Morgunblaðið - 24.09.2021, Blaðsíða 29

Morgunblaðið - 24.09.2021, Blaðsíða 29
MINNINGAR 29 MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 24. SEPTEMBER 2021 ✝ Kristján Grét- ar Sigvaldason fæddist á Dalvík þann 17. apríl árið 1945 og ólst upp á Klængshóli í Skíða- dal. Hann lést 2. september 2021. Móðir hans var Jón- ína Baldvina Krist- jánsdóttir (f. 31.5. 1918, d. 15.8. 2000), faðir var Sigvaldi Jónsson (f. 25.1. 1919, d. 8.7. 1993). Fósturfaðir var Hermann Úrsúlu E. Sonnenfeld (f. 8.10. 1943) en þau skildu árið 1983. Eignuðust þau synina Grétar Kurt Kristjánsson (f. 7.7. 1965, d. 27.11. 1984) og Álfgeir Loga Kristjánsson (f. 20.2. 1975). Álf- geir er kvæntur Önnu Grétu Hrafnsdóttur (f. 19.7. 1976) og eiga þau synina Huga Frey (f. 1.12. 1999), Nóa Stein (f. 23.9. 2005) og Ými Hrafn (f. 27.9. 2011). Kristján var sagnfræðingur og framhaldsskólakennari allan sinn starfsferil, fyrst við Menntaskólann við Tjörnina og síðar Menntaskólann við Sund. Síðustu árin starfaði Kristján við sölu fornbóka hjá Bókinni. Útför Kristjáns fer fram frá Háteigskirkju í Reykjavík í dag, 24. september 2021, kl. 15. Aðalsteinsson (f. 7.5. 1927, d. 31.12. 2001). Systkini Kristjáns sam- mæðra eru Jón Bjartmar Her- mannsson (f. 21.6. 1953) og Anna Dóra Hermannsdóttir, (24.3. 1957). Systir Kristjáns samfeðra er Sigrún Sigvalda- dóttir (f. 15.9. 1947). Árið 1966 kvæntist Kristján Elsku pabbi. Þá ertu farinn. Í sumar þegar við vorum að taka til og gera fínt í íbúðinni hjá þér þá grunaði mig ekki að svo stutt væri eftir þó að þú talaðir um út- förina þína og það sem „ég þyrfti að vita“ eins og þú orðaðir það. Ég verð að viðurkenna að ég hafði töluverðar áhyggjur af þér og hvað þú áttir orðið erfitt með gang. Partur af því var samvisku- bit yfir því að vera búsettur er- lendis, þó að þú hafir alltaf verið mesti stuðningsmaður þess að við fjölskyldan byggjum úti. „Þið hafið ekkert hingað heim að gera,“ sagðirðu gjarnan. Eftir á að hyggja er kannski bara best að þú fékkst að fara hratt og skyndi- lega og án þess að liggja langa banalegu, enda kærðir þú þig ekki um að vera upp á aðra kom- in. Í minningunni þá skiptir þessi tími sem við áttum saman í sumar mig miklu. Þetta var virkilega góður og dýrmætur tími. Sér- staklega þótti mér vænt um hvað þú varst ánægður með hvernig til tókst, hvernig þú faðmaðir mig síðasta daginn þegar ég hafði sett saman nýja rúmið þitt, og hvað þú varst innilega þakklátur þegar við fórum út að borða daginn eftir til að halda upp á 75 ára afmælið þitt frá árinu áður. Takk elsku pabbi minn fyrir að vera mér svo mikilvægur inn- blástur í gegnum lífið. Þú kenndir mér að bæði njóta og virða nátt- úruna, að þekkja fugla og villtar íslenskar jurtir, sem ég rifja allt- af upp þegar ég ferðast um landið með Önnu og strákunum. Ferðir okkar í Þórsmörk, Álftavatn og fleiri staði standa þar upp úr, þar sem við vorum gjarnan í nokkrar vikur og gistum oftast í tjaldi. Vera okkar í Slyppugili í Þórs- mörk á sérstakan stað í hjarta mínu, og þar mun ég dreifa ösk- unni eftir bálförina. Takk elsku pabbi fyrir að kenna mér að meta söguna og góðar bókmenntir og fyrir að ræða hlutina röklega og á gagn- rýninn hátt, í samhengi, og án þvargs og vitleysu. Takk fyrir að vera gagnrýninn og fyrir að spyrja erfiðra