Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.12.1961, Síða 17

15
borið á tilraunaliðina, mætti sennilega fara nokkuð nærri um fosfórframlag
jarðvegsins — eða a. m. k. um hámarksframlag hans — með því að gera ráð
fyrir, að það væri á öllum tilraunaliðum áþekkt uppteknu fosfórmagni gras-
anna á þeim reitum, er engan fosfóráburð fá. En þessu er ekki til að dreifa
í þeim tilraunum er hér um ræðir, með því að fosfórforði tilraunareitanna
er breytilegur vegna mismunandi magns fosfóráburðar undangengin ár.
Áhrif köfnunarefnisáburðar á fosfórupptöku grasa
Tafla 4 og línurit 1 sýna, hve mjög heildarupptaka grasa af fosfór er háð
köfnunarefnismagninu, sem borið er á. Tafla 10 (bls. 25) sýnir að fos-
fórmagn grassins í hundraðshlutum af þurrefni þess er áþekkt fyrir til-
raunaliðina fjóra, og því er heildarfosfórmagnið, sem grösin taka upp, ná-
lega í beinu hlutfalli við uppskerumagnið. í öðrum slætti á Akureyri gætir
hvítsmára mikið í tilraunaliðum a og b (0 og 40 kg N/ha), og því er fosfór-
magn í gróðri þessara lilraunaliða liltölulega hátt, með því að hvítsmári
er ríkari að fosfór (og einnig af kalsíum og eggjahvítu) en grösin sem með
honum vaxa. Að öðru leyti sýnir hið tiltölulega mikla fosfórmagn grassins,
sem tafla 10 tilgreinir, að 26.2 kg P, eða 60 kg P2O5 á ha, er yfirdrifið áburð-
armagn á móti 120 kg af köfnunarefni á ha í þeim tveim tilraunum er hér
um ræðir.
„Fosfórjafnvægi" umræddra tilraunareita, eins og þetta tugtak er skil-
greint hér að framan, eykst með auknu magni köfnunarefnisáburðar í sama
hlutfalli og magn upptekins fosfórs, eða frá 40% í um 80% (heildarfosfór-
upptakan er þetta margir hundraðshlutar miðað við fosfóráburðarmagn eins
árs). Fosfórupptakan er því nálega tvisvar sinnum meiri á reitum með 120
kg N/ha en á þeim, sem engan köfnunarefnisáburð fá, enda þótt magn fos-
fóráburðar sé hið sama. Af þessu leiðir m. a., að á hverju hausti verður
þeim mun meira eftir í jarðveginum af fosfóráburði vorsins sem köfnunar-
efnisskammturinn var rninni. Því á að safnast fyrir mestur fosfórforði á a-reit
(0 kg N/ha), en minnstur á d-reit (120 kg N/ha). Þær tvær tilraunir er tafla
4 greinir frá hafa staðið í 7 ár, og ætti því fosfórforði a-reita að vera orðinn
allmiklu meiri en á d-reitum (sjá töflu 13). Eigi að síður er heildarfosfór-
upptakan síðasta árið 56% hærri á Akureyri og 132% hærri á Skriðuklaustri
á 120 N-reitum en á 0-reitum.
Áhrif fosfóráburðar á fosfórupptöku grasa.
a) Heildarupptaka fosfórs í kg P á ha.
Töflur 5, 6 og 7 greina frá áhrifum fosfóráburðar á fosfórupptöku grasa.
í hverri einstakri tilraun er magn köfnunarefnis og kalís óbreytt á öllum
tilraunareitum. Vegna hinna miklu áhrifa köfnunarefnis á fosfórupptöku
grasa er nauðsynlegt að halda köfnunarefnisájburðinum óíbreyttum, þegar
rannsaka á áhrif fosfóráburðar á fosfórupptökuna. Allar meðallagstölur fyrir
upptekinn fosfór í töflum 5, 6 og 7 eru færðar á línurit 2. Af línuritinu má
glöggt sjá, að fosfórupptaka stighækkar ámóta ört fyrir þær sex tilrauna-