Morgunblaðið - 17.08.2021, Blaðsíða 2

2 FRÉTTIR
Innlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 17. ÁGÚST 2021
PON er umboðsaðili
PON Pétur O. Nikulásson ehf.
Melabraut 21, 220 Hafnarfjörður
Sími 580 0110 | pon.is
Við bjóðum alla Jungheinrich eigendur velkomna!
GÆÐI OG ÞJÓNUSTA
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 569 1100 Fulltrúar ritstjóra Sigtryggur Sigtryggsson sisi@mbl.is Ágúst Ingi Jónsson aij@mbl.is Andrés Magnússon andres@mbl.is Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson ritstjorn@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson
menning@mbl.is Viðskipti Stefán E. Stefánsson vidskipti@mbl.is Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Jón Pétur Jónsson netfrett@mbl.is Smartland Marta María Jónasdóttir smartland@mbl.is Umræðan | Minningar mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Unnur Freyja Víðisdóttir
unnurfreyja@mbl.is
Töluverð bið getur verið eftir tíma
hjá heyrnarfræðingum hér á landi
en biðin er mislöng eftir því hvort
um er að ræða
börn eða full-
orðna og svo
hvers kyns þjón-
ustu fólk sækist
eftir, samkvæmt
upplýsingum
Ingibjargar Hin-
riksdóttur, yfir-
læknis hjá
Heyrnar- og tal-
meinastöð Ís-
lands.
Stöðin er miðstöð þekkingar í
heyrnar- og talmeinum á Íslandi
sem hefur það hlutverk að þjóna
þeim sem eru heyrnarskertir,
heyrnarlausir eða með talmein.
„Það er misjafnt eftir því hvaða
þjónustu fólk er að sækja hjá
heyrnarfræðingum og því misjafnt
hve langur biðtíminn er. Það er lítil
sem engin bið fyrir börn en það
getur verið töluverð bið fyrir full-
orðna eða einhverjir mánuðir,“
segir Ingibjörg í samtali við Morg-
unblaðið.
Löng bið fullorðinna eftir þjón-
ustu hjá heyrnarfræðingum skýrist
að hluta af skorti á sérfræðingum í
faginu en heyrnarfræði er ekki
kennd hér á landi, að sögn Ingi-
bjargar.
„Endurteknar viðræður hafa
verið við háskólann um mikilvægi
þess að hefja kennslu í heyrnar-
fræði hér en háskólinn hefur ekki
talið sig geta hafið þetta nám hér á
landi enn þá,“ segir hún.
Þar sem heyrnarfræði er ekki
kennd hér eru íslenskir sérfræð-
ingar sem starfa við fagið færri en
ella. Þjónusta við heyrnarskerta og
heyrnarlausa samanstendur því
meira og minna af erlendum sér-
fræðingum sem koma hingað til
lands til að starfa við fagið tíma-
bundið, að sögn Ingibjargar.
„Það er ekki nóg af íslenskum
sérfræðingum til að sinna þessu
þannig að það hafa verið að koma
hingað erlendir sérfræðingar sem
hafa þá komið til að starfa hér í eitt
til þrjú ár og flytja svo aftur heim.
Þeir eru þá að ná sér í þekkingu og
reynslu í öðru landi, alveg eins og
þegar íslenskir sérfræðingar fara
utan til að vinna.“
Kórónuveirufaraldurinn hefur þó
valdið því að umræddir sérfræð-
ingar hafa farið fyrr heim en ella
sem hefur þar af leiðandi lengt bið
fólks eftir tíma hjá heyrnarfræð-
ingum hér á landi enn frekar.
„Í faraldrinum hefur verið erf-
iðara fyrir þessa sérfræðinga að
heimsækja fjölskyldur sínar úti. Þá
hafa sumir þeirra ákveðið að fara
fyrr heim og fá sér frekar vinnu í
heimalandi sínu, sem hægir á starf-
seminni hér eins og hefur gerst á
mörgum öðrum stöðum innan heil-
brigðiskerfisins,“ segir Ingibjörg.
Hún segir erfitt að svara því
hvort fólk geti frekar leitað eftir
þjónustu hjá einkareknum stofum,
sé biðin eftir tíma hjá sérfræðing-
um hjá hinu opinbera of löng.
„Það fer allt eftir því hvers kyns
þjónustu fólk er að leita eftir.
Einkastofur geta sinnt einhverjum
málum en önnur eru það sérhæfð
að þeim er einungis sinnt hér,“
segir hún. „Svo er misjafnt hvað
fólk telur langan biðtíma. Þetta er
bara eins og hjá öðrum stofnunum.
Það fer eftir því hvaða þjónustu
fólk leitar eftir hvað biðin er löng.“
Þá segist Ingibjörg vona að
þjónusta við heyrnarlausa og
heyrnarskerta, sem og heilbrigð-
iskerfið í heild, komist aftur í rétt-
an takt að kórónuveirufaraldrinum
loknum.
Þjónusta við heyrnarskerta í ólestri
- Nokkurra mánaða bið getur verið eftir tíma hjá heyrnarfræðingum - Skortur er á sérfræðingum í
faginu hér á landi - Erlendir sérfræðingar sem starfa hér hafa yfirgefið landið fyrr vegna faraldursins
Ingibjörg
Hinriksdóttir
Morgunblaðið/Golli
Bið Nokkurra mánaða bið getur ver-
ið eftir tíma hjá heyrnarfræðingi.
til stóð að hætta uppgrefti ársins í
þessari viku. Áætlað er að verkefn-
inu ljúki næsta sumar.
