Morgunblaðið - 13.08.2021, Side 15

15
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. ÁGÚST 2021
Mávahlátur Bjartsýni bar ofurliði ungan pilt, sem var að leika sér á Klambratúni, er hann reyndi að ná til tveggja máva sem höfðu tyllt sér á grasið í leit að einhverju æti. Þeir flugu fljótt á loft.
Unnur Karen
Stjórnmálaflokkar
eru merkilegt fyrir-
bæri. Um margt líkj-
ast stjórnmálaflokkar
gosdrykkjum. Með því
er átt við að í stríði
Coke og Pepsi koma
fram nýir cola-
drykkir. Nýju drykk-
irnir ná engri fótfestu
en sala á Coke og
Pepsi vex í kjölfarið.
Bretland og Bandaríkin
eins og Coke og Pepsi
Í flestum löndum eru til stjórn-
málaflokkar, ekki ósvipaðir Coke
og Pepsi. Í Bandaríkjunum eru
tveir stjórnmálaflokkar, Repúblik-
anaflokkurinn og Demókrataflokk-
urinn.
Í Bretlandi eru Íhaldsflokkurinn
og Verkamannaflokkurinn, en þar
hafa komið fram flokkar með mikla
fótfestu. Frjálslyndi flokkurinn
hefur starfað vel á aðra öld, senni-
lega tapað með tilkomu stétta-
flokks, Verkamannaflokksins.
En svo kemur að því að Verka-
mannaflokkurinn tapar heilum
landshluta í Hinu sameinaða kon-
ungdæmi Bretlandi. Þannig hefur
Verkamannaflokkurinn tapað kjör-
fylgi og þingsætum í Skotlandi.
Í Bandaríkjunum og Bretlandi
er kjördæmaskipan með þeim
hætti að úrslit gefa „allt eða ekk-
ert“, andstætt hlutfallskosningum
með jöfnunarsætum, eins og á Ís-
landi. Í „allt eða ekkert“ kerfum
getur niðurstaðan hæglega orðið
sú að minni hluti atkvæða skila af
sér meirihluta þingsæta og þar
með umboði til stjórnar. Smáflokk-
ar,sem ekki ná árangri, skila engu
öðru en því að stóru
flokkarnir verða í
sterkri stöðu með því
að njóta góðs af
„dauðum“ atkvæðum
smáflokkanna.
Þröskuldar
til þingsætis
Vissulega geta hlut-
fallskerfi skilað af sér
meirihluta þingsæta
en minnihluta at-
kvæða, ef þröskuldar í
kosningakerfinu eru
háir. Í 5 þingsæta
kjördæmum er þröskuldur til þing-
sætis sem næst 16,67% en í 10
manna kjördæmum er þröskuldur
til þingsætis sem næst 11,1%.
Eðli smáflokka
Það er nokkur dul að ætla sér að
skilgreina „smáflokka“. Vissulega
geta „smáflokkar“ orðið stórir.
Smáflokkar virðast í eðli sínu vera
„eins máls“ flokkar eða einnar per-
sónu flokkar.
Þeim er þetta ritar er fyr-
irmunað að sjá og skilja fyrir hvað
Miðflokkurinn stendur. Eins
manns flokkur án málefnis, en leit-
ar þó að „kosningamálefninu“. Í
eins manns flokknum verður til
„trúarhreyfing“, trú á hinn óskeik-
ula foringja, þar sem orðaflaum-
urinn gusast út eins og tómatsósa,
en að öðru leyti algerlega inni-
haldslaust blaður. Þar væla inn-
múraðir um að þeir hafi þekkt for-
ingjann lengi og „hann hefur alltaf
rétt fyrir sér“ , eins og vælt var á
Klausturbar. Þessi foringi varð til
fyrir slysni í kosningu til formanns
í öðrum stjórnmálaflokki, þar sem
formannshallæri hafði verið í 3 ár.
Píratar verða til vegna ofurtrúar
á að „ný stjórnarskrá“ dragi úr
„spillingu“. Meðlimir þess flokks
virðast flestir hverjir vera á ein-
hverju rófi sem engir skilur, ekki
einu sinni þeir sjálfir, því þar þarf
að kalla til vinnustaðasálfræðing til
að fundir fúnkeri, og fúnkera þó
ekki.
Á lýðveldistímanum hafa orðið
til smáflokkar um misskilda for-
ingja, flokkar sem ekkert skilja
eftir annað en misheppnuð „skáld“!
„Skáldin“ gátu ekki ort.
Ábyrgð kerfisflokka
Kerfisflokkar eru þeir flokkar
sem hafa staðið af sér ótal kosn-
ingar og kreppur. Hér á landi urðu
til „stéttaflokkar“ um 1920, með
fullveldinu. Framsóknarflokkur og
Alþýðuflokkur áttu að skipta með
sér fylgi vinnandi fólks í sveitum,
Framsóknarflokkurinn og í þétt-
býli, Alþýðuflokkurinn.
