Fréttablaðið - 28.12.2021, Blaðsíða 12

n Halldór
n Frá degi til dags
ÚTGÁFUFÉLAG: Torg ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Helgi Magnússon FORSTJÓRI OG ÚTGEFANDI: Björn Víglundsson RITSTJÓRI: Sigmundur Ernir Rúnarsson ser@frettabladid.is,
FRÉTTASTJÓRAR: Aðalheiður Ámundadóttir adalheidur@frettabladid.is Ari Brynjólfsson arib@frettabladid.is, Garðar Örn Úlfarsson gar@frettabladid.is VEFSTJÓRI: Einar Þór Sigurðsson einarthor@frettabladid.is
Fréttablaðið kemur út í 80.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871 FRÉTTABLAÐIÐ Kalkofnsvegur 2, 101 Reykjavík Sími: 550 5000, ritstjorn@frettabladid.is HELGARBLAÐ: Björk Eiðsdóttir bjork@frettabladid.is MENNING: Kolbrún
Bergþórsdóttir kolbrunb@frettabladid.is ÍÞRÓTTIR: Hörður Snævar Jónsson hoddi@frettabladid.is LJÓSMYNDIR: Anton Brink anton@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is
Hver
myndi
trúa því að
við séum
komin
vel á veg
með að
eyðileggja
þennan
einstaka
stað?
Það er for-
gangsmál
ríkisstjórn-
arinnar
að stuðla
áfram að
efnahags-
legum og
félagsleg-
um stöðug-
leika
Brautirnar
eru
fáanlegar
með
mjúklokun
Mikið úrval
rennihurðabrauta frá
Þýsk gæðavara.
Skútuvogi 1h - Sími 585 8900
www.jarngler.is
Við vitum ekki til þess að líf geti þró-
ast á nokkrum öðrum stað í alheim-
inum en hér á jörðinni. Á jóladag
var James Webb-geimsjónaukanum
skotið út í geim frá Evrópsku geim-
stöðinni í Frönsku Gvæjana í Suður-Ameríku.
Risasjónaukinn er talinn með helstu vísindaaf-
rekum á þessari öld. Meðal verkefna hans er að
leita að lífi annars staðar í alheiminum og reyna
að varpa ljósi á hvernig heimurinn varð til.
Fyrstu myndirnar sem teknar voru af Jörðinni
langt utan úr geimnum úr geimfarinu Voyager
1 árið 1990 sýndu heimkynni okkar í alveg nýju
ljósi. Á myndinni birtist jörðin okkur sem örlítill
viðkvæmur ljósblár depill einhvers staðar í óra-
víddum alheimsins.
Svo vitnað sé til orða Carls Sagan, hins fræga
stjörnuvísindamanns og sjónvarpsmanns, þá
er þessi litli ljósblái depill VIÐ og allt sem VIÐ
eigum. Jörðin er eina heimili okkar. Á jörðinni
búa allir sem við elskum, allir sem við þekkjum,
allir sem við höfum nokkurn tíma heyrt um.
En hver myndi trúa því að við séum komin vel
á veg með að eyðileggja þennan einstaka stað,
litla bláa depilinn? Eins og fyrr segir var James
Webb-sjónaukanum skotið upp frá Evrópsku
geimstöðinni í Frönsku Gvæjana, sem staðsett er
í stærsta frumskógi heims, Amazon-frumskóg-
inum. Hann hefur stundum verið kallaður lungu
heimsins. Svæðið gegnir gríðarlega mikilvægu
hlutverki í að binda koltvísýring (CO2) og fram-
leiða súrefni. Mikilvægi Amazon felst hins vegar
ekki síður í því að þar er að finna heimkynni
dýra og plantna sem samanlagt mynda mesta
líffræðilega fjölbreytileika á Jörðinni.
Engu að síður höfum við farið hamförum und-
anfarin ár og áratugi við að eyðileggja Amazon-
skóginn, ryðja hann, brenna og þrengja að dýra-
lífi hans svo hægt sé að stunda námuvinnslu á
svæðinu. Þá hefur stór hluti frumskógarins verið
brotinn undir landbúnaðarframleiðslu, einkum
nautgriparækt.
Skeytingarlausir stjórnmálamenn eins og
Jair Bolsonaro Brasilíuforseti komast upp með
að eyðileggja Amazon sem líklegast er einhver
dýrmætasti staður á Jörðinni í náttúrulegu til-
liti. Þar með hefur mikilvægum náttúrulegum
ferlum og jafnvægi sem eru hluti af hringrás lífs
á Jörðinni verið illilega raskað.
