Morgunblaðið - Sunnudagur - 17.10.2021, Side 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 17.10. 2021
H
eimurinn er sem hála gler sagði
í þjóðkvæðinu og það má til
sanns vegar færa, þótt iðulega
sé það líklega í annarri merk-
ingu en lesa má úr ljóðlínunum
þeim.
Það er vel þekkt úr heimi frétta og fjölmiðla að
„góðu fréttirnar“ fá ekki endilega uppslátt á borð við
hinar, þær sem bera með sér ótíðindi í einhverri
mynd, jafnvel skelfingu, ógn og glæpi, með öllum
þeim ömurlegu afleiðingum sem slíku fylgir og er þá
eins víst að þeir verði verst úti sem ekkert hafa til
saka unnið, eins og dæmi sanna.
Svo eru atburðir til sem þykja reglubundnir og þótt
þeim tilheyri vissulega margvíslegur voði og hafi
lengi gert, þá telst það sem komið er í vana varla
lengur til tíðinda, að minnsta kosti ekki svo að verð-
skuldi uppslátt eða dramatíska útleggingu hinna
ýmsu fjölmiðla. Og því fjær sem slík atvik eru dregur
hraðar úr uppslætti og fréttirnar gufa upp.
Þingmaður myrtur
Nýlegar fréttir eru um breskan þingmann, David
Amess, sem mættur var í sitt kjördæmi til að hitta
kjósendur sína þar, en langflestir í hópi breskra þing-
manna sinna þeim þætti vel. Amess þingmanni hefur
haldist vel og lengi á sínu þingsæti, stundum þvert á
kosningaspár og hefur hann þó hvergi forðast um-
fram aðra að viðra sjónarmið sín og skoðanir og eru
sum sjónarmið hans óðara flokkuð sem vond og jafn-
vel óboðleg hjá þeim sem sjálfir hafa útskrifað sig
með meistarapróf í svoleiðis flokkun.
Amess var ákafur andstæðingur veru Breta í ESB.
Hann beitti sér mjög í dýraverndarmálum og barðist
ákaft gegn „refaveiðisporti“ en ýmsir stuðningsmenn
flokks hans líta á þann þátt sem næsta heilagan.
Hann beitti sér mjög gegn því að farið væri offari í
fóstureyðingum og var ákafur stuðningsmaður Ísr-
aels. Hann hafði samþykkt að Bretland tæki þátt í
árásinni á Írak, en taldi fljótlega að hann og aðrir
hefðu verið blekktir til slíks stuðnings með fullyrð-
ingum um að Saddam réði yfir kjarnorkuvopnum.
Hann lagðist hart gegn árásum á Sýrland sem David
Cameron forsætisráðherra hans studdi. Og hann var
tregur til að samþykkja hjónaband samkynhneigðra,
og var harkalega gagnrýndur opinberlega fyrir það,
meðal annars af dóttur sinni.
Fordæmin til
Þessi atburður nú minnti strax á morðið á Jo Cox
fyrir fáeinum árum, en hún var þingmaður Verka-
mannaflokksins. Þingmanninum sem nú féll fyrir
hendi morðingja sem stakk hann margoft með hnífi
hafði verið mjög brugðið vegna árásarinnar á Jo Cox,
sem hafði verið þingmaður um skamma hríð og því
ekki sankað andstæðingum að sér. Enn hefur ekki
fengist skynsamleg skýring á árásinni á Cox. Amess
þingmaður hafði rætt það opinberlega að þingmenn
þyrftu að bæta öryggi sitt með því sem þeir sjálfir
gætu gert, þótt það væri takmarkað. Þeir reyndu að
taka ekki einir á móti fólki í viðtöl, bættu læsingar á
starfsstöðvum sínum og fleira í þeim dúr, en við blasir
að slíkt dugar skammt gegn eindregnum brotavilja.
Amess þótti þær þó betri en ekki, en viðurkenndi að
þær gætu vakið falskt öryggi.
Nærri höggvið
Það er auðvitað ekki vinnandi vegur að veita almenn-
um þingmönnum vernd fyrir öllum hugsanlegum
árásum af þessu tagi. Þingmenn í bresku neðri deild-
inni eru á sjöunda hundrað og við þann fjölda bætast
fulltrúar í lávarðadeildinni. Yfirvöld hvarvetna í
heiminum reyna að tryggja lágmarksöryggi kjörinna
fulltrúa, en hljóta þó einkum að einbeita sér að þeim
sem mesta athygli fá, enda vitað að áhættan fer mjög
vaxandi með henni. Það er reyndar athyglisvert að í
þriggja alda sögu embættis forsætisráðherra Breta
(Robert Walpole, fyrsti forsætisráðherrann, tók við
sínu embætti árið 1721) hefur aðeins einn þeirra 55
verið myrtur í starfi, en 4 forsetar Bandaríkjanna af
46 hafa hlotið þau örlög.
Sá eini sem féll fyrir morðingja hendi er ekki í hópi
þekktustu forsætisráðherra í breskri sögu og má
reyndar segja að morðárásin hafi kannski helst
tryggt „stöðu hans“ í sögunni.
Spencer Perceval var myrtur í þinghúsinu sjálfu,
fimmtugur að aldri. Morðinginn var John Bell-
Höggin stærri
áður en aldrei lát
Reykjavíkurbréf15.10.21