Morgunblaðið - 07.10.2021, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. OKTÓBER 2021
KRINGLU
KAST
6.-11. október
20%
afsláttur af
ÖLLU Í CASA
KRINGLUNNI
Kringlunni | Sími 588 0640 | casa.is
Ágúst Ingi Jónsson
aij@mbl.is
Líklegt er að loðnuveiðar þennan
veturinn hefjist í lok nóvember, en
nokkur ár eru síðan vertíð hófst svo
snemma vetrar. Ekki var laust við
að spenna væri í tveimur skipstjór-
um sem rætt var
við í vikunni um
vertíðina, sem
fram undan er og
talað hefur verið
um sem risaver-
tíð. Þeir Guð-
mundur Þ. Jóns-
son á Vilhelm
Þorsteinssyni EA
og Bergur Ein-
arsson á Venusi
NS sögðu að von-
andi yrði gaman að fást við loðnuna
í vetur og sögðu flotann vel í stakk
búinn til að takast á við verkefnið.
Samkvæmt ráðgjöf verður ís-
lenskum skipum heimilt að veiða
rúm 660 þúsund tonn, sem er tæp-
lega tífalt það sem þau máttu veiða
síðasta vetur. Líklegt er að sjávar-
útvegsráðuneytið gefi út aflamark
fyrir miðjan þennan mánuð. Burð-
argeta uppsjávarskipanna er nokk-
uð misjöfn, en sé miðað við að skipin
komi að meðaltali með yfir tvö þús-
und tonn að landi úr hverjum túr
yrðu loðnutúrarnir á fjórða hundr-
að, en skipin eru um 20.
Passlega búið að endurnýja
„Mér líst vel á veturinn og það er
spennandi að fá myndarlega vertíð,
loksins, svo er líka passlega búið að
endurnýja skipið,“ segir Guðmund-
ur Þ. Jónsson, en nýr Vilhelm Þor-
steinsson EA kom til Samherja í
byrjun apríl. Reikna má með að
loðnukvóti fyrirtækisins verði um 57
þúsund tonn og Guðmundur viður-
kennir að það „geti orðið handlegg-
ur“ að ná öllum þessum afla.
„Við reynum að gera eitthvað
gott úr þessu og vonandi gengur
þetta upp með vinnu og skipulagi.
Annars er alltaf einhver óvissa;
hvernig verður veðrið í vetur,
hvernig verða göngurnar, hvenær
kemur loðnan upp að landinu og
hvernig hagar hún sér,“ segir Guð-
mundur.
Fyrstu loðnuvertíðir aldarinnar
voru meðal þeirra stærri og heildar-
afli íslenskra og erlendra skipa í ná-
munda við milljón tonn. Guðmundur
man vel eftir loðnuvertíðinni 2001,
en þá var hann í fyrsta skipti skip-
stjóri á uppsjávarskipi. Hafði áður
verið á ýmsum skipum, síðast á
frystiskipinu Baldvin Þorsteinssyni
EA, en tók við Vilhelm Þorsteins-
syni á móti Arngrími Brynjólfssyni
2001.
Í viðtali við Skapta Hallgrímsson
í Morgunblaðinu fyrir tíu árum rifj-
aði Guðmundur upp að honum hafi
brugðið í brún þegar hann var beð-
inn um að taka við uppsjávarskipinu
þar sem hann þekkti ekki tæki og
tól um borð. „Hlutirnir ganga allt
öðruvísi fyrir sig. Ég hafði aldrei
veitt loðnu og aldrei síld. Ég hafði
aldrei kastað nót. Ég hafði verið
skipstjóri á frystitogara og bara
notað troll,“ sagði Guðmundur í
samtalinu.
Mest 42 þús. tonn á einum vetri
Ekki verður þó annað sagt en vel
hafi gengið og áhöfnin á Vilhelm
Þorsteinssyni hefur komið með mik-
il verðmæti að landi. Skipstjóri á
móti Guðmundi frá 2006 hefur verið
Birkir Hreinsson, mágur Guðmund-
ar. Eldri Vilhelm kom nýr til lands-
ins árið 2000 og gerði Samherji
skipið út þar til í nóvember 2018.