spurninga, og fyrir að kenna mér að standa fyrir máli mínu með rökum og þekkingu en án hroka og yfirgangs. Takk elsku pabbi minn fyrir að hjálpa mér að komast áfram í líf- inu. Ef ekki hefði verið fyrir þig hefði ég án efa ekki gengið menntaveginn á þann hátt sem raunin varð. Þegar ég var að ströggla í MH á sínum tíma varst það þú sem ráðlagðir mér að taka pásu og finna mér vinnu á meðan ég hugsaði minn gang. Þegar ég svo fór aftur í MH og síðar í HÍ varst það þú sem hjálpaðir mér að skila af mér góðum ritverkum. Allur sá yfirlestur sem þú lagðist í fyrir ritgerðir og verkefni bæði í MH og HÍ hafði mikið meiri áhrif en einungis á gæði skrifanna. Það bæði jók mjög sjálfsraust og sjálfstæði mitt í vinnubrögðum, og lagði drög að vinnulagi sem ég hef unnið eftir allt síðan. Í gegn- um allt mitt nám, þjálfun, og síðar atvinnu, hef ég lagt áherslu á að vinna eftir þessu ferli sem þú hafðir svo mikil áhrif á að móta. Takk fyrir það pabbi minn. Ég hefði ekki komist á þennan stað í lífinu án þinnar leiðsagnar. Hvíl í friði elsku pabbi minn. Takk fyrir allt. Álfgeir. Elsku Kristján tengdapabbi er fallinn frá. Fyrsta minning mín af honum er þegar við Álfgeir hittum hann á Mokka á Skólavörðustígnum árið 1993. Skólavörðustígurinn var alltaf stór hluti af rútínu Kristjáns, sértaklega eftir að hann hætti kennslu. Hann var tíð- ur gestur í Mál og menningu, Mokka, 12 tónum og listagallerí- um þar sem hann unni sér best. Hann er það sem við myndum kalla alvörumiðbæjarrottu. Hann átti til að mynda aldrei sjónvarp eða bíl og þótti mér það afar skrítið þegar ég kynntist honum fyrst. Kristján var ávallt áhugasam- ur um barnabörnin og því sem við höfðum fyrir stafni, bæði í námi og starfi. Síðustu árin þegar hann hringdi spurði hann gjarnan hvort mér hefði tekist „að raða saman einhverju fólki“, og vísaði í vinnu mína sem þerapisti. Hann hafði sjálfur lengi glímt við klín- iskt þunglyndi og hafði áhuga á að heyra um þær aðferðir sem ég notaði með mínum skjólstæðing- um. Þegar við bjuggum í Drápu- hlíðinni og í göngufæri frá heimili hans, kom Kristján gjarnan í heimsókn, fékk sér kaffibolla, ræddi þjóðmálin og lék við Huga. Þá settist hann á gólfið og las gjarnan bækur fyrir hann eða púslaði með honum. Eftir að við fluttum heim frá Edinborg, kom hann svo til okkar upp í Mos- fellsbæ og passaði Huga og Nóa eftir skóla. Hann og Hugi tóku strætó í tónlistartíma og svo sat hann á gólfinu og lék við Nóa. Hann var fljótur að tengja við áhugamál strákanna og ýta undir þau. Þeir munu allir staðfesta að afi Kristján gaf alltaf mjög vel ígrundaðar gjafir sem tengdust áhugamálum þeirra og ýtti enn frekar undir þau og auðvitað fylgdu alltaf bækur með. Kristján unni sér hvergi betur en með stafla af bókum í kringum sig, heima og í fornbókabúðinni Bók- inni þar sem hann vann síðustu árin eftir að hann hætti að kenna. Ég minnist svo heimsóknanna til Morgantown eftir að við flutt- um til Bandaríkjanna og fjöl- margra ferða hans í Barnes and Noble, þar sem hann gat eitt heilu dögunum við kaffiþamb (alltaf tvöfaldan expresso) og skoðun bóka og tónlistar. Kristján eyddi flestum jólum hjá okkur fjölskyldunni og verður skrítið að hafa hann ekki hjá okk- ur næstu jól að hraðlesa jólabæk- urnar, spila kasínu við strákana og hlusta á