Alþýðuflokkurinn hefur fengið
nýja kennitölu og nýtt nafn. Síðasti
fornaldarkratinn er hættur! Krist-
ján Lúðvík Möller er hættur! Sam-
fylkingin hefur eðli Kvennalista!
Án allrar útgeislunar! Einskis máls
flokkur! Að auki, þeir sem tala fyr-
ir þessa fylkingu eru fjandanum
leiðinlegri og skapvondir.
Að ekki sé talað um Vinstri
græna, með allt sitt hugsjónafólk!
Sem fer svo í aðra flokka þegar
það fær ekki allt sem það krefst!
Sjálfstæðisflokkurinn verður til
úr Íhaldsflokknum og Frjálslynda
flokknum. Hann átti að verða
flokkur atvinnurekenda, en verður
fyrir guðsglettni „flokkur allra
stétta“. Guðsglettnin var sú að for-
ystumenn í KFUM voru flestir í
Sjálfstæðisflokknum. Með Kvöld-
skóla KFUM verður til net stuðn-
ingsmanna Sjálfstæðisflokksins í
grasrót og verkalýðs- og millistétt.
Kvöldskóli KFUM er hættur og
ekkert komið í staðinn fyrir hann!
Flokkurinn verður 42% flokkur á
landsvísu en vel yfir 50% flokkur í
Reykjavík, þar sem Alþýðuflokkur
og Sósíalistaflokkur áttu að hafa
meiri hluta að baki sér.
Svona verða vegir guðs í stjórn-
málum órannsakanlegir um tíma,
en skila að lokum skýrri niður-
stöðu.
Hvað hefur gerst
í Sjálfstæðisflokknum?
Einn af forystumönnum Sjálf-
stæðisflokksins sagði eitt sinn: „Í
húsi föður míns eru margar vist-
arverur“ og átti þá við að flokk-
urinn yrði að þola innri fjölbreytni.
Nú er fjölbreytninni úthýst og
spyrja mætti hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn sé að verða eins máls
flokkur þar sem „hagkvæmni“ fisk-
veiðistjórnarkerfisins ræður för?
Forysta flokksins tók þá afstöðu
árið 2014, eftir að hafa lofað „þjóð-
aratkvæðagreiðslu“ um aðild að
Evrópusambandinu, að afturkalla
aðildarumsókn, sem að öðru leyti
lá í svefni og skaðaði engan.
Þetta leiddi til þess að stór hóp-
ur í atvinnurekendaliði Flokksins
sagði skilið við Flokkinn og gekk
til liðs við nýjan smáflokk! Góð leið
til að minnka stjórnmálaflokk! Það
er einnig góð leið til að minnka
flokk að viðhalda óskiljanlegri um-
ræðu um fullveldi á plani frá 1918!
Hvernig má það vera að flokkur,
sem var með 40% kjörfylgi, telur
það ásættanlegt að fá 25% kjör-
fylgi? Vissulega varð fjármálahrun
á vakt Sjálfstæðisflokksins en það
var unnið úr fjármálahruninu á
vakt Sjálfstæðisflokksins.
Kosningamál hafa alltaf verið at-
vinnumál og efnahagsmál. Það er
að rofa til í atvinnumálum í far-
aldri, verðbólga í efri mörkum og
greiðslujöfnuður við útlönd og er-
lend staða í ágætu lagi. Verðbólga
og erlend staða eru hinir endan-
legu mælikvarðar á stöðu efna-
hagsmála.
Endingartími formanna Sjálf-
stæðisflokksins hefur verið 10 ár.
Nýr leiðtogi hefur ávallt verið í
augsýn. Nema núna!
Lofa framboðslistar góðu?
Sá er þetta ritar hefur lokið af-
skiptum af stjórnmálum. Því getur
hann látið ýmislegt frá sér fara eft-
ir að hafa spurt sig áleitinna
spurninga.
Fyrsta spurningin er sú hvort
hin „lýðræðislega“ aðferð próf-
kjöra hafi skilað sigurstranglegum
framboðslistum? Horfandi á mál
utan frá og spurt þá sem ekki eru
innmúraðir, segja kjósendur: Þetta
fólk höfðar ekki til mín! Þetta fólk
hefur enga skírskotun til mín!
Þetta fólk hefur orðið til í kosn-
ingamaskínunni inni í Sjálfstæðis-
flokknum! Engin skírskotun til al-
mennra kjósenda!
Það kann að vera að flokkurinn
verði aftur að einhverju þegar búið
er að taka allt frá honum!
En maður sannprófar ekki það
hvers virði maður er fyrr en þegar
maður hefur látið hestinn sinn!
Eftir Vilhjálm
Bjarnason » Á lýðveldistímanum
hafa orðið til smá-
flokkar um misskilda
foringja, flokkar sem
ekkert skilja eftir annað
en misheppnuð skáld!
Skáldin gátu ekki ort.
Vilhjálmur
Bjarnason
Höfundur var alþingismaður.
Eru stjórnmálaflokkar í öngstrætum?