Strandapósturinn - 01.06.1977, Síða 38

sleðum til sjávar og flutt á bátum síðasta áfangann heim. Öll
voru þessi vinnubrögð seinleg og erfið, en fólk undi þessu, því
annað var lítið þekkt og svo höfðu margir bændur ekki efni á, að
breyta gömlum búskaparháttum, þó voru á þessum árum komin
fyrstu jarðræktar-verkfærin svo sem plógur og herfi. Áburður til
ræktunar var varla annar en húsdýraáburður, að sjálfsögðu mjög
góður áburður, en vildi endast skammt ef um verulega ræktun
var að ræða, því sá húsdýraáburður, sem til féll var notaður á
ræktaða landið (túnin) um annan áburð var varla að ræða, þó
var sumsstaðar notaður þari á sjávargrundir og þar sem tún lágu
að sjó, ennfremur var allt fiskslor notað og reyndist mjög gott til
áburðar, einnig var fiskslorið notað sem áburður í kartöflugarða,
en þá voru kartöflur að verða ómissandi þáttur í fæðuöflun
fólksins, en ekki var kartöfluræktin meiri en svo, að rétt væri til
heimilisnota og oft tæplega það.
Á þessum árum mun varla hafa verið nokkurt býli í norður-
hluta Strandasýslu, sem lifði eingöngu á landbúnaði, flestir
byggðu framfærslu heimilanna að einhverju leyti á sjávargagni
og sumir að mestu leyti.
Þeir, sem bjuggu upp til dala, sendu menn til róðra haust og
vor og var að því mikil björg í bú. Aðaláhersla var lögð á það, að
byrgja heimilin upp af mat, væri um meira fiskifang að ræða, en
heimilið taldist þurfa með, var það selt, venjulega lagt inn í
viðskiptareikning viðkomandi bónda hjá verzlun þeirri, sem
hann hafði föst viðskipti við. Það gat oft verið erfiðleikum
bundið að koma þessu fiskifangi í verðmæti og þó var það yfir-
leitt það besta úr aflanum, hitt var tekið til heimilisnota.
Venjulega var um saltaðan fisk að ræða, en kaupmenn létu oft,
sem þeim væri ekki kappsmál að taka saltfisk upp í viðskipti og
þá því aðeins, að komið væri með fiskinn á staðinn og honum
skilað uppstöfluðum inn í fiskhúsi hjá þeim. Verð á fiskinum
skömmtuðu þeir að eigin geðþótta, enda engin samkeppni þar
sem venjulega var einn kaupmaður á stóru svæði, sem keypti
fisk. Við þessi verzlunarkjör bjó almenningur um langt árabil.
Eg ætla að bregða hér upp svipmynd af því hvernig var að búa
við þessi kjör og er hún ekkert einsdæmi frá þeim tíma. Ég var þá
36