tónlistina sína. Kristján, þín verður sárt sakn- að. Hvíl í friði, þín tengdadóttir, Anna Gréta Hrafnsdóttir. Það var fagur sólskinsdagur í byrjun ágúst sumarið 1990. Við vinkonurnar vorum á leið út í Við- ey að heimsækja Kristján Sig- valdason sem vann þetta sumar þar við fornleifauppgröft. Síðan þá höfum við Kristján verið í órjúfandi, hugljúfu sambandi. Hann var mikill náttúruunnandi og ferðalög okkar urðu mörg – í Þórsmörk, Landmannalaugar og fleira og fleira. Hann fræddi mig um blóm og fugla sem hann þekkti svo vel og ógleymanlegar tónleikaferðir í Skálholt voru í miklu uppáhaldi hjá okkur. Kristján var ekki sérlega áhugasamur um ferðir til suð- rænna landa. Eitt árið fékk ég hann þó til að ferðast með mér til Palma – Mallorca. Ekki var hann gefinn fyrir hita og sólarstrandir. Hann las því í bók í skugga undir tré meðan ég synti í sjónum. Kristján var einstaklega mikill og fróður bókamaður og hélt oft heilu fyrirlestrana fyrir mig um það efni – enda ekki óvanur kennslu – kenndi lengi við Menntaskólann við Sund. Tón- listin átti líka hug hans, bæði sú sígilda en einnig var Dire Straits á vinsældalistanum „í den“. Kristján elskaði drengina sína og var oft rætt um þá. Hann og Álfgeir sonur hans voru mjög tengdir – varla hef ég kynnst betri og greindari dreng en Álf- geiri. Mjög hlýtt var líka á milli Kristjáns og dætra minna tveggja. Nú eru liðin þrjátíu og eitt samvistarár okkar Kristjáns en eigi að síður verður hann alltaf með mér. Ég sendi Álfgeiri og fjölskyldu hans sem og systkin- um Kristjáns samúðarkveðju. Þótt ég viti að lítt tjói að tala við þá sem eru farnir þá get ég ekki stillt mig um að kveðja Kristján með orðunum: Þín Soffía. Ég man eftir Kristjáni Sig- valdasyni frá því ég var ungling- ur. Hann gekk erinda Mennta- skólans við Sund - kenndi þar nánast allan sinn starfsaldur, en útvegaði einnig bókakost fyrir bókasafnið og gerði vel. Keypti bækur af föður mínum sem þá rak fornbókabúð í Hafnarstræti 4. Síðar kynntist ég honum upp á nýtt og miklu betur þegar hann, eftir að ég hafði keypt Bókina hf. 1996 og var þá og er enn með rúmt verslunarpláss í miðbæ Reykjavíkur, á besta stað við Klapparstíg 25-27. Hann leitaði til mín og bauðst til að vinna fyrir mig dag og dag enda vorum við þá sem störfum hjá Bókinni hf. komnir með netið á heilann og lengi höfum við Eiríkur unnið við að efla og auka úrval á bokin.is og mikill tími fór í þessa uppbygg- ingu, og gerir enn, en Kristján bjargaði og lagði sitt af mörkum með því að vinna fyrir mig oft heilu vikurnar í bókabúðinni með- an við unnum við bokin.is eða eins og Kristján kallaði „internetið“, „Já ég skil,“ „það eilífðarverk- efni“ og brostu út í eitt. Kristján fór að vera hjá mér í bókabúðinni, og sagði spakur: „Ja nú er það orðið svart maður minn, ég er að læra til kaupmanns,“ og svo hlógum við. Kristján var ein- staklega fróður um sögu og allt má segja. Hann sagði mér þegar við kynntumst betur frá mörgu í lífi hans. Sigrum og áföllum. Mik- ill harmur er að missa barnið sitt og Kristján missti son sinn ungan og öll fjölskylda hans. Það jafnar sig enginn á því að missa barnið sitt. Álfgeir, sonur Kristjáns, var hans stolt og prýði og elskaði Kristján hann og dáði skilyrðis- laust og afabörn sín, Huga Frey, Nóa Stein og Ými Hrafn. Mikill