Svæðið sem nú er til rannsóknar
er í landi Fjarðar, staðsett norð-
vestan við gamla bæjarstæðið Fjörð
þar sem talið er að landnámsmað-
urinn Bjólfur hafi byggt. Ragnheið-
ur segir að þarna hafi verið vísir að
þorpi sem varð fyrir snjóflóði úr
Bjólfi árið 1885 og fórust þá 24
manns.
Í sumar hefur eitt þeirra bæjar-
stæða sem fóru undir snjóflóðið
verið grafið upp og segir Ragnheið-
ur mikilvægt að rannsaka vandlega
þær fáu minjar sem til eru frá snjó-
flóðinu. Vitað hafi verið að þarna
væru nokkur byggingaskeið frá því
fyrir og eftir snjóflóðið en enginn
hafi átt von á að finna minjar allt
aftur til 10. aldar.
Spanna alla Íslandssöguna
Eftir snjóflóðið voru bústaðir
manna færðir neðar og svæðið að-
allega nýtt undir ýmiss konar
mannvirki tengd búskap, auk þess
sem þar eru herminjar sem vitna
um hersetu Breta og Bandaríkja-
manna. Á rannsóknarsvæðinu finn-
ast því margvíslegar minjar sem
spanna alla Íslandssöguna.
Í sumar hefur líka verið grafin
upp mylla frá tímabilinu 1800-1870,
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Mannvistarleifar frá 10.-13. öld hafa
komið í ljós á óvæntum stað við
fornleifarannsókn í landi Fjarðar í
Seyðisfirði. Ragnheiður Trausta-
dóttir, fornleifafræðingur hjá
Antikva, hefur stjórnað þessum
rannsóknum og segir hún að fund-
urinn komi á óvart. Hún segist telja
að hluti minjanna sé frá 10. og 11.
öld og að um sé að ræða sjóminjar
sem vitni um fiskverkun á staðnum
í tengslum við sjósókn. Ekki var bú-
ist við að finna miðaldaminjar og
minjar aftur í landnám á þessu
svæði.
Haldið áfram næstu vikur
Ragnheiður segir að niðurstöður
forkönnunar í fyrra hafi leitt í ljós
að þarna væru helst minjar frá 18.
og 19. öld en gjóska undir þeim frá
Veiðivatnagosi 1477 hafi bent til
þess að þarna hefði ekki verið
byggt fyrr en eftir að sú gjóska féll.
Nú hafi hins vegar komið í ljós
tveggja metra lag mannvistarleifa
og auk gangabæjar frá 16.-18. öld
séu þar mun eldri byggingaskeið
frá því fyrir 1362, en það ár varð
mikið gos í Öræfajökli með tilheyr-
andi öskufalli.
Ragnheiður segir að rannsóknum
verði haldið áfram næstu vikur, en
þegar Íslendingar fóru að flytja inn
korn og mala það sjálfir. Ragnheið-
ur segir mögulegt að endurgera
mylluna, en gert hefur verið þrí-
víddarmódel af henni.
Uppgröftur síðustu mánaða hefur
snúist um þetta tiltekna bæjarstæði
og mylluna, auk þess sem minjar á
öllu svæðinu hafa verið skráðar ná-
kvæmlega. Heildarrannsóknin er þó
mun umfangsmeiri því einnig stend-
ur til að rannsaka sjálfan bæjarhól
Fjarðar. Nú þegar er vitað út frá
könnunarskurðum að þar hefur ver-
ið samfelld búseta frá því á 10. öld
fram á þá tuttugustu og hefur kom-
ið í ljós að bæjarhóllinn er miklu
umfangsmeiri en áður var talið.
Bæjarstæðið virðist á tímabili hafa
verið nokkru vestar en hefur verið
flutt til eftir að skriða féll á það á
miðöldum. Mikill fjöldi gripa hefur
fundist í uppgreftinum og þá að
mestu hlutir sem tengjast sjósókn
og búskap, verkfæri, keramik, grip-
ir úr gleri og járni, dýrabein og
einnig nokkurt magn af dósamat frá
hermönnum.
Fornar minjar á óvæntum stað
- Rannsóknir á mannvistarleifum í Seyðisfirði - Sjóminjar frá 10. og 11. öld - Margvíslegar minjar
Ljósmynd/Antikva
Sjóminjar Rústir bæjar og útihúsa í landi Fjarðar í Seyðisfirði, en undir bænum hafa komið í ljós mannvist-
arleifar frá 10. og 11. öld. Fornleifarannsóknum verður haldið áfram á Seyðisifrði á næsta ári.
Rannsóknir Magnús Á. Sigurgeirsson jarð-
fræðingur og Ragnheiður Traustadóttir.
Um 20 fornleifafræðingar hafa komið að rannsókn Antikva í sumar, en
hún er unnin fyrir sveitarfélagið Múlaþing vegna byggingar ofanflóða-
mannvirkja undir Bjólfinum sem hefjast á næstunni. Meðal samstarfs-
manna Antikva við rannsóknirnar í Seyðisfirði er hópur Norðmanna sem
hefur gert módel af rannsóknasvæðinu. Markmið fornleifarannsókn-
arinnar í Firði er að kortleggja og grafa upp minjar á svæðinu við norð-
anverðan Seyðisfjörð, fyrir byggingu varnargarða gegn snjóflóðum en
margar minjar munu fara undir mannvirkin.
Vinna við varnargarðana við norðanverðan Seyðisfjörð var boðin út nú
í sumar og bauð Héraðsverk best, tæpa tvo milljarða króna í verkefnið, en
kostnaðaráætlun FSR gerði ráð fyrir að verkið myndi kosta um 2,1 millj-
arð. Varnarvirkjunum er ætlað að verja vestari hluta byggðar í Seyðisfirði
fyrir snjó- og krapaflóðum.
Um 20 fornleifafræðingar
MINJAR GRAFNAR UPP