishyggja, og boðar hugmynd um
manninn og upphaf heimsins, sem er í andstöðu
við kenningu kristninnar. 1 undirstöðuatriðum
er marxisminn vísindi er snerta félagsleg
samskipti og tækni sem býður upp á nauðsyn-
legar leiðir til þess -að umbreyta þjóðfélag-
inu.
Greinarhöfundur vill skjóta inn athugasemd hér
frá eigin brjósti. Vissulega er marxisminn heim-
speki. En að mjög litlu leyti felst i honum bein
siðferðileg umvöndun (moralization). Að vísu
bendir Karl Marx á að verkalýðurinn verði að
ná völdum með valdbeitingu. En það þýðir ekki
að hann hefði réttlætt „hreinsanir" Jósefs
Stalíns, svosem áðumefndur Hólmsteinn hefur
haldið fram. Marxisminn boðar ekki innleiðingu
ofbeldis i líf okkar, hann segir að borgarastétt-
in muni reyna að verja völd sín og eigur með
ofbeldi og hvors tveggja hafi verið aflað með
arðráni og misbeitingu laga. Þess vegna skuli
undirokaðar stéttir vera viðbúnar, hafa vaðið
fyrir neðan sigj annað sé ekki raunhæft. - En
víkjum aftur að rauðu herdeildinni drottins vors.
Umburðarlyndið? Hvernig réttlæta „rauðu prest-
arnir" beitingu valds? Þeir líta á valdbeitingu
sem hluta af almennum mannréttindum. Þegar gengið
er á hlut okkar er það náttúrulegur réttur vor
að rísa upp, og sem menn gerum við það. Hin
öfgafulla túlkun kirkjunnar á umburðarlyndinu
drottins vors kenningar er samkvæmt prestum
þessum í mótsögn við kenningu kristninnar um
náungakærleikann. Með hlutleysi og hjásetu bregð-
umst við náunga vorum, sem er e.t.v. i hers hönd-
um.
Marxisminn er ekki trú í þeim skilningi sem
við skiljum kristna trú. Marx skóp (ásamt með
Engels og Hegel) hugmyndastefnu sem ruddi fólk-
inu braut til betra lifs, og „vildi" jafnframt
varðveita ummerki lífs og skynsamlegrar hugsunar
í manninum. Er það ekki öllum til framdráttar að
FRIEDRICH EMGELS
ERNESTO CHE GUEVARA
geta lifað í hinum hlutlæga heimi, án þess að
þurfa að flýja hann? Gagnstætt kristninni er
heilbrigðið í kjarna marxismans.
Okkur marxistum er oft um nasir núið að við
trúum í einlægni á algildan sannleika þess sem
Karl Marx sagði. T.d. skreið þetta mjög úr munn-
vikum Kjartans Gunnars Kjartanssonar í því
ágæta menningarriti Skinfaxa, sem út kom í MR í
febrúar á þessu ári. Ég get ekki mælt fyrir munn
annarra marxista en sjálfs min. Freistast ég þvi
til að láta Friedrich Engels hafa lokaorðin í
pistli þessum, þar eð hann og ég virðumst hafa
mjög svipaðar skoðanir á þessum hlutum:
Fullkomið þjóðfélag og fullkomið „ríki" geta
ekki átt sér tilvist nema í ímyndun manna.
Þvert á móti eru allar þær sögulegu aðstæður,
sem taka við hver af annarri,aðeins þrep á
endalausum þróunarferli mannfélagsins upp á
við frá hinu lægra til hins hærra. Hvert stig
er nauðsynlegt, eða með öðrum orðum á rétt á
sér á þeim tímum og við þau skilyrði, sem
uppruni þess verður rakinn til. En það verður
úrelt og hættir að elga rétt á sér við nýt
skilyrði hærra þróunarstigs, er smám saman
verður til í skauti þess sjálfs. Það verður
að vikja fyrir æðra stigi, en seinna kemur
líka röðin að þvi til að hnigna og líða undir
lok. Rétt eins og borgarastéttin kollvarpar í
rauninni öllum gömlum og grónum og æruverð-
ugum stofnunum með stóriðnaðinum, samkeppn-
inni og heimsmarkaðnum, svo ónýtir hin díal-
ektíska heimspeki iallar hugmyndir um óhaggan-
leik, algildan sannleika og tilsvarandi al-
gild lokastig mannkynsins. Frá hennar sjónar-
miði er ekkert til, sem er óhagganlegt, al-
gllt, heilagt (undirstr. ó.g.k.). Hún sýnir
fram á fallvaltleika alls og fallvaltleikann
í öllu, og hún lítur svo á að ekkert sé til
nema hið órofa ferli verðandi og hnignunar,
hin endalausa þróun upp á við frá hinu lægra
til hins hærra, og sjálf er hún ekki annað
en endurspeglun þessarar þróunar í hugsandi
heila mannsins.
Friedrich Engels: Ludwig Feuerbach og enda-
lok klassisku þýsku heimspekinnar.
ölafur Grétar Kristjánsson tók saman.
vertu mér samferda inn í byltinguna Babushka
ástandið var óbærilegt
hreinlífi kímanellí var i veði
byltingln í aðsigi
og einhvern djöfulinn varð að gera
ég eignaðlst vin...
ég eignaðist vin
sem ráðlagði mér að forðast mýrarnar
og sneiða hjá mórölskum afglöpum
varaði við kreddutrú
ég
maður
i víðasta skilningi þess orðs
(þegar það er notað um einstaklinga)
leitaðl manna - sálna
fólks sem skipti í einlægni við aðra
firrts fólks
sem endurspeglaði ekki
úrkynjun og sjúkleika þjóðfélagsins í sálum
fólks sem tók ekki orð mín
og gróf þau að baki mér í jörð
ég átti vin sem bamaði kímanellí
í því siðferðilega ofviðri
sem geisaði i kjölfar átakanna
sínum
leit mín bar skarðan árangur
á vegi mínum urðu sljó
tilfinningalaus andlaus skripi
sem höfðu mig að ginningarfífll
að því er vlrtist
til þess að uppræta eigin vanmátt
fórnuðu engu í samskiptum okkar
hrædd um að glata einhverjum brotum
úr ófullgerðri og ósamstæðri bráðabirgðamynd
sem umheimurinn gerir af þessum ósjálegu kvikindum
meðan þau fljóta silalega
framhjá kvikmyndaaugum alheimsvitundarinnar
visindamennirnir tilkynntu i trúnaði
að þeir gætu ekkert aðhafst
þeir biðu toginleitir
á rannsóknarstofum sinum
klóruðu sér í höfðinu
og brutu heilann
byltingin nálgaðist
og einhvern djöfulinn varð að gera
ésúsminn
sorgin reis aldrei hærra
en þegar Alfredó skransali
reyndi að telja mönnum trú um
að gærdagurinn hefði verið föstudagur (sic()
var það takmarklð
að verða ónæmur fyrir andúð fólks?
eða var það takmarkið
að læra af andúð fólks?
svo virðist sem ég
hafi mlsst niður þráðinn
og býð ég þér því hönd mína
Babúshka
vertu mér samferða
inn í byltinguna
author is of Insignificant importance