er missir þeirra og auðvitað allrar fjölskyldunnar og vina – en Krist- ján átti og þekkti stóran hóp af fólki. Hann var ekki allra og í bókabúðinni hjá mér á Klappar- stíg skiptust menn í tvo flokka, eða öllu heldur Kristján flokkaði þá í tvo flokka: Þeir sem voru ekki nægilega kurteisir, og báru erindi sín ekki fram á „góðan og fallegan og kurteisan hátt“ fengu ekki góða þjónustu, sumir „alls ekki góða“ og var í nokkrum til- fellum vísað á dyr, en aðrir fengu góða þjónustu ef þeir voru kurt- eisir og uppfylltu góða mannasiði og kurteisi. „Konur er alltaf kurt- eisar, karlar eru margir durgar,“ sagði hann mér. Hann átti það til að fá sér stundum neðan í því og skemmti sér þá misvel. Og oft heyrðumst við í síma, seinni misserin, og þá sagðist hann stundum vera í „dimma dalnum“ en alltaf reis hann upp og nýlega ræddum við saman og ætluðum að hittast í Máli og menningu og ræða málin. Hann sagðist vera klár í að taka nokkrar vaktir ef þurfti. Mér fannst hann hress og vissi að hann var glaður og ánægður og leit björtum augum á tilveruna og lífið en hann kom ekki á fundinn. En ég hugsaði að ég mundi brátt slá á hann í síma og við mundum hittast á ný og fara yfir málin. Glaðir í bragði. Ekki verður af þeim fundi okkar og það finnst mér mjög leitt. Ég hef hugsað mikið til hans, þessa góða vinar míns, og fjölskyldu hans og sendi þeim styrk minn og ást. Við Eiríkur Ágúst Guðjónsson unnum með Kristjáni í fjölmörg góð ár næstum daglega og við viljum saman senda allri fjöl- skyldunni okkar dýpstu samúð- arkveðjur á kveðjustund. Það voru forréttindi að kynnast, um- gangast og læra af Kristjáni Sig- valdasyni um lífið í sinni falleg- ustu og stundum svolítið dökkri mynd. Góða ferð elsku vinur minn. Ari Gísli Bragason. Hann er þungur penninn og bleklaus á þessum gráa mánu- dagsmorgni, nú þegar ég set á blað nokkur fátækleg orð vegna andláts míns kæra vinar, Krist- jáns G. Sigvaldasonar. Það eru 30 ár frá því að leiðir okkar lágu fyrst saman. Haustið 1991 hóf ég störf í geisladiska- verslunum Japis en þangað vandi Kristján komur sínar í leit sinni að hinum eina sanna tón. Hann hafði breiðan tónlistarsmekk þótt barokkið hafi átt hug hans allan. Sérstaklega þótti honum vænt um Vivaldi en hann var líka veik- ur fyrir ljúfum selló- og gömbu- leik og kórsöng frá endurreisn- artímabilinu. Svo fylgdi Bruckner með. Ég gerði mér far um að kynna mér þá tónlist sem hann hlustaði á til þess að geta þjónað honum betur. Í staðinn miðlaði Kristján af þekkingu sinni á þeim barokkmeisturum sem síðar urðu mínar ær og kýr, og laumaði að mér viskumolum um ýmis tónskáld og flytjendur. Árið 1998 stóð ég ásamt öðrum að opnun nýrrar geisladiska- verslunar. Kristján var einn sá fyrsti sem fékk að vita um þessar fyrirætlanir. Hann átti eftir að reynast okkur vel, enda vorum við duglegir að bera á borð ómót- stæðilega tónlist á disk. Verslun- in var fyrst um sinn við Grettis- götu en fluttist síðar á Skólavörðustíg og var Kristján þar reglulegur gestur, sérstak- lega eftir að hann byrjaði að selja gamlar bækur hjá Braga. Eftir það var regla á heimsóknum hans á Skólavörðuholtið; eftir kaffi og blaðalestur hjá Eymundsson kom hann til okkar í espressó og spjall áður en hann opnaði á Klappar- stígnum. Svona liðu árin. Bestir voru