Morgunblaðið - 24.09.2021, Qupperneq 27

UMRÆÐAN 27
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 2021
Í kosningabarátt-
unni er sagt að Ís-
land eigi að vera
fyrirmynd í loftslags-
málum í heiminum
(VG), lofað er græn-
um iðnaði (B) og
grænni orkubyltingu
(D). Ekkert er
minnst á langstærsta
umhverfismálið, sem
er salan á upprunara-
forku Íslands til
ESB. Þar er græn íslensk raforka
notuð til að hjálpa ESB að menga.
Þetta er þvert á hagsmuni ís-
lenskra fyrirtækja sem vilja bæta
samkeppnisstöðu sína með hreinni
orku. Fullveldisafsal Íslands í
orkumálum til ESB varðandi við-
skipti með raforku gerir þetta
kleift.
Raforka á Íslandi er frá
endurnýjanlegum orkugjöfum
Ísland framleiddi 19,1 milljarð
kílówattstunda af grænni raforku
2020. Var 99,98% framleidd með
endurnýjanlegum orkugjöfum,
vatnsorku (69%) og jarðhita (31%).
Ef Ísland nyti ekki þessara nátt-
úruauðlinda, væri samfélagið fá-
tækara. Íslendingar tala stoltir um
grænu orkuna sína og hreina
ímynd landsins. Hún er seld ferða-
mönnum og erlendum ráðamönn-
um er sýnd Hellisheiðarvirkjun.
Hvað er gert við uppruna hennar?
87% raforku frá
kolum og kjarn-
orku, 7,2 M tonn
CO2 og 21 tonn
geislavirkur
Sala uppruna-
ábyrgða til fyrirtækja
í ESB fól í sér að 87%
raforku á Íslandi var
framleidd með jarð-
efnaeldsneyti (57%)
og kjarnorku (30%) á
síðasta ári, 13% kom
frá vatnsafli og jarð-
hita skv. Orkustofnun.
Salan er samkvæmt lögum sem
eru innleiðing á orkustefnu ESB
og Brussel sendir Alþingi í orku-
pökkum til samþykktar.
Reglur ESB, sem eiga að hvetja
kolaraforkuríki til að framleiða
græna orku, eru notaðar á Íslandi
til að fyrirtæki innan ESB, sem
nota raforku frá kolum og kjarn-
orku, geti verið grænni en þau eru
í raun.
Upprunabókhald raforku er
skýrt, hrein orka okkar er nú
framleidd með kolum, olíu, gasi og
kjarnorku. Íslendingar losuðu 7,2
milljónir tonna af koldíoxíði og
20.660 tonn af geislavirkum
kjarnorkuúrgangi á síðasta ári
vegna sölu upprunaábyrgða. Fyrir-
tæki innan ESB skreyta sig með
hreinni raforkuframleiðslu Íslands
og samsvarandi kola- og kjarn-
orkumengun skrifast á okkur.
Evróputilskipanir ESB sjá til
þess þegar kemur að loftslags-
málum að ekki þarf að skoða hvað-
an sú mengun kemur eða hvert
hún fer. Brussel sparar sér það
fundarefni.
Hrein orkuframleiðsla okkar er
ekki notuð til hagsbóta fyrir ís-
lenska framleiðslu heldur seld
hæstbjóðanda í Evrópu. Líklega
hefur siðferði í umhverfismálum
aldrei verið selt lægra verði á upp-
boðmörkuðum heimsins. Að íslensk
raforkuframleiðsla sé notuð með
þessum hætti er sorglegt og felur
því miður í sér botnlausa hræsni í
umhverfismálum. Umræðuleysið er
áskorun til fjölmiðla að gera þessu
mikla hagsmunamáli skil.
Loftslagsmálin
Fjallað er um losunarbókhald
gróðurhúsalofttegunda og bindingu
kolefnis á Íslandi í árlegri lands-
skýrslu Umhverfisstofnunar til
ESB og SÞ vegna Kýótósáttmál-
ans og Parísarsamkomulagsins.
Kýótótímabilinu lauk 2020 og verð-
ur gert upp 2023. Tímabil Parísar-
samkomulagsins hófst í ár og er til
2030.
Á Íslandi jókst heildarlosun
gróðurhúsalofttegunda um rúm-
lega 30% frá 1990. Samkvæmt
Kýótósáttmálanum lofuðu Íslend-
ingar að draga úr losun um 20%
árið 2020 miðað við 1990. Engar
líkur eru á að staðið verði við þau
loforð.
Losun á ábyrgð stjórnvalda er
sú sem ríkið og íbúar eru ábyrg
fyrir. Hún var óbreytt milli 2017
og 2018. Langmest losun er frá
orku og stórt hlutfall, um helm-
ingur, frá vegasamgöngum.