Á sama tíma og við getum horft stolt á nýjasta
vísindaafrek okkar, James Webb-risageimsjón-
aukann, sem enn eina sönnun þess hvers mann-
kynið er megnugt, erum við að fremja heimsku-
legasta verknað sem um getur. Við erum að
eyðileggja náttúruna sem heldur okkur á lífi. Við
erum að rústa litla bláa deplinum sem gæti verið
einstakur í alheiminum. n
Blái depillinn
Elín
Hirst
elinhirst
@frettabladid.is
Gert er ráð fyrir 180 milljarða halla á ríkissjóði á
næsta ári, það nemur um 5% af VLF. Þrátt fyrir það
gera fjárlög ársins 2022 ráð fyrir áframhaldandi fjár-
festingum af hálfu ríkisins, fyrst og fremst í velferðar-
þjónustu.
Ný heilbrigðisstefna til 2030 markar stefnu fyrir
heilbrigðiskerfið á komandi árum. Stærsta einstaka
fjárfestingarverkefnið er eins og áður bygging nýs
Landspítala, en gert er ráð fyrir að verja til þess 14 millj-
örðum árið 2022, þá fær Landspítalinn 2,6 milljarða
framlag til að bregðast við heimsfaraldrinum með
opnun sex hágæslurýma, 30 nýrra endurhæfingar-
rýma og sérstakrar farsóttardeildar í Fossvogi. Talsverð
aukning er til heilsugæslunnar, eða um 800 milljónir,
sem miðar að því að lækka enn frekar greiðsluþátttöku
sjúklinga og að styrkja heilsugæsluna sem fyrsta við-
komustað í heilbrigðiskerfinu. Áfram er aukið í framlög
til geðheilbrigðisþjónustunnar, ekki síst fyrir börn og
ungmenni, og þá er sérstök áhersla á að efla forvarnir
og styrkja geðheilsuteymi út um land.
Sú viðbótarhækkun sem kemur á bætur örorku-
og endurhæfingarlífeyrisþega nú um áramótin fer
sannarlega í vasann þar sem skerðingarhlutfall af
grunnlífeyri og aldurstengdrar örorkuuppbótar fer úr
25% í 11%. Þetta eru fyrstu skrefin í áttina að gagn-
særra og réttlátara kerfi sem að tekið verður til gagn-
gerrar endurskoðunar á kjörtímabilinu. Einnig verður
frítekjumark eldri borgara tvöfaldað nú um áramótin
og verður þá 200 þúsund.
Síðan heimsfaraldurinn skall á hefur ríkisfjármál-
unum verið beitt af áður óþekktum krafti sem hefur
skilað sér bæði í auknum efnahagsumsvifum og betri
skuldastöðu en áður var gert ráð fyrir. Atvinnulífið
hefur tekið við sér og atvinnuleysi minnkað. Það er
afar mikilvægt að endurheimta styrka fjárhagsstöðu
ríkissjóðs og tryggja sjálfbærni ríkisfjármála til lengri
tíma og til þess þurfum við aukna verðmætasköpun.
Að sama skapi þurfum við að styðja við umhverfi
lágra vaxta, hóflegrar verðbólgu. Það er forgangsmál
ríkisstjórnarinnar að stuðla áfram að efnahagslegum
og félagslegum stöðugleika. Þannig tryggjum við vel-
ferð almennings í neyðarástandi, í kreppu. n
Velferðarfjárlög
Bjarkey Olsen 
Gunnarsdóttir
þingmaður Vinstri
grænna og for-
maður fjárlaga-
nefndar
arnartomas@frettabladid.is
Syndugar buxur
Ræða Búllu-Tomma um bág
kjör eldri borgara í gærmorgun
var f ljót að gleymast þegar
hann afsakaði sig í kjöl-
farið klökkur í pontu fyrir að
hafa brotið gegn siðareglum
Alþingis skömmu fyrir jól.
Það er ekki ljóst í hvaða hring
vítis Dante hann mun rata fyrir
að hafa mætt í gallabuxum á
Alþingi en vilji hann synda-
aflausn væri best að biðja um
leiðsögn frá Lenyu Rún sem
tókst að púlla stuttbuxur í
þingsal. Jóhann Páll Jóhanns-
son vakti eftirtekt með hári
sem náði vel fram fyrir hann
sjálfan.
Plágurnar berjast
Reipitog pláganna sem herja
á landið heldur áfram og hafa
jarðhræringar gefið í á undan-
förnum dögum eftir gott gengi
veirunnar um jólin. Nú er
f laggskip þeirra Hekla farin að
láta öllum illum látum og hafa
almannavarnir ákveðið að
senda SMS á íbúa umhverfis
fjallið ef hún tæki nú upp á því
að gjósa fyrirvaralaust.
Þessi upplýsingagjöf stjórn-
valda í undanfara náttúru-
hörmunga rekur fyrirmynd
sína til Rómarveldis en því
miður fyrir íbúana í Pompei
eru papýrusrullur helst til
hægari samskiptamáti en
SMS.  n
SKOÐUN FRÉTTABLAÐIÐ 28. desember 2021 ÞRIÐJUDAGUR