laugardagarnir þegar ég stóð vaktina, þá höfðum við góðan frið til að ræða saman. En oft sat ég og naut þess að hlusta enda var Kristján víðles- inn og fróður. Hann sagði vel frá, hvort sem hann talaði um æskuár sín á Klængshól eða fornbóka- verslanirnar fjórtán sem voru í Reykjavík þegar hann flutti á mölina. Sumar sögurnar heyrði ég oftar en einu sinni og aðrar í 111. sinn, eins og hann orðaði það sjálfur. En alltaf voru þær jafn ágætar. Síðasti starfsdagur minn í versluninni er ógleymanlegur. Þá kom Kristján með forláta viskí- flösku sem við dreyptum á og hlustuðum á Black Sabbath. Þetta var gullin stund tveggja vina, blandin trega, gleði og létti. Nokkrum mánuðum síðar fetaði ég í fótspor Kristjáns og hóf að selja gamlar bækur hjá Bóka- kaffinu. Það leist honum vel á og í sinni fyrstu heimsókn í Ármúlann sagði hann: hér hlýtur bókunum að líða vel. Þar hitti ég Kristján síðast um miðjan júlí. Áttum við þá saman dýrmæta stund. Það lá vel á hon- um þegar við skoðuðum í hillurn- ar og auðvitað þekkti hann flestar bækurnar. Því miður reyndist þetta hans síðasta heimsókn. Í byrjun júlí eignaðist ég fal- lega mynd af Kristjáni. Sposkur á svip með bókahillur í baksýn, og með sagnaritið Silfurþræði í hendi og silfurslegið hár á höfði: svona minnist ég hans. Þessa mynd af bókaengli mínum hef ég fyrir augunum alla daga í Ármúl- anum. Ég sendi Álfgeiri, Jóni bróður Kristjáns og fjölskyldum þeirra innilegar samúðarkveðjur. Jóhannes Ágústsson. Kristján Grétar Sigvaldason framhaldsskólakennari starfaði lengst af í Menntaskólanum við Sund (Áður Menntaskólanum við Tjörnina). Við kynntumst þegar ég var sendur í til hans í æfingakennslu á útmánuðum 1981. Þar kynntist ég manni sem var öflugur kennari og mér fannst gaman og gott að vinna með. Tveimur árum síðar bað Kristján mig að koma í af- leysingar inn í MS. Þá hófst 15 ára farsælt og eftirminnilegt samstarf. Það var mjög gaman að móta með honum verkefni og kennslu- stundir. Hugmyndaauðgi hans var mikil og yfirsýn yfir heimildir sem notast mátti við gríðarlega mikil. Við létum nemendur t.d. vinna með frumtexta ýmissa heimilda, s.s. úr Jarðabók Árna Magnússonar og Páls Vídalíns. Einhvern tíma fannst fólki nóg. Okkur var bent á að það þyrfti einnig að lesa kennslubókina. Kristjáni fannst það dýrmætara að temja nemendum gott verklag. Bókina mætti alltaf lesa. Í henni voru eingöngu svör en engar spurningar. Leiðir okkar sem samkennara skildi þegar ég fór til annarra verka, en við héldum sambandi þótt stopult væri. Kristján sparaði ekki lýsingar- orð ef svo bar undir en hann var ekki maður sem tók umræður í gíslingu. Hann gat leikið á als oddi en fannst umræður um þjóð- mál og heimsmál oft hálftómleg- ar. Hann hafði sig lítt í frammi eða skaut inn orði hér og hvar þegar rætt var um heimsins gagn og nauðsynjar. Þegar hringt var inn og við gengum fram ganginn á leið í tíma þá átti hann hins veg- ar til að gauka að mér áliti sínu á því að vitleysan ætti sér engin mörk. Hann kunni skemmtilegar sögur úr mannlífinu en hafði hljótt um sorgir sínar. Hann hafði sterkar skoðanir á þjóðmálum, fór samt ekki hátt með þær og sá í mannkynssögunni upplýsandi túlkanir og skilgreiningar sem gerðu tímana og samstarfið ein- ungis skemmtilegra. Nemendur sýndu honum mikla virðingu