Útilokað er að við stöndum við
skuldbindingar okkar samkvæmt
Parísarsamkomulaginu og við
þurfum líklega að kaupa
kolefnislosunarheimildir fyrir
milljarða.
Fjárhagsbókhald fyrir
hrun – losunar- og upp-
runabókhald í dag
Umhverfis- og loftslagsumræðan
og framlag okkar til þeirra minnir
á bankaumræðuna fyrir hrun.
Skýrslur komu 2006 um stöðu
bankanna, byggðar á bókhaldi
þeirra. Sögðu þær að eina vanda-
málið væri að tímasetja hrunið
(Danske: Geyser Crisis). Eftir þær
lokuðust alþjóðlegir fjármálamark-
aðir íslensku bönkunum. Lausnin
varð hávaxtanetbankar líkt og Ice-
save. Íslenskir ráðamenn fóru til
stærstu fjármálamiðstöðva heims
til að leiðrétta misskilning á lestri
fjárhagsbókhalds bankanna. Allt
væri í himnalagi á Íslandi, alþjóð-
legu fjármálamiðstöðinni.
Sama á við í dag þegar kemur
að umræðunni um umhverfis- og
loftslagsmál. Græn orkubylting á
Íslandi mun vekja athygli heimsins
og Íslandi verða í forystu í heim-
inum í loftslagsmálum. Fyrir hrun
var óþarfi að líta á einfaldar stað-
reyndir í fjárhagsbókhaldi bank-
anna. Í dag á það sama við um
upprunabókhald raforku og los-
unarbókhald þjóðarinnar í lofts-
lagsmálum. Heimurinn þarf bara
að vita um hreina og græna ímynd
Íslands. Það sem heimurinn les
skiptir ekki máli í umræðu til
heimabrúks. Stuðningsflokkum
þriðja orkupakka er þar hælt með
illa unnum könnunum fyrir að vera
græn.
Stærsta umhverfismálið –
höfnum orkusambandi ESB
Stærsta umhverfismál okkar er
að losna undan orkustefnu ESB og
orkupökkunum og því siðleysi og
hræsni sem felst í sölu uppruna-
ábyrgða raforku til ESB. Hrein
raforkuframleiðsla á Íslandi er
notuð til að hjálpa ESB að menga,
vera grænni og líta betur út í um-
hverfismálum en í raun. Mengun-
inni er sturtað á Ísland! Það skipt-
ir miklu máli í heiminum í dag.
Skaðleg sýndarmennska Íslands í umhverfismálum
Eftir Eyjólf
Ármannsson »Raforka á Íslandi er
87% frá jarðefna-
eldsneyti og kjarnorku,
sem menga 7,2 milljónir
tonna af CO2 og 21 tonn
af geislavirkum úrgangi
vegna sölu uppruna-
ábyrgða til ESB.
Eyjólfur
Ármannsson
Höfundur skipar 1. sæti á F-lista
Flokks fólksins í NV-kjördæmi og er
formaður Orkunnar okkar, samtaka
um sjálfsákvörðunarrétt Íslands í
orkumálum.
eyjolfur@flokkurfolksins.is
Í 1. gr. stjórnar-
skrárinnar kemur
fram að Ísland er
lýðveldi með þing-
bundinni stjórn. Sér-
hver nýr þingmaður
skal vinna dreng-
skaparheit að stjórn-
arskránni, þegar
kosning hans hefur
verið tekin gild. Þá
er það tekið fram í
65. greininni að allir
skuli vera jafnir fyrir lögum og
njóta mannréttinda án tillits til
kynferðis og svo framvegis. Ójafnt
vægi atkvæða í kosningum til Al-
þingis er þar af leiðandi brot á
stjórnarskránni og mannréttindum
þegnanna.
Þegnarnir eru ekki jafnir fyrir
lögum. Þegar horft er til 72.
greinar stjórnarskrárinnar varð-
andi friðhelgi eignarréttarins, þá
ber að horfa til þeirrar stað-
reyndar að þjóðin er eigandi
þeirra auðlinda sem eru innan
landhelgi Íslands. Aðeins í því til-
felli að almenningsþörf krefjist
þess að einstaklingur eða þjóðin
sem slík láti af hendi notkun eða
eignarhald á eign sinni þá þarf til
þess lagafyrirmæli og komi fullt
verð fyrir. Það að einstök fyrir-
tæki í sjávarútvegi fái nýtingar-
rétt á fiskinum í sjónum leiðir ein-
faldlega af sér að fullt verð þarf
að koma fyrir slík afnot. Það er
ekki gert og er því brot á 72.
grein stjórnarskrárinnar. Þeir al-
þingismen sem hafa samþykkt
slíkt hafa þar af leiðandi brotið
gegn drengskaparheiti sínu að
stjórnarskránni.
