Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2002, Page 35

Búskapur í Fljótsdal á 19. öld
Eikurnar i Fljótsdal. LjósmMinjasafn Austfirðinga. 00-70-4537.
ánni á tangann12 en lítið var þá um vatns-
veitingar fyrr enn alþingismaður Guttormur
Vigfússon stofnaði búnaðarfjelag sem náði
yfir mestalla sveitina um 1850. Fyrsta
búnaðarfjelagsvinnan sem unnin var var að
hlaðið var fyrir Krókakílinn á Klaustri og
fengust 40 hestar þá úr lóninu en ekkert
áður. Næsta ár á eptir hlóð Jón Pállsson einn
fulla 900 faðma af gripheldum varnargarði,
ein 6 dagsverk fjekk hann að. [Eftirfarandi
málsgrein er yfirstrikuð:] Þeirn var lofað
heiðurslaunum er sköruðu fram úr í
jarðabótum en ekkert varð úr því því
fundabókin týndist og allt fór í óreglu.
Áburði var ekið á tún á vetrin, en ekkert
blandaður, og engar forir eða safngryfjur á
bæjum. Færigrindur sáust hvergi. Tún vóru
víða miklu minni en nú því áburð vantaði.
Fjárrækt: Allstaðar var staðið yfír fje
frá morgni til kvelds. Fje var hraust; aldrei
heyrðist lungnaveiki nefnd fyrr en eptir
1840 að fór að bera á henni. Seint var farið
að gefa; helst mátti það ekki vera fyrir
þorrakomu. Fje var skorið heima en ekkert
rekið í kaupstað. Sauðir fullorðnir skárust
með lýsipundi og allt að tveimur fjórð-
ungum.13
Fyrir og eptir aldamótin vóru kornkaup
mjög lítil. Rjett fyrir jólin fóru menn
vanalega ofan á Eskiljörð til að sækja korn
á bakinu. Tvær kaupstaðarferðir vóru farnar
á ári með hesta; sú fýrri á sumrin, hin á
haustin.
Vinnufólk var fátt og kaupgjald lágt,
stundum ekki nema einn sauður í kaup til
vinnumanns en kvenfólk ijekk ekkert nema
föt. Karlmenn fengu þau líka. í búskapartíð
Jóns varð kaup vinnumanna aldrei yfír 12
spesíur.
Kindafóður vóru virt á 4 kr á ána og
lambið, 2 á sauðinn, þar til bændur gjörðu
samning með sjer á Valþjófsstað að setja 3
kr á ána og lambið en taka sem allra minnst
af fje, en gjalda kaupið í peningum.
Ekki var klukka eða úr til á nokkrum
bæ. Varð því að fara eptir stjörnum á vetrin
12 Þ.e. Hamborgames.
13 Lýsipund var á þessum tíma 16 pund og fjóðungur 10 pund.
33