„Ég held við höfum tekið 24 þús-
und tonn þennan vetur fyrir 20 ár-
um, en mest veiddum við 42 þúsund
tonn af loðnu á einum vetri. Á þess-
um árum voru skipin mun fleiri
heldur en núna, kannski 40-50 á
móti rúmlega 20. Burðargetan var
yfirleitt minni, meira fór í mjöl og
lýsi, bræðslurnar voru fleiri en nú
er og sömuleiðis útgerðirnar.
Guðmundur segir loðnuveiðar
einstakar, mikið þurfi að veiða og
vinna á stuttum tíma, veðrið skipti
miklu máli og allt þurfi að ganga
upp. Góður mannskapur, gott skip
og góður kvóti séu lykilatriði.
„Spennandi að
fá myndarlega
vertíð – loksins“
- Á fjórða hundrað túrar eftir loðnunni
- Loðnunni fylgir alltaf einhver óvissa
Ljósmynd/Ármann Ragnarsson
Vetur 1999 Þrír loðnubátar við Lónsvík fyrir rúmlega 20 árum, en mikill loðnuafli var í kringum aldamót.
Morgunblaðið/Börkur Kjartansson
Vetur 2021 Heimaey og Sigurður að loðnuveiðum á Faxaflóa. Skipin eru færri, en öflugri og stærri en áður var.
Guðmundur
Þ. Jónsson
Ljósmynd/Þórhallur Jónsson
Uppsjávarskip Nýr Vilhelm Þor-
steinsson kom til Samherja í vor.
„Loðnuveiðar með nót eru
skemmtilegasti veiðiskapurinn,“
segir Bergur Einarsson, skip-
stjóri á Venusi NS, skipi Brims
hf. Mikið sé að gera á stuttum
tíma, mikil umferð skipa á mið-
unum, oft þurfi menn að athafna
sig í mikilli ná-
lægð og ná afl-
anum upp í góð-
um gæðum.
Þegar komi að
tveimur síðustu
vikum vertíðar
megi ekkert út
af bregða ætli
menn að ná há-
marksverðmæt-
um úr loðnuhrognum. „Þegar
veður eru erfið undir lokin og
mikið í húfi er þetta starf fyrir
spennufíkla,“ segir Bergur.
Nú er kvótinn sá stærsti í
tæplega 20 ár og segir Bergur
að það sé verðugt verkefni að ná
kvótanum, en telur að það ætti
að ganga upp. „Það hefur orðið
mikil breyting á skipaflotanum
síðustu 10-20 árin. Þau bera
meira en áður og eru með gott
fríborð, en ekki nánast hálf í
kafi eins og þegar þau voru með
fullfermi í gamla daga.“
Bergur tók við skipstjórn á
Hoffelli, uppsjávarskipi Loðnu-
vinnslunnar 1999, 28 ára gamall.
Hann flutti sig síðan til Brims
sumarið 2019 og tók við Venusi,
en skipið var smíðað í Tyrklandi
og kom til landsins 2015.
Loðnan hagar sér öðruvísi
Bergur segir að breytingar hafi
orðið á göngum loðnunnar síð-
ustu ár þó svo að meginhlutinn
fari sína hefðbundnu leið til
hrygningar við vestanvert landið.
Áður hafi yfirleitt verið ein meg-
inganga norðan og vestan úr
hafi og kannski 1-2 litlar eftir-
göngur.
Núna sé loðnan dreifðari en áð-
ur, komi á misjöfnum tíma og
meira af henni komi upp fyrir
norðan land. Hann rifjar upp í
því sambandi þegar Hoffellið
fékk tvo farma af bestu hrogna-
loðnu vertíðarinnar í Húnaflóa
þegar komið var fram undir 20.
mars 2018.
Mikil breyting á skipaflotanum
Á STUNDUM VEIÐISKAPUR FYRIR SPENNUFÍKLA
Bergur
Einarsson
Morgunblaðið/Börkur
Venus Á loðnu í Breiðafirði 2016.