Í síðustu kosningum til Alþingis
2017 var ekki farið að lögum varð-
andi innsigli á kjörkössum. Í lög-
um varðandi kosningar til Alþingis
2017 er þess getið að innsigli og
lykill að kjörkössum megi ekki
vera í höndum sama aðila þegar
kjörkössum hefur verið lokað.
Innsigli er tæki með einkennis-
tákni ríkisins. Innsiglinu er þrýst
á fljótandi vax sem sett er á kjör-
kassann. Ef innsigli á kjörkassa er
brotið er ljóst að kjörkassinn hef-
ur verið opnaðar. Það að setja
miða sem stundum
flagna af á kjörkass-
ana í síðustu kosning-
um var ekki í sam-
ræmi við gildandi lög.
Slík misnotkun á orð-
inu innsigli var og er
ekki í samræmi við
lög um kosningar til
Alþingis. Það að
stjórnvöld fari ítrekað
á svig við gildandi lög
er ekki í samræmi við
lög um stjórnskipun
Lýðveldisins Íslands.
Það er því ljóst að það þarf að
stöðva slíkt framferði og koma í
framtíðinni í veg fyrir að ríkisvald
og Alþingi gangi gegn ákvæðum
stjórnarskrárinnar. Ef slíku held-
ur fram sem horfir þá er ljóst að
orðið lýðveldi hefur glatað merk-
ingu sinni.
Það að þjóð þurfi að búa við það
að kjörnir fulltrúar gangi ítrekað
gegn ákvæðum eigin stjórnarskrár
og lögum verður aldrei samþykkt
af alþýðu þessa lands. Það að
frambjóðendur brosi framan í
kjósendur um leið og þeir boða
bætt kjör, beint lýðræði og betra
samfélag eykur ekki tiltrú fólksins
til Alþingis og ríkistjórnar á
hverjum tíma. Það að lofa því að
hætta að ljúga og svíkja þjóðina
væri meira við hæfi í undanfara
kosninga til Alþingis. Það má
aldrei gerast að Alþingi Íslend-
inga verði tákn um svik og pretti
gegn Lýðveldinu Íslandi.
Það er bæn mín til þingmanna
að þeir virði stjórnarskrá lýðveld-
isins og verði tákn og fánaberar
þjóðar sinnar í báráttunni fyrir
jafnræði og lýðréttindum.
Lýðveldi
Eftir Ólaf Jónsson
Ólafur Jónsson
» Það er bæn mín til
þingmanna að þeir
virði stjórnarskrána og
verði tákn og fánaberar
þjóðar sinnar í barátt-
unni fyrir jafnræði og
lýðréttindum.
Höfundur er uppfinningamaður.
gwpolj@gmail.com
Á laugardaginn
kemur verður kosið
til Alþingis. Síbylja
skoðanakannana hef-
ur dunið á okkur svo
sumum þykir nóg um.
Það er eins með þær
og veðurspár, eða
hvaða spár og kann-
anir aðrar, að for-
spárgildið er mismikið
og margt getur
breyst á skömmum tíma. Alltént er
það þó fávíslegt að leggja í lang-
ferð og gefa veðurspánni engan
gaum.
Útlitið í spánum hefur oft verið
betra, jafnt fyrir okkur hægrimenn
sem samfélagið allt. Skyndilega
blása vindar til vinstri, og það þrátt
fyrir að okkur hafi sjaldan gengið
betur en einmitt á grundvelli nú-
verandi stefnu. Til viðbótar við
samstarfsflokk okkar til fjögurra
ára hefur vinstri vængurinn að
geyma aragrúa smáflokka: Pírata,
Samfylkinguna, Sósíalistaflokkinn
og Viðreisn, auk Flokks fólksins
sem á um margt einnig heima í
upptalningunni. Þótt flokkarnir séu
allir smáir og ómarkvissir í sínum
málflutningi eiga þeir sameiginlegt
að vilja á einn eða annan hátt um-
bylta samfélaginu. Kippa stoðunum
ýmist undan rótgrónum atvinnu-
greinum, grundvallarlögum lands-
ins eða fullveldinu – með inngöngu
í Evrópusambandið þvert á vilja
meirihluta þjóðarinnar. Formenn
flokkanna vilja nú ólmir mynda
fjölflokka stjórn um þessi áhuga-
mál sín.
Á hægri vængnum er Sjálfstæð-
isflokkurinn langstærstur en hann
er þó ekki lengur einn þar eins og
löngum var. Hitt er að hann einn,
og þá um leið nógu sterkur, bægir
frá hættunni á vinstristjórn með
glundroða og tilheyrandi efnahags-
legri upplausn. Saga Sjálfstæðis-
flokksins er löng og farsæl. Hann
hefur verið forystuflokkurinn í
landinu allt frá stofnun, stærstur
jafnan og oft langstærstur flokka;
sannkölluð breiðfylking hægri-
manna, með víða skírskotun.