og aldrei heyrði ég hann kvarta und- an agaleysi ungmenna. Hann var ekki aðeins vel les- inn. Hann var afar víðlesinn, safnaði að sér bókum um hvað- eina. Það var því við hæfi að hann skyldi vinna hjá fornbókasala um hríð eftir að hann hætti kennslu við MS. Það voru ekki margar bækur þar sem hann hafði ekki skoðun á eða gat ekki fundið ef hann bar sig eftir því. Þeir sem þekkja fornbókasölur vita hversu öflugt skipulagsleysi getur ríkt í slíkri verslun. Eitt sinn leitaði ég mjög sjaldgæfrar bókar og Krist- ján efaði stórlega að ég myndi nokkurn tíma finna hana. Rúmu ári eða tveimur síðar hringdi hann í mig og sagði að bókin væri komin. Honum datt ekki í hug að spyrja hvort ég væri búinn að fá hana og vissi sínu viti með það. Það eru margir kennarar sem láta sig varða um nemendur sína. Svo hefur verið frá því þetta starf varð til. Kristján var kennari með náðargáfu og hann lét sig varða um nemendur sína. Þannig var hann í þeim hópi kennara sem geta snert hjörtu nemenda, kveikt í þeim vilja og þannig hvatt til dáða. Ég er afskaplega þakk- látur fyrir að hafa kynnst og unn- ið með Kristjáni. Það var mannbætandi að fá að njóta leiðsagnar hans og vináttu. Ég sendi fjölskyldu hans sam- úðarkveðjur. Magnús Þorkelsson. Kristján var umsjónarkennari minn þegar ég gekk fyrstu skref- in í Menntaskólann við Sund. Hann var litríkur persónuleiki, beinskeyttur, hreinskilinn en með hjartað á réttum stað. Hann bar velferð nemenda sinna fyrir brjósti þrátt fyrir beittan húmor og hreinskilni. Hann hafði sterk- ar skoðanir á mönnum og málefn- um og var ekkert að flíka þeim. Nemendur hans elskuðu hann og skýringuna sagði hann vera þá að hann færi illa yfir verkefni og gæfi hátt fyrir. Hann var ekki margorður í umsögnum sínum, ég fékk t.d. stutt en greinargott. Ég hitti hann mörgum árum seinna í versluninni Bókinni á Klapparstíg þar sem hann var að afgreiða. Hann hefur án efa unað sér vel þar því hann var vitur maður og góður. Hann gaf mér falleg póstkort og afslátt ef ég keypti bók. Kristján átti oft erfiða daga. Vindar lífsins urðu að felli- byljum í lífi hans en alltaf reis hann upp úr rústunum eins og fuglinn Fönix. Ég kveð Kristján með gleði og þakklæti í hjarta. Megi hann hvíla í friði. Kristjana Þórunn- ardóttir Jónsdóttir. Það er skrýtin tilhugsun að Kristján Sigvaldason muni ekki koma inn um dyrnar í 12 tónum framar. Hann hefur verið órjúfanlegur hluti af tilveru okkar nánast frá upphafi árið 1998. Stundum kom hann jafnvel á hverjum degi. Það var spjallað um allt milli himins og jarðar, bókmenntir, heimspeki, fagurfræði og sögu. Kristján var fróður og hafði sterkar skoðanir, hjartað sló ört á réttum stað. Hann var uppfræð- ari í eðli sínu og það var gefandi að heyra hann lýsa uppvexti sín- um í heimi sem nú er horfinn. En hann gat líka hlustað, fáa höfum við þekkt fróðleiksfúsari. Hann bar traust til okkar í því sem lífið hér gengur út á, tónlist- inni, og saman höfum við farið í ótrúlegt ferðalag um þann undra- heim. Kristján bar hag 12 tóna ávallt fyrir brjósti, hann sýndi það svo sannarlega í verki, þegar kreppti að var hann stórtækastur. Því munum við aldrei gleyma. Hvíl í friði kæri vinur. 12 tónar, Lárus og Einar. Kristján Grétar Sigvaldason

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.