Flokkurinn nær þannig til allra
þeirra sem vilja að á
Íslandi sé frjálst þjóð-
félag hagsældar og
menningar. Stefna
hans byggist á trú á
getu, áræði, ábyrgð og
reisn einstaklinganna
en um leið umburð-
arlyndi gagnvart mis-
munandi lífsviðhorfum
og lífsháttum. Flokk-
urinn leggur áherslu á
sameiginlega hagsmuni
ólíkra þjóðfélagshópa
en hafnar þeirri skoð-
un að ríkisvaldið geti leyst öll
vandamál. Sjálfstæðisflokkurinn
öðlaðist þannig snemma þann sess
hér á landi sem flokkar sósíal-
demókrata höfðu í Skandinavíu, að
vera burðarflokkur í stjórnmálalífi
landsins.
Kredduleysi forystumanna
flokksins, umfram flest annað, að
ég hygg, skapaði hins vegar þá
venju hér á landi að blokkamyndun
til hægri og vinstri festist ekki í
sessi eins og þar, heldur hefur
Sjálfstæðisflokkurinn alltaf gengið
óbundinn til kosninga og fús til að
vinna með öllum stjórntækum
flokkum eftir kosningar svo fremi
sem samstaða náist um stjórn-
arsáttmála og aftra þannig hverju
sinni myndun vinstristjórnar. Það
hefur sjaldan verið brýnna en nú.
Annars staðar á Norðurlöndun-
um, rétt eins og hér á landi, hefur
fylgi burðarflokkanna minnkað og
flokkum um leið fjölgað, þar hafa
blokkirnar viðhaldist, rétt eins og
hér að sterkur Sjálfstæðisflokkur
kemur í veg fyrir vinstristjórn. Um
einmitt þetta snýst baráttan á kom-
andi kjördegi og í þeirri baráttu
verðum við öll sem trúum á gildi
hægristefnunnar að sameinast.
Vissulega eru ekki allir flokkar eða
framboð önnur en Sjálfstæðisflokk-
urinn til vinstri en með því að
kjósa aðra valkosti til hægri en
Sjálfstæðisflokkinn kann atkvæðinu
að verða á glæ kastað. Viðreisn
verður vart nefnd hægriflokkur
lengur, en undir nýrri forystu hef-
ur flokkurinn færst mjög til vinstri
og nægir í því sambandi að benda á
málflutning núverandi formanns
sem varar sem óðast við hættunni
á að hægristjórn komist hér á lagg-
irnar! Verkin tala svo enn skýrar
en orðin og nægir þar að nefna að-
ild Viðreisnar að vinstri meirihlut-
anum í Reykjavík.
Sjálfstæðisflokkurinn á í dag
fyrsta þingmann í öllum kjör-
dæmum og þeim sessi verður
flokkurinn að halda. Traustasta vígi
Sjálfstæðisflokksins er hér í Krag-
anum, þar er boðinn fram sterkur
listi undir forystu formannsins
Bjarna Benediktssonar.
Við setjum markið hátt hér í
kjördæminu og stefnum á að ná inn
sex þingmönnum. Í sjötta sæti er
Sigþrúður Ármann sem á mikið er-
indi á þing, er m.a. vel heima í um-
hverfismálunum, uppgötvaði enda
snarlega hve stefna flokksins var
vanmetin í stigagjöf ungra um-
hverfissinna og er með sterka at-
vinnulífstengingu. Í fimmta sæti er
Arnar Þór Jónsson, sem með störf-
um sínum og skrifum hefur sýnt
svo ekki er um að villast að þar fer
vænlegur vökumaður lýðræðislegra
stjórnarhátta í opinberri
ákvarðanatöku.
Farsæl framtíð veltur á því að
við vöknum og kjósum flokkinn
sem raunverulega mun standa vörð
um áframhaldandi stöðugleika og
hagsæld, en köstum því ekki á óút-
reiknanlega hægri-vinstri-flakkara.
Fjölmennum á kjörstað og kjós-
um D-listann!
Vöknum
Eftir Kristin
Hugason
Kristinn Hugason
» Þótt flokkarnir séu
allir smáir og
ómarkvissir í sínum
málflutningi eiga þeir
sameiginlegt að vilja á
einn eða annan hátt um-
bylta samfélaginu.
Kippa stoðunum ýmist
undan rótgrónum at-
vinnugreinum, grund-
vallarlögum landsins
eða fullveldinu.
Höfundur er búfjárkynbóta- og
stjórnsýslufræðingur.
khuga@centrum.is